Soạn bài: Thiên nhiên và con người trong tác phẩm “Đất rừng phương Nam” - Ngữ văn lớp 7, trang 84, sách Cánh diều tập 1
EduTOPS mang đến bài Soạn văn 7: Thiên nhiên và con người trong tác phẩm “Đất rừng phương Nam”, thuộc bộ sách Cánh diều, tập 1, giúp học sinh khám phá sâu sắc mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người.

Tài liệu này sẽ là nguồn tham khảo hữu ích dành cho học sinh lớp 7, hỗ trợ các em chuẩn bị bài học kỹ lưỡng trước khi đến lớp. Hãy cùng khám phá chi tiết ngay sau đây.
1. Thiên nhiên và con người trong tác phẩm “Đất rừng phương Nam” - Phân tích chi tiết
1.1 Chuẩn bị
- Văn bản tập trung phân tích mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người trong tác phẩm “Đất rừng phương Nam”. Tiêu đề văn bản đã thể hiện rõ vấn đề nghị luận cần được khai thác.
- Mục tiêu chính là làm sáng tỏ cách thiên nhiên và con người được miêu tả trong truyện “Đất rừng phương Nam”, từ đó giúp người đọc hiểu sâu sắc hơn về tác phẩm.
- Các luận điểm, lý lẽ và bằng chứng được trình bày một cách rõ ràng, mạch lạc, hỗ trợ hiệu quả cho mục đích của văn bản.
1.2 Đọc hiểu
Câu 1. (trang 84 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Phần (1) đã khái quát đặc điểm nổi bật nào của truyện “Đất rừng phương Nam”?
Hướng dẫn giải:
Phần (1) đã nêu bật đặc điểm hình thức của truyện “Đất rừng phương Nam”.
Câu 2. (trang 85 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Ở phần mở đầu (2), tác giả đã nhấn mạnh điểm mạnh nào của nhà văn Đoàn Giỏi?
Hướng dẫn giải:
Điểm mạnh: Ông từng viết nhiều tác phẩm về thế giới động vật.
Câu 3. (trang 85 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Hãy phân biệt giữa lí lẽ và bằng chứng mà người viết đưa ra.
Hướng dẫn giải:
- Lí lẽ: Trong “Đất rừng phương Nam”, tác giả chỉ sử dụng một phần nhỏ vốn sống phong phú của mình nhưng đã tạo nên những bất ngờ liên tiếp cho người đọc.
- Dẫn chứng: ba ba to bằng cái nia, kì đà lớn hơn chiếc xuồng tam bản, cá sấu cần đến 12 thanh niên khỏe mạnh mới khiêng nổi.
Câu 4. (trang 85 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Những dòng chữ in nghiêng ở cuối đoạn (2) được trích dẫn từ tác phẩm của ai?
Hướng dẫn giải:
Những dòng chữ in nghiêng ở cuối đoạn (2) được trích từ tác phẩm của nhà văn Đoàn Giỏi.
Câu 5. (trang 85 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Câu mở đầu phần (3) cho biết nội dung chính của phần này là gì?
Hướng dẫn giải:
Nội dung chính của phần (3) là hình ảnh con người Nam Bộ trong tác phẩm của Đoàn Giỏi.
Câu 6. (trang 85 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Những nhân vật nào được nhắc đến trong phần (3)?
Hướng dẫn giải:
Các nhân vật được nhắc đến bao gồm: dì Tư Béo, lão Ba Ngù, ông Hai bán rắn, và chú Võ Tòng.
Câu 7. (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Câu nào nêu lên đánh giá tổng quan về truyện “Đất rừng phương Nam”?
Hướng dẫn giải:
Có thể nói, “Đất rừng phương Nam” đã khắc họa được tinh hoa của hồn đất, hồn người vùng châu thổ Cửu Long Giang.
1.3 Trả lời câu hỏi
Câu 1. (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Văn bản “Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam” tập trung bàn luận về vấn đề gì? Nhan đề của văn bản có mối liên hệ như thế nào với vấn đề đó?
Hướng dẫn giải:
- Văn bản phân tích về thiên nhiên và con người trong tác phẩm “Đất rừng phương Nam”.
- Nhan đề văn bản đã thể hiện rõ vấn đề nghị luận được đề cập.
Câu 2. (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Hãy nêu một số ví dụ về lí lẽ và bằng chứng mà tác giả đưa ra trong bài viết. Tham khảo mẫu sau:
Hướng dẫn giải:
Lí lẽ | Dẫn chứng |
Trong Đất rừng phương Nam, ông chỉ sử dụng một phần rất nhỏ vốn sống phong phú đó mà đã làm người đọc đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác: | ba ba to bằng cái nia, kì đà lớn hơn chiếc thuyền tam bản, cá sấu phải 12 trai tráng lực lưỡng mới khiêng nổi. |
Đó là cảm giác ngây ngất trước vẻ đẹp rừng U Minh dưới ánh Mặt Trời vàng óng: | Những thân cây tràm vỏ trắng… xanh thẳm không cùng |
Và nỗi ngợp trước dòng sông Năm Căn: | nước ầm ầm… trường thành vô tận. |
Ông không nhiều lời, đôi khi chỉ vài ba nét: | những lời nói… Ba Ngù. |
Câu 3. (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Trong phần (3), tác giả đã so sánh hai nhân vật: ông Hai bán rắn và chú Võ Tòng. Dựa vào bài viết, em hãy chỉ ra những điểm tương đồng và khác biệt giữa hai nhân vật này.
Hướng dẫn giải:
- Giống nhau: Không có đất đai, quanh năm làm thuê cho địa chủ; bị cướp công, cướp người yêu, cướp vợ; họ phản kháng và bị bắt giam.
- Khác nhau:
- Ông Hai bán rắn: Trốn khỏi tù, đón vợ và vào rừng U Minh sinh sống; một con người tự tin, phóng khoáng.
- Võ Tòng: Tự nộp mình, sau khi mãn hạn tù trở về thì con chết, vợ trở thành vợ lẽ của chủ đất; không trả thù mà chọn vào rừng sống bằng nghề săn bẫy thú.
Câu 4. (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Theo em, mục đích chính của văn bản nghị luận trên là gì? Nội dung của các phần trong văn bản đã làm rõ được mục đích ấy như thế nào?
Hướng dẫn giải:
- Mục đích: Làm nổi bật vẻ đẹp của thiên nhiên và con người trong tác phẩm “Đất rừng phương Nam”.
- Phần 1: Khái quát chung; Phần 2: Vẻ đẹp thiên nhiên; Phần 3: Vẻ đẹp con người. Các phần có sự liên kết chặt chẽ và thống nhất về nội dung.
Câu 5. (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Văn bản nghị luận này giúp em hiểu thêm điều gì về đoạn trích “Người đàn ông cô độc giữa rừng” (trích từ truyện “Đất rừng phương Nam”) đã học ở Bài 1?
Hướng dẫn giải:
Văn bản giúp em hiểu sâu hơn về nhân vật Võ Tòng, cũng như giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích “Người đàn ông cô độc giữa rừng” (trích từ truyện “Đất rừng phương Nam”).
Câu 6. (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Văn bản “Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam” đã giúp em hiểu văn học góp phần mở rộng kiến thức về con người và thế giới xung quanh như thế nào?
Hướng dẫn giải:
Tác giả Đoàn Giỏi đã thể hiện vốn hiểu biết phong phú và sâu rộng về thiên nhiên và con người phương Nam. Từ đó, ông đã vận dụng để sáng tạo nên tác phẩm “Đất rừng phương Nam”.
2. Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam - Tóm tắt siêu ngắn
Câu 1. (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Văn bản “Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam” bàn luận về vấn đề gì? Nhan đề của văn bản có mối liên hệ như thế nào với vấn đề đó?
Hướng dẫn giải:
- Vấn đề: thiên nhiên và con người trong tác phẩm “Đất rừng phương Nam”.
- Nhan đề văn bản đã thể hiện trực tiếp và cụ thể vấn đề được bàn luận.
Câu 2. (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Hãy nêu một số ví dụ về lí lẽ và bằng chứng mà tác giả đưa ra trong bài viết. Tham khảo mẫu sau:
Hướng dẫn giải:
Lí lẽ | Dẫn chứng |
Trong Đất rừng phương Nam, ông chỉ sử dụng một phần rất nhỏ vốn sống phong phú đó mà đã làm người đọc đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác: | ba ba to bằng cái nia, kì đà lớn hơn chiếc thuyền tam bản, cá sấu phải 12 trai tráng lực lưỡng mới khiêng nổi. |
Đó là cảm giác ngây ngất trước vẻ đẹp rừng U Minh dưới ánh Mặt Trời vàng óng: | Những thân cây tràm vỏ trắng… xanh thẳm không cùng |
Và nỗi ngợp trước dòng sông Năm Căn: | nước ầm ầm… trường thành vô tận. |
Ông không nhiều lời, đôi khi chỉ vài ba nét: | những lời nói… Ba Ngù. |
Câu 3. (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Trong phần (3), tác giả đã so sánh hai nhân vật: ông Hai bán rắn và chú Võ Tòng. Dựa vào bài viết, em hãy chỉ ra những điểm tương đồng và khác biệt giữa hai nhân vật này.
Hướng dẫn giải:
- Giống nhau: cả hai đều làm thuê cho địa chủ, bị cướp công, cướp người yêu, cướp vợ; họ phản kháng và bị bắt giam.
- Khác nhau:
- Ông Hai bán rắn: trốn khỏi tù, đón vợ và vào rừng U Minh sinh sống; tính cách tự tin, phóng khoáng.
- Võ Tòng: sau khi mãn hạn tù trở về, con chết, vợ trở thành vợ lẽ của chủ đất; không trả thù mà chọn vào rừng sống bằng nghề săn bẫy thú.
Câu 4. (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Theo em, mục đích chính của văn bản nghị luận trên là gì? Nội dung của các phần trong văn bản đã làm rõ được mục đích ấy như thế nào?
Hướng dẫn giải:
- Mục đích: Giúp người đọc hiểu sâu hơn về vẻ đẹp thiên nhiên và phẩm chất con người trong tác phẩm “Đất rừng phương Nam”.
- Nội dung các phần trong văn bản hướng đến mục đích:
- Phần 1: Khái quát chung;
- Phần 2: Vẻ đẹp thiên nhiên;
- Phần 3: Vẻ đẹp con người.
=> Các phần có sự liên kết chặt chẽ và thống nhất về nội dung.
Câu 5. (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Văn bản nghị luận này giúp em hiểu thêm điều gì về đoạn trích “Người đàn ông cô độc giữa rừng” (trích từ truyện “Đất rừng phương Nam”) đã học ở Bài 1?
Hướng dẫn giải:
Văn bản giúp em hiểu sâu hơn về nhân vật Võ Tòng và giá trị của đoạn trích “Người đàn ông cô độc giữa rừng”.
Câu 6. (trang 87 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Văn bản “Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam” đã giúp em hiểu văn học góp phần mở rộng kiến thức về con người và thế giới xung quanh như thế nào?
Hướng dẫn giải:
Văn bản “Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam” đã giúp em hiểu rằng văn học không chỉ là nghệ thuật ngôn từ mà còn là cánh cửa mở ra kiến thức về con người và thế giới xung quanh. Qua việc phân tích nghệ thuật kể chuyện và xây dựng nhân vật của nhà văn Đoàn Giỏi, tác giả Bùi Hồng đã cho thấy vốn sống phong phú và hiểu biết sâu sắc của Đoàn Giỏi về thiên nhiên, động vật và con người vùng Cửu Long. Từ đó, người đọc có thêm hiểu biết về mảnh đất phương Nam.
- Soạn bài Vắt cổ chày ra nước và May không đi giày - Chân trời sáng tạo Ngữ văn lớp 8, trang 80, tập 1
- Viết bài luyện tập miêu tả con vật - Tiếng Việt 4 Cánh diều, Tập 2, Bài 13
- Bài đọc: Xả thân cứu đoàn tàu - Sách Tiếng Việt lớp 4 Cánh diều, Tập 2, Bài 12
- Nói và nghe: Kể chuyện Chiếc tẩu - Bài 12 Tiếng Việt lớp 4 Cánh diều Tập 2
- Kế hoạch quyên góp sách báo hỗ trợ trường vùng khó khăn (4 mẫu báo cáo) - Thảo luận nhóm môn Tiếng Việt 4 - Bộ sách Kết nối tri thức