Soạn bài Quang Trung đại phá quân Thanh - Ngữ văn lớp 8 trang 56 sách Cánh diều tập 2

EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 8: Quang Trung đại phá quân Thanh, một nguồn hướng dẫn chi tiết giúp học sinh chuẩn bị bài học một cách hiệu quả và sâu sắc.

Tài liệu này là công cụ hỗ trợ đắc lực giúp học sinh lớp 8 chuẩn bị bài học một cách nhanh chóng, đầy đủ và hiệu quả. Hãy khám phá chi tiết ngay bên dưới.

Soạn bài Quang Trung đại phá quân Thanh - Hướng dẫn chi tiết và sâu sắc

1. Chuẩn bị

- Đoạn trích khắc họa sự kiện lịch sử Quang Trung đại phá quân Thanh, một chiến công vĩ đại trong lịch sử dân tộc.

- Chủ đề và tư tưởng: Tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí tái hiện chân thực hình ảnh người anh hùng áo vải Quang Trung qua chiến thắng lẫy lừng trước quân Thanh, đồng thời phơi bày sự thất bại thảm hại của quân tướng nhà Thanh và bi kịch của vua tôi Lê Chiêu Thống.

- Đặc điểm hình thức nổi bật: Tác phẩm kết hợp lối kể chuyện linh hoạt với miêu tả sinh động, xen kẽ những đoạn đối thoại sắc sảo, giúp câu chuyện trở nên chân thực và cuốn hút.

- Ngô Gia Văn Phái là nhóm tác giả thuộc dòng họ Ngô Thì, quê ở làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội). Hai tác giả chính là Ngô Thì Chí (1753 - 1788), từng làm quan dưới thời Lê Chiêu Thống, và Ngô Thì Du (1772 - 1840), làm quan dưới triều Nguyễn.

2. Đọc hiểu

Câu 1. Phần 1 tập trung kể về tuyến nhân vật nào?

Phần 1 xoay quanh tuyến nhân vật phản diện, tiêu biểu là Tôn Sĩ Nghị.

Câu 2. Hãy tóm tắt ý chính trong lời dụ của Quang Trung.

Lời dụ của Quang Trung lên án tội ác của giặc, khơi dậy lòng yêu nước trong lòng binh sĩ, và kêu gọi mọi người đồng lòng đánh giặc.

Câu 3. Ý nào trong lời của Quang Trung thể hiện tầm nhìn xa trông rộng và sự lo xa?

• Chúng là nước lớn gấp mười nước mình, sau khi bị thua một trận, ắt lấy làm thẹn mà lo mưu báo thù.
• Chờ mười năm nữa, cho ta được yên ổn mà nuôi dưỡng lực lượng, bấy giờ nước giàu quân mạnh, thì ta có sợ gì chúng?

Câu 4. Cách đánh của Quang Trung có điểm gì đặc biệt?

• Chiến lược hành quân thần tốc, tạo yếu tố bất ngờ.
• Khả năng đánh đồn giặc chớp nhoáng, khiến đối phương không kịp phản ứng.
• Quang Trung áp dụng lối đánh tổng lực, quyết liệt, khác biệt so với chiến thuật du kích của các triều đại trước.

Câu 5. Phần 3 có thể được coi là một tuyến truyện riêng biệt không? Vì sao?

Phần 3 có thể xem là một tuyến truyện độc lập, vì nội dung tập trung vào nhân vật Tôn Sĩ Nghị và vua Lê Chiêu Thống.

3. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh kể về những sự kiện gì? Các sự kiện ấy liên quan đến những tuyến nhân vật nào?

- Văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh kể về những sự kiện:

• Tướng giặc Tôn Sĩ Nghị hống hách, bắt nạt triều đình vua Lê.
• Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế (hiệu là Quang Trung) rồi đem quân thần tốc ra Bắc đánh tan quân Thanh.
• Vua Lê cùng một số triều thần chạy trốn lên biên giới phía bắc.

- Các sự kiện ấy liên quan đến những tuyến nhân vật:

• Phản diện: Tôn Sĩ Nghị, Lê Chiêu Thống.
• Chính diện: Quang Trung.

Câu 2. Đặt tên và nêu nội dung chính của mỗi phần trong đoạn trích.

• Phần 1: Từ đầu đến “vào ngày 25 tháng Chạp năm Mậu Thân (1788)". Quân Thanh chiếm thành Thăng Long, Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế đem quân đi đánh quân Thanh.
• Phần 2: Tiếp theo đến “vua Quang Trung tiến binh đến Thăng Lăng, rồi kéo vào thành”. Cuộc hành quân thần tốc và chiến thắng vang dội của Quang Trung.
• Phần 3: Còn lại. Sự đại bại của quân Thanh và sự thảm hại của vua tôi Lê Chiêu Thống.

Câu 3. Phân tích một số chi tiết trong văn bản để làm rõ đặc điểm tính cách của hai nhân vật Quang Trung và Lê Chiêu Thống.

- Con người hành động mạnh mẽ, quyết liệt:

• Chỉ trong vòng một tháng khi quân Thanh chiếm kinh thành Thăng Long, Quang Trung đã chuẩn bị mọi mặt cho cuộc tiến quân ra Bắc.
• Tế cáo trời đất, lên ngôi hoàng đế và đổi niên hiệu là Quang Trung.
• Sau khi lên ngôi, ngay lập tức tự mình đốc suất đại binh, cả thủy lẫn bộ cùng tiến quân ra Bắc.
• Cho tuyển mộ quân lính ở Nghệ An, mở cuộc duyệt binh lớn và tổ chức lại hàng ngũ đội quân.
• Đích thân cưỡi voi ra doanh yên ủi quân lính…

- Là người có trí tuệ sáng suốt, có tầm nhìn xa trông rộng:

• Nhận định được tình hình của ta và địch, đưa ra những quyết định quan trọng.
• Sáng suốt và nhạy bén trong việc xét đoán và dùng người. Ông biết khen chê đúng người đúng việc.
• Bĩnh tĩnh, quyết đoán: “Khi nghe tin quân Thanh đã vào Thăng Long, ông không hề lo lắng”. “Ở Tam Điệp, Quang Trung phỏng đoán chính xác tình hình và đánh giá đúng chính sách của Ngô Thì Nhậm”.

- Có ý chí kiên cường, biết trọng nhân tài và tài dùng binh như thần:

• Trước khi xuất quân, tính toán mọi sách lược và tin chắc vào thắng lợi chỉ trong vòng mười ngày, hẹn với quân sĩ ngày mồng 7 năm mới thì vào Thăng Long mời tiệc ăn mừng.
• “Ở Tam Điệp, Quang Trung phỏng đoán chính xác tình hình và đánh giá đúng sách lược của Ngô Thì Nhậm”.
• Trong trận chiến: Quang Trung liên tiếp điều binh, khiển tướng và sử dụng những sách lược đã chuẩn bị trước để đánh bại quân Thanh.

=> Như vậy, hình ảnh Quang Trung trong Hoàng Lê nhất thống chí hiện lên như một vị anh hùng dũng cảm, mưu lược, biết thu phục lòng người và trở thành linh hồn của trận chiến.

- Hình ảnh vua Lê Chiêu Thống:

• Chịu chung số phận với bọn cướp nước, thậm chí còn ê chề nhục nhã hơn.
• “Vua Lê ở trong điện nghe tin có biến vội vã cùng bọn Lê Quýnh, Trịnh Hiến đưa thái hậu ra ngoài…”.
• Đặc biệt là cuộc gặp gỡ của vua Lê và chủ tướng quân Thanh - Tôn Sĩ Nghị: “cùng nhìn nhau than thở, oán giận chảy nước mắt”.

=> Nhát gan, bất tài và tình cảnh khốn cùng của kẻ bán nước.

Câu 4. Hãy làm sáng tỏ đặc điểm của một truyện lịch sử có cốt truyện đa tuyến qua đoạn trích (chú ý các yếu tố nhân vật và sự kiện chính).

- Sự kiện: Từ việc quân Thanh sang xâm lược đến việc Nguyễn Huệ lên ngôi vua dẫn quân đánh bại quân Thanh, vua Lê Chiêu Thống và quần thần tháo chạy.

- Nhân vật: Tái hiện những diễn biến phức tạp của nhiều nhân vật khác nhau:

• Suy nghĩ, tâm trạng của nhân vật Tôn Sĩ Nghị.
• Các cảm xúc, suy nghĩ, hành động của Quang Trung.
• Diễn biến tâm trạng, cảm xúc, hành động của vua Lê Chiêu Thống.

Câu 5. Theo em, qua đoạn trích, tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp gì? Thông điệp ấy có giá trị với cuộc sống hôm nay như thế nào?

- Thông điệp: Tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ dân tộc.

- Thông điệp có giá trị quan trọng với cuộc sống hôm nay: Nhắc nhở thế hệ hôm nay cần phát huy và giữ gìn truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

Câu 6. Để viết bài giới thiệu về nhân vật Quang Trung trong văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh, em sẽ nêu những ý chính nào?

- Về lai lịch: Tên tuổi, quê quán.

- Phẩm chất tốt đẹp.

- Những chiến công tiêu biểu.