Văn mẫu lớp 7: Khám phá giá trị nhân đạo sâu sắc trong bài thơ Bánh trôi nước - Tuyển tập những bài văn hay

Để hỗ trợ học sinh lớp 7 củng cố kiến thức môn Ngữ Văn, chúng tôi xin giới thiệu bài văn mẫu phân tích giá trị nhân đạo trong bài thơ Bánh trôi nước, được sưu tầm và chia sẻ dưới đây.

Hồ Xuân Hương đã khéo léo sử dụng hình ảnh chiếc bánh trôi nước để phản ánh cuộc sống đầy gian truân và bất hạnh của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội xưa. Dưới đây là một số bài văn mẫu phân tích sâu sắc giá trị nhân đạo trong tác phẩm này, mời các bạn cùng tham khảo và suy ngẫm.

Phân tích giá trị nhân đạo trong Bánh trôi nước - Mẫu 1

Hồ Xuân Hương, một nữ sĩ tài hoa với phong cách thơ độc đáo trong nền văn học cổ Việt Nam, đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị. Thơ của bà là tiếng nói bênh vực người phụ nữ và phê phán chế độ nam quyền - thần quyền. Bài thơ Bánh trôi nước thể hiện rõ sự đồng cảm, tiếng lòng của nữ sĩ với số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son

Qua hình ảnh chiếc bánh trôi nước, Hồ Xuân Hương bộc lộ tình cảm về số phận éo le, bạc bẽo của mình, đồng thời thể hiện sự đồng cảm với số phận người phụ nữ trong xã hội. Viên bánh trôi trắng mịn, xinh xắn là biểu tượng cho số phận người phụ nữ. Họ mang vẻ đẹp hình thể khỏe mạnh, xinh đẹp:

Thân em vừa trắng lại vừa tròn

Điệp từ 'vừa' ở đây như muốn nhấn mạnh sự tự hào, kiêu hãnh của người phụ nữ về vẻ đẹp của mình: vừa trắng lại vừa tròn, nhưng

Bảy nổi ba chìm với nước non

Cuộc đời người phụ nữ không êm đềm mà đầy chìm nổi, bấp bênh. Câu thơ miêu tả hình dạng chiếc bánh trôi, và hình dạng ấy tròn méo thế nào là do người nặn. Người phụ nữ trong xã hội phong kiến cũng vậy, số phận họ may mắn hay bất hạnh đều do những kẻ có quyền thế trong xã hội "thần quyền" quyết định. Cảnh chồng chúa vợ tôi trong xã hội phong kiến tồn tại hàng nghìn năm, cuộc sống người phụ nữ xưa là như vậy. Sinh ra là con người, nhưng họ không làm chủ được cuộc đời mình. Hồ Xuân Hương là một trong những người chịu nhiều cay đắng: yêu Chiêu Hổ rồi bị phụ tình, làm vợ lẽ Tổng Cóc, làm lẽ Phủ Vĩnh Tường... Cuộc đời bà không chỉ dừng lại ở 'bảy nổi ba chìm' mà còn là hàng trăm nỗi đau. Không chỉ riêng bà, mà cả Vũ Nương trong 'Người con gái Nam Xương' cũng đức hạnh, nết na, hiếu thảo, thủy chung, nhưng vẫn phải kết thúc cuộc đời bằng cách trẫm mình xuống bến Hoàng Giang. Nguyễn Du từng chia sẻ nỗi cảm thông với Thuý Kiều, một hồng nhan bạc phận. Mười lăm năm lưu lạc, thân phận ấy còn gì là của riêng mình? Phải chăng lời thơ sau đây cũng là lời chung của mọi người phụ nữ trong xã hội cũ:

Đau đớn thay phận đàn bà
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung

Thương người như thể thương thân, thương cho số phận mình, thương cho những người cùng cảnh ngộ. Qua lời thơ tự bạch, nữ sĩ đã nói lên những điều bức xúc nhất về cuộc đời người phụ nữ. Lời thơ cũng là tiếng nói phản kháng, lên án xã hội bất công. Đồng thời, bà còn lên án chế độ nam quyền độc đoán, khiến cuộc đời họ trở thành chuỗi ngày đau khổ.

Không chỉ đại diện cho phụ nữ nói lên số phận mình, Hồ Xuân Hương còn khẳng định phẩm giá của họ. Dù cuộc đời chao đảo thế nào, họ vẫn giữ vững:

Mà em vẫn giữ tấm lòng son

Sự thủy chung, đức hạnh, nhân phẩm, và tài năng của họ dù trong hoàn cảnh nào vẫn được giữ trọn, sáng ngời như những viên ngọc quý. Hơn thế, nhà thơ còn tin tưởng vào bản thân mình, vào phụ nữ, bởi họ đã chứng minh được những phẩm chất đáng quý đó.

Như vậy, bài thơ không chỉ đơn thuần miêu tả chiếc bánh trôi mà còn là biểu tượng cho thân phận người phụ nữ. Ẩn trong những dòng thơ là tiếng nói phản kháng lại cả một hệ thống chính trị xã hội, một ý thức hệ tư tưởng cổ hủ, lạc hậu. Đồng thời, đó cũng là tiếng nói cảm thông, chia sẻ. Ta nghe trong lời thơ của bà những 'tiếng lòng chung' đầy phẫn nộ. Lời thơ khảng khái, cứng cỏi nhưng tràn đầy tình nhân đạo cao cả.

Phân tích giá trị nhân đạo trong Bánh trôi nước - Mẫu 2

Qua hình ảnh chiếc bánh trôi nước, Hồ Xuân Hương đã bộc lộ tình cảm về số phận éo le, bạc bẽo của mình, đồng thời thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với số phận người phụ nữ trong xã hội.

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

Bánh trôi nước - một món bánh dân dã, quen thuộc quanh năm, được Hồ Xuân Hương miêu tả sinh động về màu sắc và hình dáng, như thể chiếc bánh đang tự kể câu chuyện của chính mình:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn”

Qua đó, người phụ nữ Việt Nam như hóa thân vào những chiếc bánh dân dã đáng yêu ấy. Hồ Xuân Hương không dùng những hình ảnh quý phái như “khuôn mặt trái xoan” hay “đôi mày lá liễu” để miêu tả vẻ đẹp của phụ nữ, mà chọn hình tượng “tròn”, “trắng” để gợi lên vẻ đẹp mạnh mẽ, xinh xắn. Điệp từ “vừa” càng nhấn mạnh sự tự hào về vẻ đẹp ngoại hình của người phụ nữ Việt Nam. Tuy nhiên, cuộc đời họ trong xã hội phong kiến lại chìm nổi, bấp bênh như chiếc bánh trôi trong nồi nước sôi.

“Bảy nổi ba chìm với nước non”

Cuộc đời đầy gian truân, sóng gió dường như đã trở thành định mệnh của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến. Câu thơ vừa là lời than thầm, cam chịu, lại vừa phảng phất sự kiêu hãnh của họ. Dù nổi chìm, nhưng họ vẫn gắn bó với “nước non”, với quê hương, đất nước.

“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”

Lời thơ dường như thể hiện sự cam chịu, bởi người phụ nữ xưa không có quyền quyết định số phận mình. Từ khi sinh ra đến lúc lìa đời, cuộc đời họ hoàn toàn phụ thuộc vào người khác: khi nhỏ phụ thuộc vào cha mẹ, lấy chồng phụ thuộc vào chồng, chồng mất phụ thuộc vào con cái. Họ không có cuộc sống riêng, mà chỉ là phần phụ trong cuộc đời người khác. Tuy nhiên, thơ Hồ Xuân Hương lại toát lên sự phản kháng, chống lại những bất công của xã hội. Nếu ca dao ví von: “Thân em như tấm lụa đào – Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai” để nói lên thân phận lênh đênh, thì thơ của bà không chỉ miêu tả số phận mà còn khẳng định nhân cách và vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ.

“Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

Dù cuộc đời có bạc bẽo, bất công, dù số phận có gian khổ, long đong, người phụ nữ vẫn giữ được sự son sắt, thủy chung và những phẩm chất tốt đẹp của mình. Đó là lời khẳng định đầy tự hào của Hồ Xuân Hương, đồng thời cũng là phẩm chất cao quý của người phụ nữ Việt Nam.

Qua hình tượng chiếc bánh trôi nước, Hồ Xuân Hương đã khắc họa vẻ đẹp và phẩm chất son sắt của người phụ nữ, đồng thời đề cập đến vấn đề xã hội rộng lớn - sự bình đẳng giới. Đây cũng chính là mục tiêu mà xã hội hiện đại đang hướng tới. Cảm ơn bà đã để lại cho đời một bài thơ giàu giá trị nhân văn.