Đề cương ôn tập giữa học kì 1 môn Ngữ văn 7 - Sách Cánh diều
Ôn tập giữa kì 1 môn Ngữ văn lớp 7 (Kèm đáp án chi tiết)

Đề cương ôn tập giữa kì 1 Ngữ văn 7 - Sách Cánh diều năm 2024 - 2025
Hệ thống hóa nội dung ôn luyện, cấu trúc đề thi kèm theo 2 đề minh họa chi tiết. Nội dung ôn tập được biên soạn một cách khoa học và logic, giúp học sinh lớp 7 củng cố kiến thức đã học trong nửa đầu học kì 1, đồng thời rèn luyện và ôn tập hiệu quả để đạt kết quả cao.

Đề cương ôn tập Ngữ văn 7 giữa kì 1 - Sách Cánh diều không chỉ hỗ trợ học sinh mà còn giúp giáo viên hệ thống hóa nội dung ôn tập, nâng cao hiệu quả giảng dạy, tránh tình trạng ôn tập không trọng tâm hoặc lan man. Dưới đây là toàn bộ đề cương ôn tập Ngữ văn 7 giữa kì 1 - Sách Cánh diều, mời quý thầy cô và các em học sinh tham khảo. Ngoài ra, các bạn có thể tham khảo thêm đề cương ôn tập giữa kì 1 môn Toán 7 - Sách Cánh diều.

I. Phạm vi nội dung ôn tập giữa kì 1 môn Ngữ văn 7

a. Phần thơ (thơ bốn chữ, năm chữ)

Nhận biết:

• Nhận diện được từ ngữ, vần, thể thơ, nhịp điệu và các biện pháp tu từ trong bài thơ.
• Xác định được bố cục, hình ảnh tiêu biểu, yếu tố tự sự và miêu tả được sử dụng trong tác phẩm.
• Nhận biết được số từ và phó từ.

Thông hiểu:

• Hiểu và giải thích được tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình thông qua ngôn ngữ văn bản.
• Rút ra được chủ đề và thông điệp mà tác phẩm muốn truyền tải.
• Phân tích được giá trị biểu đạt của từ ngữ, hình ảnh, vần, nhịp và các biện pháp tu từ.
• Giải thích được ý nghĩa và tác dụng của thành ngữ, tục ngữ; nghĩa của một số yếu tố Hán Việt thông dụng; nghĩa của từ trong ngữ cảnh; công dụng của dấu chấm lửng.

Vận dụng:

• Trình bày được cảm nhận sâu sắc và rút ra bài học ứng xử cho bản thân.
• Đánh giá được nét độc đáo của bài thơ qua cách nhìn nhận riêng về con người, cuộc sống; qua việc sử dụng từ ngữ, hình ảnh và giọng điệu.
  Kể lại sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử.

b. Phần văn: Viết được bài văn kể lại sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử; bài viết có sử dụng các yếu tố miêu tả.

II. Tổng hợp kiến thức lý thuyết

1. Văn bản:

- Nhận diện các yếu tố hình thức (bối cảnh, nhân vật, ngôi kể và sự thay đổi ngôi kể, ngôn ngữ vùng miền,...) và nội dung (đề tài, chủ đề, ý nghĩa,...) trong văn bản tiểu thuyết và truyện ngắn.

- Nhận biết các yếu tố hình thức của thơ bốn chữ, năm chữ (số tiếng mỗi dòng; vần, nhịp; từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ;...) cùng những suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc của tác giả thể hiện qua bài thơ.

a. Tiểu thuyết và truyện ngắn

b. Thơ bốn chữ, năm chữ

c. Bảng hệ thống hóa thông tin về cách đọc văn bản

2. Tiếng Việt

- Nhận diện từ ngữ địa phương và những nét đặc trưng của ngôn ngữ vùng miền trong các văn bản đã học.

- Phân tích tác dụng của một số biện pháp tu từ trong thơ.

3. Viết

- Viết bài văn kể lại một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử.

- Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc một bài thơ bốn chữ, năm chữ.

Dàn ý viết bài văn kể lại một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử.

Dàn ý viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc một bài thơ bốn chữ, năm chữ.

III. Đề thi minh họa giữa kì 1 môn Ngữ văn 7

ĐỀ SỐ 1

I. ĐỌC HIỂU

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:

GIÁ TRỊ CỦA HÒN ĐÁ

Một học trò hỏi thầy mình:

- Thưa thầy, giá trị của cuộc sống là gì ạ?

Người thầy đưa cho học trò một hòn đá và dặn:

- Con hãy mang hòn đá này ra chợ, nhưng đừng bán nó, chỉ cần quan sát xem người ta định giá nó bao nhiêu.

Người học trò làm theo lời thầy. Mọi người không hiểu tại sao anh lại bán một hòn đá xấu xí. Sau cả ngày, một người bán rong thương tình trả giá một đồng. Người học trò trở về và than thở:

- Hòn đá này chẳng ai muốn mua. May mà có người trả một đồng, thầy ạ.
Người thầy mỉm cười và nói:

- Tốt lắm, ngày mai con hãy mang hòn đá vào tiệm vàng và hỏi giá, nhưng đừng bán nó.
Người học trò ngạc nhiên khi chủ tiệm vàng trả giá 500 đồng. Anh hỏi thầy tại sao lại thế. Người thầy cười và bảo:

- Ngày mai, con hãy đem nó đến cửa hàng đồ cổ. Nhưng nhớ đừng bán, chỉ hỏi giá thôi.

Làm theo lời thầy, người học trò vô cùng ngạc nhiên khi chủ cửa hàng đồ cổ trả giá cả gia tài. Anh nhất quyết không bán và vội về kể lại với thầy. Người thầy từ tốn nói:

- Hòn đá thực chất là một khối ngọc quý, đáng giá cả gia tài. Giá trị cuộc sống cũng vậy, có người hiểu, có người không. Với người không hiểu, nó chẳng đáng một xu, nhưng với người hiểu, nó đáng giá cả đời. Hòn đá vẫn thế, cuộc sống vẫn thế, điều khác biệt nằm ở cách con nhìn nhận và hiểu biết của con.

Câu 1. Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên là:

A. Biểu cảm
B. Miêu tả
C. Tự sự
D. Nghị luận

Câu 2. Chủ đề của văn bản trên là:

A. Giá trị cuộc sống
B. Lòng biết ơn
C. Đức tính trung thực
D. Lòng hiếu thảo

Câu 3. Câu chuyện trong tác phẩm là lời kể của ai?

A. Người học trò
B. Người kể chuyện
C. Hòn đá
D. Người thầy

Câu 4. Vì sao người thầy trong câu chuyện lại yêu cầu học trò của mình mang hòn đá xấu xí đi hỏi giá mà lại không bán?

A. Để người học trò hiểu được giá trị to lớn của hòn đá.
B. Để người học trò biết được hòn đá là một viên ngọc quý, tuyệt đối không được bán.
C. Để người học trò nhận ra giá trị của hòn đá thông qua cách định giá của những người hiểu và không hiểu về nó, từ đó rút ra bài học về cách nhìn nhận về cuộc sống.
D. Để người học trò nhận ra giá trị của hòn đá. Tuy bề ngoài xấu xí nhưng thực chất nó là một khối ngọc quý đáng giá cả một gia tài.

Câu 5. Những từ nào sau đây là từ láy bộ phận?

A. Xem xét, nhìn nhận, xấu xí
B. Than thở, xem xét, háo hức
C. Háo hức, xem xét, nhìn nhận
D. Xấu xí, than thở, háo hức

Câu 6. Chi tiết tiêu biểu trong văn bản trên là:

A. Hòn đá
B. Người học trò
C. Người thầy
D. Chủ tiệm đồ cổ

Câu 7. Cụm từ ngồi cả ngày trong câu văn: Ngồi cả ngày, một người bán rong thương tình đã đến hỏi và trả giá hòn đá một đồng là thành phần mở rộng câu bởi?

A. Trạng ngữ
B. Cụm danh từ
C. Cụm động từ
D. Cụm tính từ

Câu 8. Tác dụng của điệp từ bán, mua trong văn bản trên có tác dụng gì?

A. Thể hiện công việc mà người học trò phải làm theo lời dặn của thầy, qua đó phê phán sự thiếu chủ động, thiếu tích cực trong cách sống, cách làm việc của cậu học trò.
B. Thể hiện công việc của người học trò làm theo lời dặn của thầy để người học trò nhận ra giá trị của hòn đá, từ đó rút ra bài học về cách nhìn nhận cuộc sống.
C. Thể hiện sự thiếu chủ động, tích cực của người học trò trong học tập và cuộc sống.
D. Thể hiện công việc của người học trò làm theo lời dặn của thầy, qua đó nhấn mạnh giá trị của hòn đá.

Câu 9. Thông điệp mà em tâm đắc nhất sau khi đọc văn bản trên là gì?

II. VIẾT (4,0 điểm)

Em hãy trình bày ý kiến về việc thực hiện tốt 5K trong thời đại dịch Covid-19?

HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ ÔN TẬP GIỮA HỌC KÌ I

Môn: Ngữ văn lớp 7

ĐỀ SỐ 2

I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)

Đọc đoạn trích sau:

…Hạt gạo làng ta
Có bão tháng bảy
Có mưa tháng ba
Giọt mồ hôi sa
Những trưa tháng sáu
Nước như ai nấu
Chết cả cá cờ
Cua ngoi lên bờ
Mẹ em xuống cấy…

(Trích “Hạt gạo làng ta” – Trần Đăng Khoa)

* Lựa chọn một đáp án đúng nhất:

Câu 1. Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ nào?

Câu 2. Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ: “Nước như ai nấu/ Chết cả cá cờ” là:

Câu 3. Cách gieo vần của đoạn thơ dưới đây là:

Hạt gạo làng ta
Có bão tháng bảy
Có mưa tháng ba

Câu 4. Cặp câu thơ nào có sử dụng hình ảnh tương phản:

Câu 5. Từ sa trong câu thơ “Giọt mồ hôi sa” có nghĩa là:

Câu 6. Tác giả đã tả mẹ đi cấy trong điều kiện thời tiết như thế nào?

Câu 7. Những giá trị của “hạt gạo làng ta” mà tác giả muốn khẳng định qua đoạn thơ là:

A. Hạt gạo là sự kết tinh của công sức lao động vất vả của con người lẫn tinh hoa của trời đất.

B. Hạt gạo là sự kết tinh của công sức lao động vất vả của con người lẫn tinh hoa của trời đất, mang cả giá trị vật chất lẫn giá trị tinh thần.

C. Hạt gạo là sự kết tinh của tinh hoa của trời đất, mang cả giá trị vật chất lẫn giá trị tinh thần.

D. Hạt gạo là sự kết tinh của công sức lao động vất vả của con người, mang cả giá trị vật chất lẫn giá trị tinh thần.

* Trả lời câu hỏi/ thực hiện yêu cầu:

Câu 8. Biện pháp tu từ so sánh trong câu thơ Nước như ai nấu/Chết cả cá cờ đem lại hiệu quả nghệ thuật gì về mặt nội dung?

………………………………………………………………………………..……………...

………………………………………………………………………………..……………...

Câu 9. Đoạn thơ gợi cho em suy nghĩ, tình cảm gì với những người làm ra hạt gạo?

………………………………………………………………………………..……………...

………………………………………………………………………………..………….…..

Câu 10. Bài học mà em rút ra được qua đoạn trích trên là gì?

………………………………………………………………………………..……….……..

………………………………………………………………………………..………….…..

………………………………………………………………………………..………….…..

II. VIẾT (4,0 điểm)

Viết bài văn kể lại một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử mà em có dịp tìm hiểu.

ĐỀ SỐ 3

I. PHẦN ĐỌC HIỂU (6.0 điểm)

Đọc văn bản sau:

MỞ SÁCH RA LÀ THẤY

Khoanh tròn vào chữ cái đứng trước phương án đúng:

Câu 1 (0,25đ): Bài thơ trên thuộc thể thơ nào?

A. Thơ bốn chữ
B. Thơ tứ tuyệt
C. Thơ năm chữ
D. Thơ ngũ ngôn

Câu 2 (0,25đ): Xác định phương thức biểu đạt chính của bài thơ trên?

A. Tự sự
B. Biểu cảm
C. Thuyết minh
D. Nghị luận

Câu 3 (0,25đ): Câu nào sau đây nêu đúng ý nghĩa nhan đề của bài thơ?

A. Khơi dậy trí tò mò và lòng yêu thích của con người trong việc đọc sách
B. Nhắc nhở con người nên mở sách ra để thấy những điều mới mẻ
C. Khuyến khích con người nên mở sách ra để thấy những điều mới mẻ
D. Thúc đẩy sự yêu thích của con người trong việc đọc sách

Câu 4 (0,25đ): Câu nào sau đây thể hiện chủ đề của bài thơ trên?

A. Sách mở ra cho ta những chân trời mới
B. Sách mở ra cho ta thế giới cổ tích và lịch sử dân tộc
C. Sách mở ra cho ta cả thế giới của loài người
D. Sách là người bạn bên gối của con người.

Câu 5 (0,25đ): Đoạn thơ sau được ngắt nhịp như thế nào?

Trăm sông dài, biển rộng
Nghìn núi cao, vực sâu
Cả bốn biển, năm châu
Mở sách ra là thấy

A. 2/3
B. 3/2
C. 1/4
D. 4/1

Câu 6 (0,25đ): Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ sau:

Bao la và bí ẩn
Như biển xa rừng sâu
Mở ra một cuốn sách
Một thế giới bắt đầu

A. Ẩn dụ
B. So sánh
C. Điệp ngữ
D. Liệt kê

Câu 7 (0,25đ): Biện pháp tu từ vừa phát hiện được ở câu 4 có tác dụng gì?

A. Gợi lên hình ảnh bao la và bí ẩn của những trang sách
B. Mở ra hình ảnh một thế giới mới đằng sau những trang sách
C. Mở ra những điều thú vị, tuyệt vời và đầy hấp dẫn đằng sau những trang sách.
D. Gợi lên sự rộng lớn, chứa đựng nhiều điều bí ẩn đang chờ đợi được khám phá đằng sau những trang sách

Câu 8 (0,25đ): Những truyện cổ tích nào được nhắc đến trong bài thơ trên?

A. Thạch Sanh và Lí Thông, Tấm và Cám
B. Thạch Sanh, Tấm Cám
C. Thạch Sanh, Cô Tấm và Cô Cám
D. Chàng Thạch Sanh, Tấm Cám

Câu 9 (0,25đ): Theo em, đoạn thơ sau muốn nhắc nhở chúng ta điều gì?

Đôi khi kẻ độc ác
Lại không là cọp beo
Cũng đôi khi đói nghèo
Chưa hẳn người tốt bụng

A. Không nên đánh giá và nhìn nhận con người quá vội vàng qua hoàn cảnh
B. Không nên nhìn nhận và đánh giá con người quá vội vàng qua vẻ bề ngoài
C. Không nên nhìn nhận và đánh giá con người quá vội vàng qua hành động
D. Không nên nhìn nhận và đánh giá con người quá vội vàng qua vẻ bề ngoài và hoàn cảnh.

Câu 10 (0,25đ): Em rút ra được bài học nhận thức và hành động gì từ bài thơ trên?

A. Nên nuôi dưỡng lòng yêu thích đọc sách và cần đọc thêm nhiều sách để mở rộng hiểu biết
B. Cần rèn luyện thói quen đọc sách mỗi ngày để mở rộng hiểu biết
C. Nhận thấy được tầm quan trọng của sách và cần rèn thói quen đọc sách
D. Nhận thức được tầm quan trọng của thói quen đọc sách mỗi ngày.

Câu 11 (1,5 điểm): Qua bài thơ, em nhận thấy sách có vai trò gì đối với cuộc sống của con người?

Câu 12 (2 điểm): Em hãy nhận xét về cách dùng 2 từ “đi” và “cận thị” trong đoạn thơ sau:

Ta “đi” khắp thế gian
Chỉ bằng đôi con mắt
Sẽ “cận thị” suốt đời
Những ai không đọc sách

II. Viết (4 điểm)

Viết bài văn kể lại một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử mà em ấn tượng.