Bài thơ 'Câu cá mùa thu' (Thu Điếu) của Nguyễn Khuyến: Bức tranh thiên nhiên và tâm hồn thi nhân

Dưới đây là tài liệu giới thiệu chi tiết về tác giả Nguyễn Khuyến và nội dung bài thơ 'Câu cá mùa thu'. Mời bạn đọc cùng khám phá và cảm nhận sâu sắc hơn về tác phẩm này.

I. Nội dung bài thơ 'Câu cá mùa thu'

Ao thu lạnh lẽo nước trong veo,
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.
Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,
Lá vàng trước gió sẽ đưa vèo.
Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt,
Ngõ trúc quanh co khách vắng teo.
Tựa gối, ôm cần lâu chẳng được,
Cá đâu đớp động dưới chân bèo.

II. Đôi nét về tác giả Nguyễn Khuyến

- Nguyễn Khuyến (1835 - 1909), hiệu Quế Sơn, tên thời nhỏ là Nguyễn Thắng, sinh ra tại quê ngoại ở xã Hoàng Xá (nay thuộc Yên Trung), huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định.

- Ông xuất thân từ một gia đình nhà Nho có hoàn cảnh khó khăn.

- Năm 1864, ông đỗ đầu kỳ thi Hương, nhưng những kỳ thi sau đó lại không thành công. Mãi đến năm 1871, ông mới đỗ đầu cả hai kỳ thi Hội và thi Đình.

- Nguyễn Khuyến được mệnh danh là Tam Nguyên Yên Đổ vì đã đỗ đầu cả ba kỳ thi.

- Ông chỉ làm quan hơn mười năm, phần lớn cuộc đời sống thanh đạm và dành thời gian dạy học tại quê nhà.

- Nguyễn Khuyến không chỉ tài năng mà còn có tấm lòng yêu nước, thương dân sâu sắc.

- Sáng tác của ông bao gồm cả chữ Hán và chữ Nôm với hơn 800 bài, đa dạng thể loại như thơ, văn, câu đối, nhưng nổi bật nhất là thơ.

- Thơ của Nguyễn Khuyến thường xoay quanh chủ đề tình yêu quê hương, đất nước, tình bạn, gia đình; phản ánh cuộc sống giản dị của người dân quê; đồng thời châm biếm, đả kích thực dân xâm lược.

- Nhà thơ Xuân Diệu từng nhận định: “Nguyễn Khuyến nổi tiếng nhất trong văn học Việt Nam là về thơ Nôm”.

- Một số tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm: Quế Sơn thi tập, Yên Đổ thi tập, Bách liêu thi văn tập, Cẩm Ngữ, cùng nhiều bài ca, hát ả đào, văn tế, câu đối truyền miệng. Đặc biệt, chùm thơ về mùa thu của ông gồm Thu điếu, Thu ẩm, Thu vịnh được đánh giá là xuất sắc nhất.

III. Giới thiệu về bài thơ 'Câu cá mùa thu' của Nguyễn Khuyến

1. Xuất xứ

• Bài thơ 'Thu điếu' được sáng tác bằng chữ Nôm.
• Bài thơ là một phần trong chùm ba bài thơ thu nổi tiếng của Nguyễn Khuyến.

2. Bố cục

Bài thơ được chia thành hai phần chính:

• Phần 1. Sáu câu thơ đầu: Khung cảnh thiên nhiên làng quê trong tiết trời mùa thu.
• Phần 2. Hai câu cuối: Tâm trạng và suy tư của nhà thơ trước vẻ đẹp và sự tĩnh lặng của thiên nhiên.