Bài văn mẫu lớp 7: Phân tích tác phẩm Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra - Tuyển tập những bài văn mẫu hay nhất dành cho học sinh lớp 7

Bài thơ khắc họa cảnh buổi chiều tại Thiên Trường, tuy yên tĩnh nhưng lại ẩn chứa vẻ đẹp khiến lòng người xao xuyến. Dưới đây là dàn ý chi tiết cùng một số bài văn mẫu lớp 7: Phân tích bài thơ Bạn đến chơi nhà để các bạn tham khảo.

Dàn ý phân tích tác phẩm Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra

I. Mở bài

- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm:

+ Trần Nhân Tông (1258 - 1308): Một vị vua anh hùng, yêu nước, nổi tiếng với lòng nhân ái và khoan hòa. Ông cũng là một nhà văn hóa, nhà thơ tiêu biểu của thời Trần.

+ Tác phẩm “Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra” phản ánh tinh thần yêu nước sâu sắc của Trần Nhân Tông.

II. Thân bài

- Vẻ đẹp của thiên nhiên trong bức tranh quê hương: Hình ảnh buổi chiều tà khi hoàng hôn dần buông xuống:

+ Thời gian: Buổi chiều tà, ngày sắp tàn.

+ Không gian: Trước xóm, sau thôn – khung cảnh làng quê Việt Nam thanh bình.

+ Cảnh vật: “Bán vô bán hữu” – phong cảnh mờ ảo, vừa thực vừa hư, gợi lên khung cảnh làng quê yên tĩnh chìm trong sương khói, vừa hiện thực vừa mộng mơ.

⇒ Bức tranh thiên nhiên độc đáo, mang nét mơ hồ như một bức họa.

- Sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên:

+ Hình ảnh chú bé mục đồng – trẻ chăn trâu gợi nhớ về ký ức tuổi thơ của tác giả.

+ Đàn trâu thong thả trở về làng.

+ Cò trắng từng đôi bay liệng xuống cánh đồng.

⇒ Cảnh vật bình dị, gần gũi, mang đậm hồn quê Việt Nam.

- Nỗi buồn thầm kín và tâm trạng xót xa của tác giả:

+ Âm thanh: Tiếng sáo vẳng – âm thanh mơ hồ, vang vọng từ xa, gợi nhớ về làng quê yên bình.

⇒ Tiếng sáo ấy không chỉ là âm thanh mà còn là tiếng lòng của tác giả, ẩn chứa nỗi niềm xót xa, trăn trở.

III. Kết bài

- Ý nghĩa của bài thơ: Tác phẩm không chỉ thể hiện tài năng quan sát tinh tế của nhà thơ mà còn bộc lộ tình cảm sâu nặng, gắn bó của tác giả với quê hương.

Phân tích bài Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra - Mẫu 1

Trần Nhân Tông không chỉ là một vị vua anh minh, nhân đức mà còn là một nhà thơ, nhà văn hóa tiêu biểu của triều đại nhà Trần. Ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị, trong đó nổi bật là bài thơ Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra. Bài thơ được sáng tác khi ông về thăm quê nhà, miêu tả cảnh chiều tà nơi Thiên Trường, tuy yên tĩnh nhưng lại chứa đựng vẻ đẹp khiến lòng người xao xuyến.

Hai câu thơ đầu tiên khắc họa thời điểm và không gian khi tác giả đứng ngắm cảnh:

“Thôn hậu thôn tiền đạm tự yên
Bán vô bán hữu tịch dương biên”
(Trước xóm sau thôn tựa khói hồng
Bóng chiều man mác có dường không)

Thời điểm được miêu tả là lúc hoàng hôn, khi cảnh vật chuyển mình từ ngày sang đêm. Đây là khoảnh khắc cảnh vật trở nên mơ hồ, nửa thực nửa ảo. Không gian là trước xóm, sau thôn, nơi làn khói bếp mờ ảo bao phủ, gợi lên hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam. Cụm từ “bán vô bán hữu” (nửa như có, nửa như không) khiến khung cảnh trở nên huyền ảo, vừa thực vừa mộng.

Tâm hồn nhà thơ như hòa vào cảnh vật, lâng lâng trước vẻ đẹp bình dị của quê hương. Bức tranh quê hiện lên với ánh hoàng hôn vàng nhạt, tiếng sáo véo von, gợi lên cuộc sống thanh bình. Đối với một vị vua, đây có lẽ là ước mơ giản dị nhưng đầy ý nghĩa. Hình ảnh trong bài thơ tuy đơn sơ nhưng lại chạm đến trái tim người đọc, bởi nó gợi nhớ về sự hy sinh của nhân dân để giành lấy cuộc sống yên ấm.

“Mục đồng địch lí ngưu quy tận,
Bạch lộ song song phi hạ điền.”
(Mục đồng sáo vẳng trâu về hết
Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng).

Nhà thơ chọn hai hình ảnh tiêu biểu của làng quê: tiếng sáo của trẻ chăn trâu và cánh cò trắng. Tiếng sáo văng vẳng gợi nhớ về tuổi thơ, về những ký ức đẹp đẽ. Hình ảnh đàn trâu thong thả trở về và cánh cò chao liệng trên đồng khiến lòng người xúc động. Đó là những hình ảnh quen thuộc, gắn liền với cuộc sống bình dị của người dân quê.

Những cánh cò trắng đã trở thành biểu tượng của làng quê Việt Nam, xuất hiện trong nhiều bài thơ, câu ca. Tác giả dù không trực tiếp nhìn thấy nhưng vẫn cảm nhận được vẻ đẹp ấy, bởi nó đã in sâu vào tâm hồn mỗi người con quê hương. Qua đó, ta thấy được tình yêu quê hương sâu sắc của Trần Nhân Tông, một người dù ở địa vị cao nhưng vẫn luôn nhớ về cội nguồn.

Bài thơ Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra đã vượt qua thời gian, trở thành một tác phẩm kinh điển về quê hương. Tác phẩm không chỉ thể hiện tài năng quan sát tinh tế của nhà thơ mà còn bộc lộ tình cảm sâu nặng với mảnh đất quê hương. Bài thơ giản dị nhưng sâu sắc, phản ánh khí chất của một bậc hiền tài.

Phân tích bài Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra - Mẫu 2

Trong văn học trung đại, bên cạnh những tác phẩm thể hiện tình yêu nước và niềm tự hào về truyền thống anh hùng của dân tộc, còn có những bài thơ ca ngợi tình yêu thiên nhiên và cảnh vật. Tình cảm ấy được thể hiện rõ nét qua bài thơ Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra của Trần Nhân Tông.

Bài thơ được viết khi Trần Nhân Tông về thăm quê cũ ở phủ Thiên Trường. Vì thế, tác phẩm tràn đầy nỗi nhớ và tình yêu quê hương. Mở đầu bài thơ là cảnh chiều tà:

Thôn hậu thôn tiền đạm tự yên
Bán vô bán hữu tịch dương biên

Cảnh vật hiện lên mờ ảo, nửa thực nửa hư, mang vẻ đẹp yên tĩnh và mơ màng của làng quê. Đó là khung cảnh chiều muộn, khi sương khói phủ nhẹ lên cảnh vật, tạo nên một không gian vừa thực vừa mộng. Cụm từ “bán vô bán hữu” (nửa như có, nửa như không) gợi lên sự huyền ảo, khó phân định giữa thực và ảo. Thời gian buổi chiều gợi nỗi buồn man mác, không gian tĩnh lặng, thể hiện tâm hồn tinh tế của tác giả trước vẻ đẹp giản dị của cuộc sống.

Mục đồng địch lí ngưu quy tận
Bạch lộ song song phi hạ điền

Âm thanh tiếng sáo vang lên, làm bức tranh thêm sinh động. Chiều về, đàn trâu theo tiếng sáo của trẻ mục đồng trở về, khung cảnh trở nên yên bình và đẹp đẽ. Hình ảnh những cánh cò trắng từng đôi liệng xuống đồng càng tô điểm thêm vẻ thanh bình. Tác giả cảm nhận cảnh vật bằng nhiều giác quan: thị giác với màu trắng tinh khôi của cánh cò, thính giác với tiếng sáo du dương. Nếu hai câu đầu tĩnh lặng, thì hai câu cuối lại sinh động nhờ âm thanh và chuyển động. Hình ảnh “cò trắng từng đôi liệng xuống đồng” mở ra không gian rộng lớn, trong lành và yên ả, thể hiện sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên.

Bài thơ kết hợp tài tình giữa tiểu đối và điệp ngữ, tạo nên nhịp điệu êm ái, hài hòa. Giọng thơ tha thiết, thể hiện tình yêu quê hương sâu nặng. Ngôn ngữ miêu tả giàu chất hội họa, phác họa bức tranh làng quê thanh bình, quen thuộc ở mọi miền quê Việt Nam. Chỉ với vài nét chấm phá, tác giả đã vẽ nên một khung cảnh yên ả, đẹp đẽ.

Với ngôn ngữ giàu chất biểu cảm và hội họa, tác giả đã khắc họa bức tranh làng quê trầm lặng mà không quạnh vắng. Bức tranh thiên nhiên và cuộc sống hiện lên hài hòa, nên thơ, thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc của Trần Nhân Tông.