Hướng dẫn Soạn bài Củng cố và Mở rộng trang 48 - Ngữ văn lớp 11, sách Kết nối tri thức tập 1

Tài liệu Soạn văn 11: Củng cố và Mở rộng trang 48 do EduTOPS biên soạn, mang đến những kiến thức bổ ích và chuyên sâu, hỗ trợ tối đa cho quá trình học tập môn Ngữ văn.

Nội dung chi tiết sẽ được cập nhật ngay sau đây. Học sinh lớp 11 có thể tham khảo để chuẩn bị bài học một cách nhanh chóng, hiệu quả và đầy đủ nhất.

Soạn bài Củng cố và Mở rộng trang 48

Câu 1. Theo bạn, yếu tố nào tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt của một truyện ngắn hiện đại?

Những yếu tố làm nên sức hấp dẫn của truyện ngắn hiện đại:

- Dung lượng ngắn gọn, súc tích, giúp người đọc dễ tiếp cận và thấu hiểu.

- Đề tài và nội dung phản ánh những vấn đề gần gũi, thiết thực từ cuộc sống hàng ngày.

- Ngôn ngữ giản dị, trực tiếp, mang tính biểu cảm cao.

Câu 2. Thảo luận nhóm: Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về hình tượng nhân vật nữ: thị Nở (truyện ngắn Chí Phèo - Nam Cao) và người vợ nhặt (truyện ngắn Vợ nhặt - Kim Lân). Từ đó, phân tích giá trị nhân đạo trong mỗi tác phẩm.

a. Nhân vật thị Nở:

* Ngoại hình: Xấu xí, bị xã hội xa lánh, thuộc dòng họ có tiếng là mả hủi.

* Vẻ đẹp tâm hồn:

- Tình yêu thương sâu sắc: Thị cảm thông và yêu thương Chí Phèo, một kẻ bị xã hội ruồng bỏ. Thị nghĩ: 'Cái thằng liều lĩnh ấy kể ra thì đáng thương, còn gì đáng thương bằng đau ốm mà nằm còng queo một mình.'; 'Thị thấy như yêu hắn: đó là một cái lòng yêu của một người làm ơn. Nhưng cũng có cả lòng yêu của một người chịu ơn.'; 'Bỏ hắn lúc này thì cũng bạc, dù sao cũng ăn nằm với nhau…'; Thị chăm sóc Chí khi hắn say rượu; Nấu cháo hành và mang sang cho Chí Phèo.

- Khát vọng về một mái ấm gia đình: Thị mong muốn xây dựng một cuộc sống hạnh phúc bên Chí Phèo.

b. Người vợ nhặt:

* Ngoại hình:

- Không có quê hương, không gia đình, số phận bấp bênh.

- Tên tuổi không rõ ràng, chỉ được gọi một cách chung chung là “thị”.

- Quần áo rách rưới, gầy gò, khuôn mặt xám xịt, chỉ còn ánh mắt là lấp lánh sự sống.

=> Cuộc sống của thị bị bao trùm bởi sự nghèo khổ cùng cực.

* Vẻ đẹp phẩm chất:

- Khát vọng sống mãnh liệt:

• Dù không biết gì về Tràng và không có tình yêu, thị vẫn chấp nhận theo không về làm vợ mà không cần sính lễ, chỉ để thoát khỏi cảnh lang thang đầu đường xó chợ.
• Khi đến nhà thấy hoàn cảnh nghèo khổ, trái ngược với lời tuyên bố “rích bố cu”, thị “nén một tiếng thở dài”, chấp nhận đối mặt với hiện thực để có cơ hội sống.

- Thị là người ý tứ và nết na:

• Trên đường về, thị e thẹn đi sau Tràng, đầu cúi xuống, ngại ngùng vì thân phận của mình.
• Khi về đến nhà, thị chỉ dám ngồi mớm ở mép giường, hai tay ôm khư khư cái thúng, thể hiện sự ý tứ khi chưa xác định được vị trí trong gia đình.
• Khi gặp mẹ chồng, thị chỉ cúi đầu chào, “hai tay vân vê tà áo đã rách bợt”, bộc lộ sự lúng túng, ngượng nghịu.
• Sáng hôm sau, thị dậy sớm quét dọn nhà cửa, không còn vẻ “chao chát, chỏng lỏn” mà trở nên hiền hậu, đúng mực.
• Khi ăn cháo cám, dù “mắt thị tối lại” nhưng vẫn điềm nhiên ăn, thể hiện sự nể nang, ý tứ trước người mẹ chồng, không làm bà buồn.

=> Cái đói không thể làm mất đi những phẩm chất tốt đẹp của con người.

- Thị còn là người có niềm tin vào tương lai: kể chuyện phá kho thóc ở Thái Nguyên, Bắc Giang để thắp lên hy vọng cho cả gia đình, đặc biệt là cho Tràng.

=> Giá trị nhân đạo: Các tác phẩm thể hiện sự cảm thông và tình yêu thương sâu sắc dành cho những người lao động nghèo khổ trong xã hội.

Câu 3. Tìm đọc thêm một số truyện ngắn của Nam Cao (Lão Hạc, Đời thừa, Bài học quét nhà, Cái chết của con mực,…) và Kim Lân (Con chó xấu xí, Làng,…); từ đó, phân tích những nét đặc sắc trong cách kể chuyện của từng tác giả.

- Nam Cao: Luôn đi sâu vào thế giới nội tâm của con người; có tài năng trong việc miêu tả và phân tích tâm lý nhân vật; viết về những điều nhỏ nhặt hàng ngày nhưng đặt ra những vấn đề xã hội sâu sắc, mang tính triết lý cao và giọng văn độc đáo.

- Kim Lân: Tác phẩm chủ yếu viết về người nông dân; nhân vật của ông hiện lên với tính cách và tâm lý đa dạng, được thể hiện qua cử chỉ, hành động và lời nói; ngôn ngữ giản dị, mang đậm chất thôn quê.