Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp - Chân trời sáng tạo 7: Hướng dẫn chi tiết Ngữ văn lớp 7 trang 33 tập 1

Tài liệu Soạn văn 7: Những cái nhìn hạn hẹp, thuộc bộ sách Chân trời sáng tạo, tập 1, mang đến những kiến thức sâu sắc và hữu ích về tác phẩm, giúp học sinh khám phá chiều sâu văn học một cách toàn diện.

Học sinh lớp 7 có thể tham khảo tài liệu này để chuẩn bị bài học một cách nhanh chóng và hiệu quả. Dưới đây là nội dung chi tiết và hướng dẫn cụ thể.

1. Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp siêu ngắn

Câu 1. (trang 35 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Tóm tắt nội dung câu chuyện và xác định đề tài của hai văn bản trên.

Hướng dẫn giải:

- Tóm tắt:

• Ếch ngồi đáy giếng: Một con ếch sống lâu năm trong một cái giếng. Nó tự cho mình là chúa tể còn bầu trời chỉ nhỏ như chiếc vung. Một ngày nọ trời mưa lớn, nước tràn ra ngoài, ếch ta đi lại ngang ngược trên đường nên nó bị một con trâu giẫm bẹp.
• Thầy bói xem voi: Nhân buổi ê hàng, năm ông thầy bói ngồi tán gẫu. Các thầy đều than rằng chưa biết hình thù con voi ra sao. Nghe có người quản tượng đi qua, cả năm chung tiền biếu để được xem voi. Mỗi thầy sờ một bộ phận của con voi. Cả năm thầy đều cho rằng mình đúng, không ai chịu ai thành ra xô xát đánh nhau, toác đầu chảy máu.

- Đề tài:

• Ếch ngồi đáy giếng: thói huênh hoang, kiêu ngạo
• Thầy bói xem voi: cách nhìn, tầm nhìn của con người

Câu 2. (trang 35 SGK Ngữ văn 7 tập 1) 

Để thể hiện những hành động sai lầm của một nhân vật nào đó, tác giả truyện ngụ ngôn thường đặt nhân vật ấy trước một tình huống có nhiều nguy cơ phạm sai lầm. Tình huống đó trong văn bản Ếch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi là gì?

Hướng dẫn giải:

- Ếch ngồi đáy giếng: con ếch vốn coi trời bằng vung.

- Thầy bói xem voi: mỗi người sờ một bộ phận của con voi

Câu 3. (trang 36 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Nêu ấn tượng của em về nhân vật con ếch (Ếch ngồi đáy giếng), năm ông thầy bói (Thầy bói xem voi). Các nhân vật này thể hiện những đặc điểm gì của nhân vật trong truyện ngụ ngôn?

Hướng dẫn giải:

- Ấn tượng về nhân vật con ếch (Ếch ngồi đáy giếng), năm ông thầy bói:

• Con ếch: nhỏ bé nhưng huênh hoang, nông cạn
• Năm ông thầy bói: bảo thủ, cố chấp

- Các nhân vật này thể hiện những đặc điểm của nhân vật trong truyện ngụ ngôn: thường là con vật hoặc con người; không có tên riêng hay miêu tả ngoại hình chi tiết.

Câu 4. (trang 36 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Em rút ra được những bài học gì từ các truyện Ếch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi?

Hướng dẫn giải:

Bài học qua các truyện:

• Ếch ngồi đáy giếng: phê phán thói huênh hoang, kiêu ngạo và tầm nhìn hạn hẹp.
• Thầy bói xem voi: phê phán cách nhìn phiến diện, khuyên răn cần xem xét vấn đề một cách toàn diện.

Câu 5. (trang 36 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Theo em, cách đọc hiểu một truyện ngụ ngôn và đọc hiểu một truyện cổ tích có gì khác nhau?

Hướng dẫn giải:

- Truyện ngụ ngôn: Tập trung tìm hiểu đề tài, nhân vật thường đại diện cho một kiểu người trong xã hội.

- Truyện cổ tích: Chú trọng các yếu tố kì ảo, nhân vật được xây dựng với ngoại hình và hành động cụ thể.

Câu 6. (trang 36 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Chọn một trong hai bài tập sau:

- Sưu tầm một số văn bản truyện ngụ ngôn và tranh ảnh, phim hoạt hình minh họa các truyện ngụ ngôn ấy (nếu có).

- Thể hiện cảm nhận của mình về một trong các truyện ngụ ngôn (đã học, đã đọc) bằng cách ghi nhật kí đọc truyện, vẽ tranh minh họa,...

Hướng dẫn giải:

Một số truyện ngụ ngôn như: Đeo nhạc cho mèo, Khi chúa sơn lâm ngọa bệnh…

2. Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp: Hướng dẫn chi tiết và đầy đủ

2.1 Chuẩn bị đọc

Câu 1. (trang 33 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Em hãy chia sẻ với bạn về những điều em quan sát được khi nhìn bầu trời từ những vị trí khác nhau.

Hướng dẫn giải:

• Khi nhìn bầu trời từ dưới mặt đất: Bầu trời cao và rộng lớn vô cùng, quan sát được toàn cảnh.
• Khi nhìn bầu trời trên cao: Bầu trời thu hẹp lại, tưởng như chạm được vào những đám mây, chỉ quan sát được một phần.

Câu 2. (trang 33 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Qua phim ảnh, sách vở, em biết những gì, hoặc hình dung thế nào về các ông thầy bói ngày xưa?

Hướng dẫn giải:

- Thầy bói ngày xưa thường là những người cao tuổi, mặc trang phục truyền thống như áo the khăn xếp, đeo kính màu đen.

2.2 Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1. (trang 34 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Do đâu mà chú ếch này “cứ tưởng” trời “là cái vung”, còn mình “là chúa tể”?

Hướng dẫn giải:

Xung quanh ếch chỉ có vài con nhái, cua, ốc bé nhỏ. Hằng ngày nó cất tiếng kêu ồm ộp làm vang động cả giếng, khiến các con vật kia rất hoảng sợ.

Câu 2. (trang 35 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

“Xem voi” mà chỉ dùng tay “sờ” thì kết quả sẽ như thế nào?

Hướng dẫn giải:

“Xem voi” mà chỉ dùng tay “sờ” thì kết quả sẽ không chính xác, chỉ cảm nhận được bộ phận mà mình sờ, không có cái nhìn toàn diện về hình dáng của con voi.

2.3 Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. (trang 35 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Tóm tắt nội dung câu chuyện và xác định đề tài của hai văn bản trên.

Hướng dẫn giải:

- Tóm tắt:

• Ếch ngồi đáy giếng: Một con ếch sống lâu ngày trong cái giếng nọ. Ếch sống cùng những con vật nhỏ bé như cua, ốc, nhái. Hằng ngày, ếch cất tiếng kêu khiến các con vật khác hoảng sợ. Nó nghĩ rằng bầu trời chỉ bé bằng một chiếc vung, còn nó oai như vị chúa tể. Vào một năm, trời làm mưa rất to. Nước mặt tràn vào trong giếng dềnh lên, tràn bờ, đưa ếch ra bên ngoài. Quen thói cũ, nó đi nghênh ngang khắp nơi. Nó đưa cặp mắt lên nhìn bầu trời, không thèm để ý đến xung quanh nên bị một con trâu đi ngang qua giẫm chết.
• Thầy bói xem voi: Nhân buổi hàng ế, năm ông thầy bói rủ nhau đi xem voi xem nó có hình thù như thế nào. Thầy thứ nhất sờ vòi bảo nó sun sun như con đỉa. Thầy thứ hai sờ ngà bảo nó chần chẫn như cái đòn càn. Còn thầy thứ ba bảo nó bè bè như cái quạt thóc. Đến thầy thứ tư sờ chân bảo nó sừng sững như cái cột đình. Cuối cùng, thầy thứ năm sờ đuôi lại bảo nó tun tủn như cái chổi sể. Năm thầy ai cũng cho là mình đúng, không ai chịu ai thành ra xô xát đánh nhau toác đầu chảy máu.

- Đề tài:

• Ếch ngồi đáy giếng: Thói huênh hoang, kiêu ngạo
• Thầy bói xem voi: Cách nhìn cuộc sống

Câu 2. (trang 35 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Để thể hiện những hành động sai lầm của một nhân vật nào đó, tác giả truyện ngụ ngôn thường đặt nhân vật ấy trước một tình huống có nhiều nguy cơ phạm sai lầm. Tình huống đó trong văn bản Ếch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi là gì?

Hướng dẫn giải:

- Ếch ngồi đáy giếng: Con ếch vốn coi trời bằng vung. Khi ra ngoài giếng, ếch vẫn quen thói cũ nghênh ngang đi lại khắp nơi và cất tiếng kêu ộp ộp.

- Thầy bói xem voi: Năm ông thầy bói biếu tiền người quản voi để xem voi. Mỗi người sờ một bộ phận nên mỗi người một ý kiến, tranh luận nhau đến toác đầu chảy máu.

Câu 3. (trang 36 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Nêu ấn tượng của em về nhân vật con ếch (Ếch ngồi đáy giếng), năm ông thầy bói (Thầy bói xem voi). Các nhân vật này thể hiện những đặc điểm gì của nhân vật trong truyện ngụ ngôn?

Hướng dẫn giải:

- Ấn tượng về nhân vật con ếch (Ếch ngồi đáy giếng), năm ông thầy bói:

• Con ếch: Một con vật nhỏ bé, nhưng lại kiêu ngạo, nông cạn.
• Năm ông thầy bói: Bảo thủ, tự cho mình là đúng và không tôn trọng ý kiến của người khác.

- Các nhân vật này thể hiện những đặc điểm của nhân vật trong truyện ngụ ngôn:

• Thường là con vật hoặc con người
• Không có tên riêng, chỉ được gọi chung là ếch, thầy.
• Không nói về ngoại hình.

Câu 4. (trang 36 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Em rút ra được những bài học gì từ các truyện Ếch ngồi đáy giếng, Thầy bói xem voi?

Hướng dẫn giải:

Bài học qua các truyện:

• Ếch ngồi đáy giếng: Phê phán những người có hiểu biết hạn hẹp mà lại huênh hoang, kiêu ngạo.
• Thầy bói xem voi: Phê phán những người có cái nhìn phiến diện, khuyên nhủ con người rằng nếu muốn hiểu biết sự vật, sự việc thì phải xem xét chúng một cách toàn diện.

Câu 5. (trang 36 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Theo em, cách đọc hiểu một truyện ngụ ngôn và đọc hiểu một truyện cổ tích có gì khác nhau?

Hướng dẫn giải:

- Truyện ngụ ngôn: Tìm hiểu đề tài của truyện, nhân vật thường đại diện cho một kiểu người trong xã hội.

- Truyện cổ tích: Tìm hiểu các yếu tố kì ảo, nhân vật được xây dựng với ngoại hình và hành động cụ thể.

Câu 6. (trang 36 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Chọn một trong hai bài tập sau:

- Sưu tầm một số văn bản truyện ngụ ngôn và tranh ảnh, phim hoạt hình minh họa các truyện ngụ ngôn ấy (nếu có).

- Thể hiện cảm nhận của mình về một trong các truyện ngụ ngôn (đã học, đã đọc) bằng cách ghi nhật kí đọc truyện, vẽ tranh minh họa,...

Hướng dẫn giải:

Một số truyện ngụ ngôn như: Đeo nhạc cho mèo, Khi chúa sơn lâm ngọa bệnh…

3. Soạn bài Những cái nhìn hạn hẹp: Hướng dẫn ngắn gọn và súc tích

3.1 Ếch ngồi đáy giếng

- Bối cảnh trong truyện: Một cái giếng nhỏ, xung quanh là những con vật bé nhỏ như nhái, cua, ốc, khiến ếch trở nên kiêu căng, nghĩ mình là to lớn nhất và là chúa tể.

=> Môi trường sống nhỏ bé đã khiến tầm nhìn của ếch trở nên hạn hẹp.

- Nhân vật chính là ếch, mang tính cách kiêu căng, ngạo mạn:

• Hằng ngày, nó cất tiếng kêu ồm ộp làm vang động cả giếng, khiến các con vật khác hoảng sợ.
• Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung và nó oai như một vị chúa tể.
• Quen thói cũ, ếch nghênh ngang đi lại khắp nơi và cất tiếng kêu ộp ộp.
• Nó nhâng nháo đưa cặp mắt lên nhìn bầu trời, chẳng thèm để ý đến xung quanh…

- Bài học rút ra:

• Môi trường sống nhỏ bé sẽ khiến tầm nhìn trở nên hạn hẹp.
• Truyện phê phán những kẻ hiểu biết nông cạn mà lại huênh hoang.
• Phải biết nhìn xa trông rộng dù hoàn cảnh và môi trường sống có giới hạn.
• Không nên chủ quan, kiêu ngạo và coi thường những người xung quanh.

3.2 Thầy bói xem voi

- Bối cảnh: Nhân buổi ế hàng, năm ông thầy bói ngồi tán gẫu; các thầy đều than phiền không biết hình thù con voi ra sao; thấy có người quản tượng dẫn voi đi qua, năm ông chung tiền biếu để được xem voi.

- Nhân vật chính: Năm ông thầy bói xem voi, nhưng không nhìn thấy con voi mà phải dùng tay sờ, mỗi người chỉ sờ một bộ phận của voi (vòi, ngà, tai, chân, đuôi).

- Bài học: Truyện phê phán cái nhìn phiến diện, chủ quan của năm ông thầy bói, khuyên nhủ rằng muốn hiểu biết sự vật, sự việc thì phải xem xét chúng một cách toàn diện.