Soạn bài: Vẻ đẹp nghệ thuật của bài thơ "Tiếng gà trưa" - Ngữ văn lớp 7, trang 87, sách Cánh diều tập 1

EduTOPS mang đến bài Soạn văn 7: Vẻ đẹp nghệ thuật của bài thơ "Tiếng gà trưa", trích từ sách Cánh diều, tập 1, giúp học sinh khám phá sâu sắc tác phẩm.

Tài liệu này là nguồn tham khảo quý giá, hỗ trợ học sinh lớp 7 chuẩn bị bài kỹ lưỡng trước khi đến lớp, giúp nắm vững kiến thức và cảm nhận sâu sắc hơn về tác phẩm.

1. Soạn bài: Vẻ đẹp nghệ thuật của bài thơ "Tiếng gà trưa" - Phân tích chi tiết và sâu sắc

1.1 Chuẩn bị

- Văn bản tập trung phân tích: Vẻ đẹp nghệ thuật của bài thơ "Tiếng gà trưa". Nhan đề đã khéo léo phản ánh trọng tâm nghị luận của tác phẩm.

- Mục đích chính của văn bản: Khám phá và làm nổi bật vẻ đẹp tinh tế, sâu lắng trong bài thơ "Tiếng gà trưa" thông qua phân tích chi tiết.

- Các luận điểm, dẫn chứng và lập luận trong văn bản đều hướng tới việc làm sáng tỏ mục đích phân tích và chứng minh vẻ đẹp của tác phẩm.

1.2 Đọc hiểu

Câu 1. (trang 88 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Những yếu tố nghệ thuật nào trong khổ thơ đã được tác giả tập trung phân tích?

Hướng dẫn giải:

Các yếu tố nghệ thuật nổi bật bao gồm: phép lặp âm và sử dụng dấu chấm lửng.

Câu 2. (trang 88 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác được hiểu như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác là phép ẩn dụ dựa trên sự tương đồng giữa các giác quan khác nhau.

Câu 3. (trang 89 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Nhịp điệu của đoạn thơ này có điểm gì đặc sắc?

Hướng dẫn giải:

Nhịp thơ được sử dụng một cách linh hoạt, mang lại cảm giác chậm rãi và sâu lắng.

Câu 4. (trang 89 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Tại sao khổ thơ này được tác giả Đinh Trọng Lạc đánh giá là hay nhất và xúc động nhất?

Hướng dẫn giải:

Nguyên nhân: Khổ thơ này thể hiện những tình cảm thiêng liêng, cao quý, sâu lắng và chân thành của tác giả, đồng thời cũng là tâm tư của người chiến sĩ trên đường hành quân.

1.3 Trả lời câu hỏi

Câu 1. (trang 90 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Nội dung chính của văn bản nghị luận "Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa" là gì? Nhan đề của văn bản có mối liên hệ như thế nào với nội dung chính?

Hướng dẫn giải:

• Nội dung chính của văn bản: Phân tích và làm nổi bật vẻ đẹp của bài thơ "Tiếng gà trưa".
• Nhan đề đã phản ánh trực tiếp vấn đề nghị luận mà văn bản hướng tới.

Câu 2. (trang 90 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Bài thơ "Tiếng gà trưa" được tác giả phân tích theo trình tự nào? Trong mỗi khổ thơ, người viết đã sử dụng những chi tiết và hình ảnh nào để làm nổi bật nội dung?

Hướng dẫn giải:

• Bài thơ được phân tích theo thứ tự các khổ thơ, từ đầu đến cuối.
• Trong mỗi khổ, tác giả đã trích dẫn những chi tiết, hình ảnh tiêu biểu để làm rõ vẻ đẹp và ý nghĩa của bài thơ.

Câu 3. (trang 90 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hãy nêu một ví dụ về ý kiến, lí lẽ và bằng chứng mà tác giả đưa ra trong bài viết mà em cho là độc đáo và sâu sắc.

Hướng dẫn giải:

• Ý kiến: Khổ thơ cuối cùng là phần hay nhất và xúc động nhất.
• Lí lẽ: Khổ thơ này chứa đựng những tình cảm thiêng liêng, cao quý, sâu sắc và chân thành của tác giả, đồng thời cũng là tâm tư của người chiến sĩ trên đường hành quân.
• Bằng chứng: "Không nén được tình cảm với bà, anh chiến sĩ thốt lên tiếng gọi thật cảm động…", "Việc lặp lại nhiều lần từ 'Vì'... tuổi thơ".

Câu 4. (trang 90 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Trong văn bản, tác giả rất chú trọng việc phân tích các yếu tố nghệ thuật (từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ...) để làm nổi bật nội dung của bài thơ. Hãy dẫn ra một ví dụ cụ thể trong văn bản để minh họa điều này.

Hướng dẫn giải:

Nghe xao động nắng trưa
Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ

Việc sử dụng ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, thay thế thị giác bằng thính giác (nghe) và lặp lại ba lần động từ "nghe" ở đầu dòng đã tạo nên hiệu ứng đặc biệt. Tiếng gà như ngưng đọng lại, làm xao động không gian và khơi dậy cảm xúc sâu lắng trong lòng người.

Câu 5. (trang 90 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Mục đích của văn bản "Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa" là gì? Các phần trong văn bản đã làm sáng tỏ mục đích đó như thế nào?

Hướng dẫn giải:

• Mục đích: Làm nổi bật vẻ đẹp về nội dung và hình thức nghệ thuật của bài thơ "Tiếng gà trưa".
• Các phần trong văn bản đã sử dụng lí lẽ và dẫn chứng cụ thể để làm rõ mục đích này.

Câu 6. (trang 90 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Văn bản nghị luận này giúp em hiểu thêm điều gì về bài thơ "Tiếng gà trưa" đã học ở Bài 2?

Hướng dẫn giải:

Văn bản nghị luận "Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa" đã giúp người đọc thấu hiểu sâu sắc hơn giá trị của tác phẩm. Tác giả Đinh Trọng Lạc đã phân tích chi tiết từng khổ thơ, khai thác cả nội dung lẫn nghệ thuật. Những lí lẽ và bằng chứng được đưa ra đã làm sáng tỏ vẻ đẹp của bài thơ, đồng thời khẳng định tài năng của nhà thơ Xuân Quỳnh. Đây thực sự là một văn bản nghị luận giàu giá trị và ý nghĩa.

2. Soạn bài Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa siêu ngắn

Câu 1. (trang 90 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Nội dung chính của văn bản nghị luận "Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa" là gì? Nhan đề của văn bản có liên quan như thế nào đến nội dung chính?

Hướng dẫn giải:

• Nội dung chính của văn bản: Phân tích và làm nổi bật vẻ đẹp về nội dung và nghệ thuật của bài thơ "Tiếng gà trưa".
• Nhan đề đã khái quát một cách ngắn gọn và trực tiếp nội dung chính của văn bản.

Câu 2. (trang 90 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Bài thơ "Tiếng gà trưa" được tác giả phân tích theo trình tự nào? Trong mỗi khổ thơ, người viết đã sử dụng những chi tiết và hình ảnh nào để làm nổi bật nội dung?

Hướng dẫn giải:

• Bài thơ được phân tích theo thứ tự các khổ thơ, từ đầu đến cuối.
• Trong mỗi khổ, tác giả đã trích dẫn những chi tiết, hình ảnh tiêu biểu để làm rõ vẻ đẹp và ý nghĩa của bài thơ.

Câu 3. (trang 90 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hãy nêu một ví dụ về ý kiến, lí lẽ và bằng chứng mà tác giả đưa ra trong bài viết mà em cho là độc đáo và sâu sắc.

Hướng dẫn giải:

• Ý kiến: Khổ thơ đầu tiên là phần hay nhất.
• Lí lẽ: Khổ thơ này giới thiệu hoàn cảnh và tiếng gà trưa như một âm thanh gợi nhớ kỉ niệm.
• Bằng chứng: Điệp ngữ "nghe" kết hợp liệt kê "xao động nắng trưa", "bàn chân đã mỏi", "gọi về tuổi thơ"; âm thanh tiếng gà trưa "cục cục tác…";...

Câu 4. (trang 90 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Trong văn bản, tác giả rất chú trọng việc phân tích các yếu tố nghệ thuật (từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ...) để làm nổi bật nội dung của bài thơ. Hãy dẫn ra một ví dụ cụ thể trong văn bản để minh họa điều này.

Hướng dẫn giải:

- Hình ảnh:

• Bà cẩn thận soi từng quả trứng, nâng niu chúng như báu vật để bán lấy tiền mua quần áo mới cho cháu.
• Khi đông về, tiết trời lạnh giá, bà luôn canh cánh nỗi lo đàn gà sẽ không qua khỏi.

=> Tình yêu thương và sự lo lắng của bà dành cho cháu được thể hiện một cách sâu sắc và cảm động.

Câu 5. (trang 90 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Mục đích chính của văn bản “Vẻ đẹp của bài thơ ‘Tiếng gà trưa’” là gì? Các phần trong văn bản đã làm nổi bật mục đích đó như thế nào?

Hướng dẫn giải:

• Mục đích: Khám phá và làm nổi bật vẻ đẹp cả về nội dung lẫn hình thức nghệ thuật của bài thơ “Tiếng gà trưa”.
• Các phần trong văn bản đã sử dụng hệ thống luận điểm và dẫn chứng thuyết phục để làm sáng tỏ mục đích này.

Câu 6. (trang 90 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Văn bản nghị luận này giúp em hiểu thêm điều gì về bài thơ “Tiếng gà trưa” đã được học trong Bài 2?

Hướng dẫn giải:

Văn bản nghị luận này giúp em nhận thức sâu sắc hơn về giá trị nội dung và nghệ thuật độc đáo của bài thơ “Tiếng gà trưa”.