Soạn bài Xúy Vân giả dại - Hướng dẫn chi tiết và sâu sắc trong sách Kết nối tri thức 10, trang 127, Tập 1

EduTOPS mang đến cho độc giả tài liệu Soạn văn 10: Xúy Vân giả dại, một nguồn tham khảo quý giá và thiết thực.

Tài liệu này là nguồn tham khảo không thể thiếu dành cho học sinh lớp 10. Mời các bạn khám phá nội dung chi tiết được trình bày dưới đây.

Hướng dẫn soạn bài Xúy Vân giả dại - Tác phẩm văn học đặc sắc và ý nghĩa

Trước khi đọc

Câu 1. Trong thời đại bùng nổ của các phương tiện nghe nhìn và hoạt động giải trí đa dạng, bạn sẽ nghĩ gì nếu ai đó đề nghị bạn dành chút thời gian để thưởng thức một vở chèo cổ?

Hướng dẫn giải:

Giữa sự phong phú của các phương tiện giải trí hiện đại, lời mời gọi thưởng thức một vở chèo cổ mang đến một sự hấp dẫn độc đáo và đáng suy ngẫm.

Câu 2. Bạn có cảm thấy tò mò khi nghe đến tên lớp chèo “Xúy Vân giả dại” không? Hãy tận dụng mọi điều kiện sẵn có để xem lớp chèo này hoặc toàn bộ vở chèo Kim Nham.

Hướng dẫn giải:

Tên lớp chèo “Xúy Vân giả dại” khơi gợi sự tò mò và hứng thú, mời gọi người xem khám phá những giá trị văn hóa truyền thống.

Trong khi đọc

Câu 1. Hãy hình dung khi thể hiện lời thoại này, diễn viên sẽ sử dụng những động tác diễn xuất nào để truyền tải cảm xúc?

Hướng dẫn giải:

Diễn viên sẽ thể hiện gương mặt đầy đau khổ, kết hợp với những cử chỉ quằn quại, giúp khán giả cảm nhận được nỗi đau sâu sắc của nhân vật.

Câu 2. Lời thoại này phản ánh trạng thái tâm lí nào của nhân vật?

Hướng dẫn giải:

Lời thoại thể hiện sự đau khổ tột cùng và nỗi xấu hổ của Xúy Vân, cho thấy sự giằng xé nội tâm mạnh mẽ.

Câu 3. Hình ảnh vợ chồng quấn quýt xuất hiện ở đây mang ý nghĩa gì?

Hướng dẫn giải:

Hình ảnh vợ chồng quấn quýt tượng trưng cho khát vọng về một gia đình hạnh phúc, ấm áp của Xúy Vân, đồng thời phản ánh nỗi hối hận muộn màng của cô.

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Nêu nguyên nhân dẫn đến hành động giả dại của Xúy Vân.

Hướng dẫn giải:

Xúy Vân được gả cho Kim Nhan - một học trò nghèo từ Nam Định. Sau khi kết hôn, Kim Nhan lên Tràng An học tập, để lại Xúy Vân trong cảnh cô đơn, chờ đợi. Trần Phương, một kẻ giàu có ở Đông Ngàn, đã lợi dụng tình cảnh này để dụ dỗ nàng, khiến Xúy Vân giả điên nhằm thoát khỏi cuộc hôn nhân không hạnh phúc.

Câu 2. Trong lớp chèo Xúy Vân giả dại, đoạn lời thoại nào thể hiện rõ nhất “ngôn ngữ điên” của nhân vật? Vì sao bạn xác định như vậy?

Hướng dẫn giải:

• Đoạn từ: “Nên tôi phải lụy đò… Ai ơi giữ lấy đạo hằng chờ quên”.
• Nguyên nhân: Xúy Vân bộc lộ nỗi tủi nhục và đau đớn khi phải “lụy đò”, “lụy cô bán hàng”, và chịu sự chê cười từ mọi người.

Câu 3. Hãy chọn phân tích một đoạn lời thoại để làm rõ những mâu thuẫn giằng xé trong nội tâm của nhân vật Xúy Vân.

Hướng dẫn giải:

- Phân tích: “Con gà rừng ăn lẫn với công… Láng giềng ai hay, ức bởi xuân huyên.

- Mâu thuẫn giằng xé trong nội tâm của nhân vật Xúy Vân: Hình ảnh vợ chồng quấn quýt phản ánh khát vọng về một gia đình hạnh phúc, ấm êm. Tuy nhiên, càng khao khát, nàng càng cảm thấy đau đớn và tủi hổ vì hiện thực phũ phàng.

Câu 4. Đoạn lời thoại được thể hiện theo điệu “con gà rừng” cho biết những điều gì về cảnh ngộ đời sống cũng như niềm mong ước của Xúy Vân?

Hướng dẫn giải:

- Đoạn lời thoại theo điệu “con gà rừng” cho thấy cuộc sống của Xúy Vân đầy đắng cay và uất ức. Nàng tủi hổ vì bị người đời chê cười, mang tiếng xấu cho gia đình và cha mẹ.

- Đoạn lời thoại cũng thể hiện khát vọng về một cuộc sống gia đình hạnh phúc, qua hình ảnh “bông lúa chín vàng”, “anh đi gặt”, “nàng mang cơm”, phản ánh ước mơ về một mái ấm hòa thuận, vợ chồng luôn bên nhau.

Câu 5. Qua đoạn xưng danh của Xúy Vân, có thể nhận ra được những đặc điểm gì của sân khấu chèo (cách xưng danh, sự tương tác giữa người xem và người diễn…)?

Hướng dẫn giải:

• Cách xưng danh: Tự xưng tên tuổi, xưng “tôi” - gọi “chị em”.
• Sự tương tác giữa người xem và người diễn: Xúy Vân chào hỏi, trò chuyện mọi người xung quanh…

Câu 6. Nêu một số đặc điểm của ngôn ngữ chèo mà bạn nhận biết được qua đoạn trích (thể thơ quen dùng; chất liệu ca dao, dân ca;…)

Hướng dẫn giải:

- Thể thơ quen dùng: tự do

- Có sự đan xen, phối hợp nhuần nhuyễn giữa nói và hát

- Ngôn ngữ đa thanh, đa nghĩa: “Bông bông dắt, bông bông díu/ Xa xa lắc, xa xa líu”

- Cách nói ví von giàu tính tự sự trữ tình: “Tôi không trăng gió lại gặp người gió trăng”, “chờ cho bông lúa chín vàng”, “con cá rô nằm vũng chân trâu/ để cho năm bảy cần câu châu vào”,…

Câu 7. Qua lớp chèo này, bạn hiểu thêm được những điều gì về đời sống văn hóa làng xã Việt Nam thuở xưa?

Hướng dẫn giải:

- Hôn nhân sắp đặt, cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy

- Đời sống tự cấp, tự túc, khép kín

Câu 8. Xúy Vân giả dại để che giấu điều gì? Thử biện hộ cho hành động này của Xúy Vân?

Hướng dẫn giải:

- Xúy Vân giả dại để che giấu: mối quan hệ bất chính với Trần Phương

- Biện hộ: Xúy Vân khao khát được sống cùng người mình yêu và mong muốn tự do trong tình yêu

Câu 9. Với văn bản lớp chèo Xúy Vân giả dại, ta chỉ cần khoảng 3 phút để đọc xong, nhưng để diễn trên sân khấu, cần tới gần 15 phút. Từ thực tế này, có thể rút ra được nhận xét gì về nghệ thuật chèo? (Gợi ý: chức năng của tích trò; tầm quan trọng của diễn xuất gồm hát, múa và các hình thức biểu cảm khác;…)

Hướng dẫn giải:

- Chèo là loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống mang đặc điểm diễn kể dân gian, được cấu tạo bằng hai nhân tố cơ bản: tích và trò.

- Trò diễn trong Chèo là sự kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật múa, âm nhạc và kịch bản văn học.

- Âm nhạc là cốt lõi của nghệ thuật sân khấu Chèo.

Kết nối đọc - viết

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về nỗi niềm của nhân vật Xúy Vân được thể hiện qua lớp chèo Xúy Vân giả dại.

Hướng dẫn giải:

- Xúy Vân: một cô gái xinh đẹp, khát khao hạnh phúc.

- Xúy Vân phải chịu sự sắp đặt trong hôn nhân.

- Cuộc hôn nhân của Xúy Vân với Kim Nham không có tình yêu khiến nàng không hạnh phúc