Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 74 - Kết nối tri thức 6: Hướng dẫn chi tiết Ngữ văn lớp 6, sách Kết nối tri thức tập 1

Chúng tôi xin trân trọng giới thiệu tài liệu Soạn văn 6: Thực hành tiếng Việt (trang 74), nằm trong bộ sách Kết nối tri thức. Tài liệu này được biên soạn kỹ lưỡng, giúp học sinh nắm vững kiến thức và kỹ năng cần thiết.

Hy vọng rằng tài liệu này sẽ trở thành người bạn đồng hành hữu ích, giúp các em học sinh lớp 6 tự tin hơn khi tiếp cận và khám phá bộ sách mới đầy sáng tạo này.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt (trang 74): Hướng dẫn chi tiết và bài tập thực hành

Nhận biết cụm động từ: Khái niệm và cấu trúc cơ bản

- Cụm động từ ở dạng đầy đủ bao gồm ba thành phần chính: phần phụ trước, phần trung tâm (động từ), và phần phụ sau.

- Trung tâm của cụm động từ luôn là động từ, đóng vai trò chính trong việc diễn đạt hành động hoặc trạng thái.

- Các từ đứng trước động từ thường bổ sung ý nghĩa về thời gian, sự khẳng định, phủ định, hoặc tiếp diễn. Trong khi đó, các từ đứng sau động từ thường bổ sung ý nghĩa về đối tượng, địa điểm, hoặc thời gian của hành động.

- Ví dụ minh họa: Câu "Nó không mặc áo rét".

• Trong câu này, "không mặc áo rét" là một cụm động từ.
• Động từ trung tâm là "mặc". Từ "không" đứng trước động từ mang ý nghĩa phủ định, còn "áo rét" là đối tượng của hành động.

Nhận biết cụm tính từ: Cấu trúc và đặc điểm cơ bản

- Ở dạng đầy đủ, cụm tính từ bao gồm ba thành phần chính: phần phụ trước, phần trung tâm (tính từ), và phần phụ sau.

- Trung tâm của cụm tính từ luôn là tính từ, đóng vai trò chính trong việc diễn đạt đặc điểm hoặc trạng thái.

- Các từ đứng trước tính từ thường bổ sung ý nghĩa về mức độ, thời gian, hoặc sự tiếp diễn. Trong khi đó, các từ đứng sau tính từ thường bổ sung ý nghĩa về phạm vi hoặc mức độ của đặc điểm được miêu tả.

- Ví dụ minh họa: Câu "Trời vẫn rét quá".

• Trong câu này, "vẫn rét quá" là một cụm tính từ.
• Tính từ trung tâm là "rét". Từ "vẫn" đứng trước tính từ chỉ sự tiếp diễn của trạng thái rét, còn từ "quá" đứng sau tính từ chỉ mức độ cao của cái rét.

Cụm động từ và cụm tính từ: Khái niệm và ví dụ minh họa

Câu 1. (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tìm một cụm động từ trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa. Từ động từ trung tâm của cụm từ đó, hãy tạo ra ba cụm động từ khác.

Hướng dẫn giải:

- Cụm động từ: đã mặc áo rét cả rồi (Sơn nhận thấy mọi người đã mặc áo rét cả rồi).

- Động từ trung tâm: mặc

- Ba cụm động từ khác:

• đang mặc chiếc áo len màu đỏ.
• vẫn mặc cái áo sơ mi trắng hôm qua
• đã mặc quần áo chỉnh tề

Câu 2. (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tìm cụm động từ trong những câu sau. Xác định động từ trung tâm và những ý nghĩa mà động từ đó được bổ sung.

Hướng dẫn giải:

a. Nhìn ra ngoài sân, Sơn thấy đất khô trắng.

• Cụm động từ: nhìn ra ngoài sân
• Động từ trung tâm: nhìn; ý nghĩa được bổ sung: địa điểm

b. Mẹ Sơn lật cái vỉ buồm, lục đống quần áo rét.

• Cụm động từ: lật cái vỉ buồm, lục đống quần áo rét
• Động từ trung tâm: lật, lục; ý nghĩa được bổ sung: đối tượng.

c. Với lòng ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan hăm hở chạy về nhà lấy áo.

• Cụm động từ: hăm hở chạy về nhà lấy áo
• Động từ trung tâm: chạy; ý nghĩa được bổ sung: địa điểm

Câu 3. (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa, Thạch Lam thường sử dụng kiểu câu có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ, chẳng hạn: Mẹ Sơn nghe thấy, đặt chén nước chè xuống, bảo chị Lan. Hãy tìm thêm trong văn bản này hai câu có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ và cho biết tác dụng của cách diễn đạt đó.

Hướng dẫn giải:

- Câu văn:

• Sơn thấy chị gọi nó không lại, bước gần đến trông thấy con bé co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc có manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay.
• Sơn sợ hãi, cúi đầu lặng im, nép vào sau lưng chị.

- Tác dụng: Việc sử dụng một chuỗi cụm động từ nhằm nhấn mạnh vào các hành động, thái độ của nhân vật được nói đến.

Câu 4. (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tìm một cụm tính từ trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa. Với tính từ trung tâm của cụm từ đó, hãy tạo ra cụm tính từ khác.

Hướng dẫn giải:

• Cụm tính từ: không u ám (Trời không u ám, toàn một màu trắng đục)
• Tạo ra cụm tính từ khác: Sau cơn mưa, bầu trời vẫn rất u ám.

Câu 5. (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Tìm cụm tính từ trong những câu sau. Xác định tính từ trung tâm và những ý nghĩa mà tính từ đó được bổ sung.

Hướng dẫn giải:

a. Nhưng chân trời trong hơn mọi hôm, Sơn thấy rõ như gần.

• Cụm tính từ: trong hơn mọi hôm
• Tính từ trung tâm: trong; ý nghĩa được bổ sung: thời gian.

b. Sơn bây giờ mới nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa.

• Cụm tính từ: rất nghèo.
• Tính từ trung tâm: nghèo; ý nghĩa được bổ sung: mức độ

Câu 6. (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Các câu sau có vị ngữ là một tính từ. Hãy mở rộng vị ngữ thành cụm tính từ:

Hướng dẫn giải:

a. Gió rét

- Ngoài đường, gió vẫn rét quá.

b. Tòa nhà cao

- Câu mở rộng: Tòa nhà kia rất cao.

c. Cô ấy đẹp.

- Đối với tôi, cô ấy vẫn đẹp như trước đây.

* Bài tập ôn luyện:

Câu 1. Xác định cụm động từ trong các câu sau:

a. Càng ngẫm nghĩ, chàng càng thấy lời thần nói đúng.

(Bánh chưng bánh giầy)

b. Giặc đã đến chân núi Trâu.

(Thánh Gióng)

Câu 2. Xác định cụm tính từ có trong các câu sau:

a. Âu Cơ vốn thuộc dòng họ Thần Nông, xinh đẹp tuyệt trần.

(Con Rồng cháu Tiên)

b. Cô ấy vô cùng ngạc nhiên về thành tích của tôi.

Câu 3. Viết một đoạn văn có sử dụng cụm động từ.

Gợi ý:

Câu 1. 

a. Cụm động từ: càng ngẫm nghĩ, càng thấy lời thầy nói đúng

b. Cụm động từ: đã đến chân núi Trâu

Câu 2.

a. Cụm tính từ: xinh đẹp tuyệt trần

b. Cụm tính từ: vô cùng ngạc nhiên

Câu 3.

Thiên nhiên mang đến cho con người những cảnh sắc tuyệt vời. Sau một ngày nắng chói chang, ánh nắng dần dịu lại, nhường chỗ cho những cơn gió mát lành xua tan đi cái oi bức của mùa hè. Lũy tre làng in bóng trên nền trời, tạo nên một khung cảnh bình dị và thân thuộc. Phía chân trời, ông mặt trời như một quả cầu khổng lồ, từ từ lặn xuống sau dãy núi xa xăm, dường như đã mệt mỏi sau một ngày dài làm việc. Trên cao, những đám mây lững lờ trôi, như đang lười biếng trước khi ngày tàn. Dưới cánh đồng, những bông lúa trĩu nặng đung đưa theo làn gió nhẹ, mang theo hương thơm ngào ngạt của lúa chín, khiến ai ngửi thấy cũng cảm thấy lòng mình lắng lại. Trong làng, tiếng xe cộ nhộn nhịp, mọi người vội vã trở về nhà sau một ngày làm việc vất vả. Ngoài cánh đồng, những đứa trẻ hồn nhiên thả diều, những cánh diều bay lượn trên bầu trời cao rộng. Khung cảnh làng quê hiện lên thật yên bình và đẹp đẽ.

Cụm động từ: đã trở nên dịu bớt