Viết văn bản thuyết minh về sự vật, hiện tượng tự nhiên: Tuyển tập bài văn mẫu lớp 11 sách Kết nối tri thức

Bài văn thuyết minh về sự vật, hiện tượng tự nhiên là tài liệu tham khảo quý giá dành cho học sinh giỏi, giúp các em đạt điểm cao. Qua đó, học sinh được trang bị kiến thức vững chắc, trau dồi kỹ năng ngôn ngữ và cách viết bài văn thuyết minh sinh động. Bên cạnh đó, các em có thể tham khảo thêm các bài viết như: thuyết minh về rừng Sác, thuyết minh về làng Sen quê Bác để mở rộng hiểu biết và nâng cao kỹ năng viết.

Viết văn bản thuyết minh về sự vật, hiện tượng tự nhiên

• Thuyết minh về loài động vật hoang dã có nguy cơ bị tuyệt chủng
• Thuyết minh về mạng lưới sông ngòi, kênh rạch ở miền Nam

Thuyết minh về loài động vật hoang dã có nguy cơ bị tuyệt chủng

Trong bối cảnh xã hội hiện đại đầy biến động, nhiều loài động vật đã được đưa vào sách đỏ và được bảo tồn do nguy cơ tuyệt chủng cao. Một số loài thậm chí còn được công nhận là di sản thế giới, trở thành biểu tượng văn hóa của quốc gia, điển hình là loài gấu trúc.

Gấu trúc, loài vật có nguồn gốc từ Trung Quốc, đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới. Mặc dù thuộc nhóm động vật ăn thịt, chúng lại có chế độ ăn chủ yếu là thực vật như tre, trúc và cỏ dại. Trong môi trường tự nhiên, gấu trúc sống đơn độc trong các khu rừng tre, nơi cung cấp nguồn thức ăn dồi dào cho chúng.

Giống như nhiều loài động vật hoang dã khác, gấu trúc có tập tính phân chia lãnh thổ rõ ràng. Chúng sử dụng mùi cơ thể hoặc nước tiểu để đánh dấu ranh giới và giao tiếp với đồng loại thông qua tiếng kêu. Đặc biệt, gấu trúc cái thường rất hung dữ khi bảo vệ lãnh thổ của mình.

Khác với các loài gấu khác, gấu trúc không ngủ đông để bảo tồn năng lượng. Thay vào đó, chúng di chuyển đến những khu vực ấm hơn khi mùa đông đến và thường làm tổ trong các hốc cây.

Gấu trúc có tập tính sống đơn độc, đặc biệt trong mùa sinh sản. Con đực sẽ rời đi sau khi giao phối, để lại con cái tự nuôi con. Mặc dù bản chất hiền lành, gấu trúc có thể trở nên hung dữ nếu bị đe dọa. Chúng có hai loại chính dựa trên màu lông: trắng-đen và nâu sẫm-nâu nhạt, trong đó loài trắng-đen được biết đến rộng rãi hơn.

Về ngoại hình, gấu trúc có thân hình to lớn, cao khoảng 150 cm và nặng trung bình 135 kg. Đầu của chúng có hai tai nhỏ màu đen, mắt tròn với viền đen đặc trưng, và mõm rộng với chiếc mũi đen hình tam giác. Bốn chân ngắn được phủ lông đen, tương phản với thân hình màu trắng sữa.

Gấu trúc cái mang thai khoảng 5 tháng và thường chỉ sinh một con. Nếu sinh đôi, chúng sẽ chỉ nuôi con đầu tiên do không đủ sữa cho cả hai. Gấu trúc con khi mới sinh có màu trắng và dần phát triển màu đen khi trưởng thành.

Đối với Trung Quốc, gấu trúc là biểu tượng quốc gia và là nguồn thu du lịch lớn. Trên thế giới, chúng còn là biểu tượng của Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF), đại diện cho sự sống sót kỳ diệu trước nguy cơ tuyệt chủng.

Tuy nhiên, nguy cơ tuyệt chủng vẫn hiện hữu do sự phát triển đô thị và công nghiệp. Rừng tre, nguồn thức ăn chính của gấu trúc, đang dần bị thu hẹp, đe dọa sự tồn tại của loài này.

Có thể nói, gấu trúc không chỉ là niềm tự hào của Trung Quốc mà còn là biểu tượng toàn cầu cho công tác bảo tồn thiên nhiên. Chúng là minh chứng sống cho sự kiên cường và giá trị văn hóa, sinh thái mà thiên nhiên ban tặng.

Thuyết minh về mạng lưới sông ngòi, kênh rạch ở miền Nam

Nếu dòng sông Thames của nước Anh uốn lượn qua thủ đô London, thì tại Việt Nam, sông Hương lại dịu dàng ôm lấy thành phố Huế – trung tâm văn hóa một thời của miền Nam. Dòng sông tựa như chiếc trâm vàng điểm tô cho vẻ đẹp mộng mơ của xứ Huế. Nó không chỉ là nguồn sống, mà còn là dòng sữa ngọt nuôi dưỡng bao thế hệ người dân Huế nói riêng và người Việt nói chung. Chính vì thế, không quá lời khi nói rằng: Nhắc đến Huế là nhắc đến sông Hương.

Như đã đề cập, sông Hương chảy qua tỉnh Thừa Thiên Huế, cụ thể là các khu vực Hương Thủy, Hương Trà và Phú Vang. Với lưu lượng nước đạt 179 m3/s, con sông này đã mang lại nguồn nước dồi dào cho hàng nghìn hecta đất canh tác, đồng thời bồi đắp phù sa màu mỡ và cung cấp nước sinh hoạt cho nhiều hộ gia đình.

Tuy nhiên, vào mùa lũ, sông Hương lại trở nên hung dữ, cướp đi nhiều thứ quý giá của người dân. Từ một thiếu nữ dịu dàng, sông bỗng chốc biến thành một bà già nóng nảy, khó tính. Đặc biệt, trận lũ năm 1999 đã gây ra thiệt hại nặng nề. Nhiều nhân chứng kể lại rằng, chỉ trong một buổi sáng, từ cảnh yên bình với tiếng cười nói, mọi thứ đã chìm trong biển nước khi mưa lớn và gió mạnh ập đến.

Sau nhiều ngày, các khu vực như Sịa, Thuận An vẫn chìm trong cảnh mất liên lạc và chịu thiệt hại lớn về người và của. Để ứng phó với thiên tai và đảm bảo nguồn nước phục vụ sinh hoạt và tưới tiêu, UBND Thừa Thiên Huế đã triển khai dự án hồ Tả Trạch với kinh phí gần 2000 tỷ đồng. Nhờ đó, thiệt hại do lũ lụt đã được giảm thiểu đáng kể.

Dù có lúc hung dữ, nhưng khi mùa lũ qua đi, sông Hương lại trở về vẻ đẹp dịu dàng, thướt tha. Nhiều du khách đến Huế chỉ để ngắm nhìn dòng sông từ trên cao, bởi vẻ đẹp của nó khi uốn lượn qua những cánh rừng xanh mướt hay len lỏi giữa hệ thực vật nhiệt đới độc đáo. Một số khác lại thích đứng trên cầu Trường Tiền, Phú Xuân hay Dã Viên để chiêm ngưỡng dòng chảy huy hoàng dưới chân. Và không thể không nhắc đến những đêm du thuyền rồng, với tiếng hát vang vọng trên mặt nước, đưa du khách hòa mình vào không gian đầy chất thơ của Huế.

Sông Hương không chỉ là nguồn sống, mà còn là nguồn cảm hứng vô tận cho thi ca. Nguyễn Du từng nhìn dòng sông mà nhớ về mảnh trăng sầu, Cao Bá Quát lại ví sông như thanh kiếm dựng giữa trời xanh. Và nếu không có sông Hương, có lẽ Tố Hữu và Nguyễn Trọng Tạo đã không thể viết nên những vần thơ đầy cảm xúc:

“Lòng ta như nước Hương Giang ấy
Xanh biếc lòng sông những bóng thông”

Trích Quê mẹ – Tố Hữu

“Sông Hương hóa rượu ta đến uống
Ta tỉnh, đền đài ngả nghiêng say.”

Nguyễn Trọng Tạo

Sông Hương mang trong mình vẻ đẹp của thiên nhiên và tâm hồn con người. Nhưng ít ai biết được nguồn gốc và điểm đến của dòng sông. Nó cứ lặng lờ trôi, mang theo tinh hoa của đất trời, hòa mình vào gió, vào mây, và vào nỗi niềm thương nhớ.

Thực chất, sông Hương bắt nguồn từ những cánh rừng già thuộc dãy Trường Sơn, được hình thành từ hai nhánh chính: Tả Trạch và Hữu Trạch. Tả Trạch bắt nguồn từ Trường Sơn Đông, chảy qua thị trấn Nam Đông với chiều dài 67 km, trong khi Hữu Trạch bắt nguồn từ núi rừng A Lưới, chảy về phía bắc và hợp lưu với Tả Trạch tại Ngã ba Bằng Lãng. Từ đây, sông Hương chính thức được hình thành.

Sông Hương đổ ra biển Thuận An và Biển Đông. Từ Ngã ba Bằng Lãng đến cửa biển, sông dài 33 km, chảy chậm rãi và hiền hòa. Nước sông trong xanh, nhưng khi chảy qua chân núi Ngọc Trản – điện Hòn Chén, nó trở nên đậm đà hơn do sự xuất hiện của một vực xoáy sâu. Du khách khi tham quan nơi đây cần lưu ý đến sự nguy hiểm của vực xoáy này.

Nếu muốn trải nghiệm đáng nhớ mà không cần mạo hiểm, du khách có thể ghé thăm Cồn Hến – nơi nổi tiếng với món cơm hến thơm ngon. Cồn được bồi đắp bởi phù sa màu mỡ, là nơi lý tưởng để trồng ngô. Du khách có thể thưởng thức những trái bắp vàng ươm hoặc đắm chìm trong hương vị đậm đà của món cơm hến truyền thống.

Sông Hương không chỉ mang một tên gọi duy nhất mà còn được biết đến với nhiều tên khác nhau qua các thời kỳ. Theo ghi chép của Nguyễn Trãi trong Dư địa chí, dòng sông này từng được gọi là sông Linh. Nhà bác học Lê Quý Đôn, trong tác phẩm Phủ biên tạp lục, lại gọi nó là sông Hương Trà. Còn theo nghiên cứu của nhà Huế học Phan Thuận An, tên gọi sông Hương bắt nguồn từ cách rút gọn tên địa danh Hương Trà từ thế kỷ XVIII – XIX.

Theo dòng chảy của thời gian, sông Hương đã chứng kiến biết bao thăng trầm lịch sử của dân tộc Việt Nam. Một trong những huyền thoại nổi tiếng là câu chuyện về chúa Nguyễn Hoàng tìm đất định đô. Khi nén hương vừa tàn, cũng là lúc chân chúa dừng lại trên vùng đất bên bờ sông Hương, đánh dấu sự khởi đầu của một triều đại mới.

Sông Hương còn là nhân chứng lịch sử cho những biến cố lớn của đất nước. Nó chứng kiến sự chia rẽ nội bộ nhà Tây Sơn, cuộc hành quân thần tốc của Nguyễn Huệ đánh đuổi quân Thanh, và chiến thắng lẫy lừng của vua Quang Trung trở về trong bộ áo bào lấm đen thuốc súng. Sông cũng chứng kiến cảnh Nguyễn Ánh thâu tóm quyền lực, với máu chảy đỏ sông và thây chất ngổn ngang. Và không thể quên, dòng sông này đã tiễn đưa nhiều vị vua yêu nước vào chốn lưu đày. Có lẽ, trong lòng sông vẫn còn ẩn chứa nhiều điều bí ẩn mà chúng ta chưa khám phá hết.

Sông Hương hiền hòa, êm đềm trôi như dòng chảy của thời gian, in sâu vào tâm hồn người con xứ Huế. Dòng sông ấy không chỉ mang lại nguồn sống mà còn làm dịu mát tâm hồn của bao thế hệ người Việt. Trong tương lai, sông Hương sẽ tiếp tục sứ mệnh cao cả của mình, là biểu tượng văn hóa và lịch sử của Huế. Là người con đất Việt, chúng ta cần tìm hiểu, gìn giữ và bảo vệ dòng sông này, để sông Hương mãi là dải lụa đào trong suốt uốn lượn qua thành phố Huế mộng mơ.