Soạn bài Nguyên Hồng - nhà văn của những người cùng khổ - Ngữ văn lớp 6 trang 73 sách Cánh Diều tập 1

Văn bản Nguyên Hồng - nhà văn của những người cùng khổ là một phần quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 6, giúp học sinh hiểu sâu hơn về cuộc đời và sự nghiệp của một trong những nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam.

EduTOPS giới thiệu Soạn văn 6: Nguyên Hồng - nhà văn của những người cùng khổ, thuộc bộ sách Cánh Diều, tập 1, giúp học sinh nắm vững kiến thức và chuẩn bị bài hiệu quả.

1. Nguyên Hồng - nhà văn của những người cùng khổ (tóm tắt ngắn gọn)

Câu 1. (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Văn bản tập trung vào vấn đề gì? Nội dung của bài viết có mối liên hệ như thế nào với nhan đề 'Nguyên Hồng - nhà văn của những người cùng khổ'? Nếu được đặt lại nhan đề, em sẽ chọn tên gì?

Hướng dẫn giải:

- Vấn đề chính: Nguyên Hồng là nhà văn viết về những người cùng khổ.

- Nội dung bài viết làm rõ và chứng minh cho nhan đề đã đặt.

- Nhan đề thay thế: Những nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng.

Câu 2. (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Để thuyết phục người đọc rằng Nguyên Hồng 'rất dễ xúc động, rất dễ khóc', tác giả đã đưa ra những bằng chứng nào? (Ví dụ: 'khóc khi nhớ đến bạn bè, đồng chí từng chia ngọt sẻ bùi';...)

Hướng dẫn giải:

Bằng chứng: khóc khi nhớ đến bạn bè, đồng chí; khóc khi nghĩ về cuộc sống khổ cực của nhân dân ngày trước; khóc khi nhắc đến công ơn của Tổ quốc; khóc khi nghĩ về những nỗi đau và oan trái của các nhân vật do mình sáng tạo.

Câu 3. (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Ý chính của phần 1 trong văn bản là: Nguyên Hồng 'rất dễ xúc động, rất dễ khóc'. Theo em, ý chính của phần 2 và phần 3 là gì?

Hướng dẫn giải:

Phần 2 và 3: Hoàn cảnh sống và những trải nghiệm đã hình thành nên con người và sáng tác của Nguyên Hồng.

Câu 4. (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Văn bản trên giúp em hiểu thêm điều gì về nội dung đoạn trích 'Trong lòng mẹ' đã học ở Bài 3?

Hướng dẫn giải:

Văn bản trên giúp người đọc hiểu sâu hơn về nhân vật Hồng trong đoạn trích 'Trong lòng mẹ', từ đó thấy rõ hơn tình cảm và hoàn cảnh của nhân vật.

Câu 5. (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Viết một đoạn văn thể hiện cảm nghĩ của em về nhà văn Nguyên Hồng, trong đó có sử dụng một trong các thành ngữ sau: chân lấm tay bùn, khố rách áo ôm, đầu đường xó chợ, tình sâu nghĩa nặng.

Hướng dẫn giải:

• Nguyên Hồng là một nhà văn có trái tim nhạy cảm, dễ rung động trước những nỗi đau của con người.
• Ông xuất thân từ một gia đình bất hạnh, trải qua nhiều khó khăn từ thuở nhỏ.
• Cuộc sống khổ cực, vất vả đã hun đúc nên tâm hồn và sự nghiệp văn chương của ông.

=> Điều này giúp ta hiểu vì sao Nguyên Hồng được mệnh danh là nhà văn của những người cùng khổ.

2. Nguyên Hồng - nhà văn của những người cùng khổ (phân tích chi tiết)

2.1 Chuẩn bị

- Văn bản tập trung khắc họa chân dung nhà văn Nguyên Hồng.

- Mục đích chính của văn bản là thuyết phục người đọc rằng Nguyên Hồng là nhà văn của những người cùng khổ.

- Để làm rõ luận điểm này, tác giả đã sử dụng các lí lẽ và dẫn chứng cụ thể:

• Một con người giàu cảm xúc, dễ rung động (khóc khi nhớ về bạn bè, đồng chí, thời đại...)
• Hoàn cảnh gia đình éo le (mồ côi cha, mẹ tái giá và thường xuyên phải đi làm ăn xa...)
• Cuộc sống cơ cực, vất vả (tự lập kiếm sống từ khi còn đi học...)

- Nguyễn Đăng Mạnh (1930 - 2018), quê ở Hà Nội, là giảng viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội và là một trong những nhà phê bình văn học xuất sắc của nền văn học Việt Nam.

2.2 Đọc hiểu

Câu 1. (trang 73 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Ý chính của phần (1) là gì?

Hướng dẫn giải:

Nguyên Hồng là một nhà văn có trái tim nhạy cảm, dễ rung động trước những nỗi đau của con người.

Câu 2. (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phần (2) tập trung phân tích nội dung nào?

Hướng dẫn giải:

Hoàn cảnh gia đình đầy éo le và bất hạnh của Nguyên Hồng.

Câu 3. (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Các câu trong hồi ký của Nguyên Hồng là bằng chứng cho ý kiến nào?

Hướng dẫn giải:

Sự khao khát tình yêu thương và sự đồng cảm sâu sắc với những người có số phận bất hạnh.

Câu 4. (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Đoạn này làm rõ thêm điều gì về nhà văn Nguyên Hồng?

Hướng dẫn giải:

Đoạn (3) làm nổi bật thêm hoàn cảnh sống cơ cực, vất vả của nhà văn Nguyên Hồng.

Câu 5. (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Điều gì tạo nên nét độc đáo và khác biệt trong các tác phẩm của nhà văn Nguyên Hồng?

Hướng dẫn giải:

Sự khác biệt: chất dân nghèo và tinh thần lao động được thể hiện rõ nét trong từng trang viết.

Câu 6. (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Lời kể của bà Nguyên Hồng giúp làm sáng tỏ điều gì?

Hướng dẫn giải:

Điều được làm sáng tỏ: phẩm chất cao quý và phong cách sống giản dị, gần gũi của nhà văn Nguyên Hồng.

2.3 Trả lời câu hỏi

Câu 1. (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Văn bản tập trung vào vấn đề gì? Nội dung của bài viết có mối liên hệ như thế nào với nhan đề 'Nguyên Hồng - nhà văn của những người cùng khổ'? Nếu được đặt lại nhan đề, em sẽ chọn tên gì?

Hướng dẫn giải:

- Văn bản viết về nhà văn Nguyên Hồng, một nhà văn tiêu biểu của những người cùng khổ.

- Nội dung bài viết làm rõ và chứng minh tại sao Nguyên Hồng được mệnh danh là nhà văn của những người cùng khổ.

- Nếu được đặt lại nhan đề, em sẽ chọn: 'Nguyên Hồng - tiếng nói của người nghèo khổ'.

Câu 2. (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Để thuyết phục người đọc rằng Nguyên Hồng 'rất dễ xúc động, rất dễ khóc', tác giả đã đưa ra những bằng chứng nào? (Ví dụ: 'khóc khi nhớ đến bạn bè, đồng chí từng chia ngọt sẻ bùi';...)

Hướng dẫn giải:

Để thuyết phục người đọc rằng Nguyên Hồng 'rất dễ xúc động, rất dễ khóc', tác giả đã đưa ra các bằng chứng sau:

• Khóc khi nhớ đến bạn bè, đồng chí từng chia ngọt sẻ bùi.
• Khóc khi nghĩ về cuộc sống khổ cực của nhân dân ngày trước.
• Khóc khi nhắc đến công ơn của Tổ quốc, quê hương, và Đảng, Bác Hồ đã mang đến cho ông lí tưởng cao đẹp của thời đại.
• Khóc khi nghĩ về những nỗi đau và oan trái của các nhân vật do mình sáng tạo.

Câu 3. (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Ý chính của phần 1 trong văn bản là: Nguyên Hồng 'rất dễ xúc động, rất dễ khóc'. Theo em, ý chính của phần 2 và phần 3 là gì?

Hướng dẫn giải:

• Phần 2 và 3: Hoàn cảnh sống của Nguyên Hồng.
• Nguyên nhân: Tác giả đã dẫn chứng về gia đình, cuộc đời của Nguyên Hồng.

Câu 4.  (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Văn bản trên giúp em hiểu thêm điều gì về nội dung đoạn trích 'Trong lòng mẹ' đã học ở Bài 3?

Hướng dẫn giải:

Văn bản trên giúp người đọc hiểu sâu hơn về nhân vật Hồng trong đoạn trích 'Trong lòng mẹ', đồng thời cảm nhận được giá trị nhân văn sâu sắc mà nhà văn Nguyên Hồng gửi gắm trong tác phẩm của mình.

Câu 5. (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Viết một đoạn văn thể hiện cảm nghĩ của em về nhà văn Nguyên Hồng, trong đó có sử dụng một trong các thành ngữ sau: chân lấm tay bùn, khố rách áo ôm, đầu đường xó chợ, tình sâu nghĩa nặng.

Hướng dẫn giải:

Mẫu 1

Nguyên Hồng là nhà văn của những người cùng khổ. Điều này bắt nguồn từ chính cuộc đời ông - một người nhạy cảm, dễ xúc động. Từ nhỏ, ông đã sống trong cảnh thiếu thốn tình thương, đặc biệt là từ người thân trong gia đình. Cha mất sớm, mẹ tái giá và thường xuyên phải đi làm ăn xa. Dù yêu thương con, nhưng người mẹ ấy lại không có nhiều thời gian bên cạnh ông. Chính hoàn cảnh đó đã khiến Nguyên Hồng đồng cảm sâu sắc với những người bất hạnh. Cuộc sống của ông cũng đầy vất vả. Từ nhỏ, khi còn đi học, ông đã phải tự mình bươn chải kiếm sống bằng những công việc nhỏ mọn, tiếp xúc với mọi hạng người nơi đầu đường xó chợ. Năm mười sáu tuổi, ông phải rời quê hương lên thành phố kiếm sống. Những trải nghiệm đó đã tạo nên chất dân nghèo, chất lao động trong con người và tác phẩm của ông, mang đến những cảm nhận sâu sắc cho người đọc.

Mẫu 2

Khi đọc văn bản 'Nguyên Hồng - nhà văn của những người cùng khổ', tác giả đã giúp người đọc hiểu rõ hơn về nhà văn Nguyên Hồng. Ông là một con người nhạy cảm, dễ xúc động và dễ khóc. Mỗi tác phẩm của ông đều được viết từ trái tim giàu tình yêu thương và sự đồng cảm sâu sắc. Điều này xuất phát từ hoàn cảnh sống bất hạnh của ông. Cha mất sớm, mẹ tái giá và thường xuyên phải đi làm ăn xa. Dù yêu thương con, nhưng người mẹ ấy lại không có nhiều thời gian bên cạnh ông. Từ khi còn đi học, Nguyên Hồng đã phải tự bươn chải kiếm sống bằng nhiều nghề, đến năm mười sáu tuổi phải rời xa quê hương để kiếm sống. Cuộc sống vất vả chân lấm tay bùn đã giúp Nguyên Hồng có được 'chất dân nghèo, chất lao động' mà không nhà văn nào có được. Qua đây, có thể khẳng định Nguyên Hồng là nhà văn của những người cùng khổ.

3. Nguyên Hồng - nhà văn của những người cùng khổ (tóm tắt ngắn gọn)

3.1 Đôi nét về tác giả

• Nguyễn Đăng Mạnh (1930 - 2018), quê ở Hà Nội.
• Ông là giảng viên tại khoa Ngữ Văn, trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
• Ông cũng là một nhà nghiên cứu phê bình văn học nổi tiếng.

3.2 Đọc - hiểu văn bản

a. Nguyên Hồng là con người nhạy cảm:

- Nguyên Hồng rất dễ xúc động, rất dễ khóc:

• Khóc khi nhớ đến bạn bè, đồng chí từng chia ngọt sẻ bùi.
• Khóc khi nghĩ đến cuộc sống khổ cực của nhân dân ngày trước.
• Khóc khi nhắc đến công ơn của Tổ quốc, quê hương đã sinh ra mình, và công ơn của Đảng, Bác Hồ đã mang đến cho ông lí tưởng cao đẹp của thời đại.
• Khóc khi kể lại những nỗi đau, oan trái của các nhân vật trong tác phẩm.

- Mỗi dòng chữ ông viết ra đều thấm đẫm nước mắt từ trái tim nhạy cảm.

=> Tâm hồn nhạy cảm, dễ xúc động của Nguyên Hồng.

b. Thời thơ ấu bất hạnh

- Hoàn cảnh gia đình:

• Mồ côi cha từ năm 12 tuổi.
• Mẹ tái giá và thường xuyên phải đi làm ăn xa.
• Sinh ra trong một cuộc hôn nhân không có tình yêu.
• Không được gần gũi với mẹ.

=> Thiếu thốn tình yêu thương và khao khát được yêu thương, từ đó đồng cảm sâu sắc với những người bất hạnh.

c. Hoàn cảnh sống cơ cực của Nguyên Hồng

- Hoàn cảnh sống cực khổ:

• Từ khi còn đi học: phải tự kiếm sống bằng những nghề nhỏ mọn, tiếp xúc với đủ loại người, kể cả những kẻ hư hỏng và tầng lớp dưới đáy xã hội.
• Năm 16 tuổi, khi đến Hải Phòng: hòa nhập hoàn toàn vào cuộc sống của những người nghèo khổ ở thành thị.

=> Tạo nên 'chất dân nghèo, chất lao động' trong con người và tác phẩm của ông.

- Chất dân nghèo, chất lao động:

• Vẻ ngoài: Thoạt nhìn, Nguyên Hồng không khác gì những người dân lam lũ hay những bác thợ cày với làn da sạm màu nắng gió.
• Lối sinh hoạt: Thói quen ăn mặc, đi đứng, nói năng, thái độ giao tiếp, ứng xử, và sở thích riêng trong ăn uống đều mang đậm chất dân dã.

=> Những điều này đã ảnh hưởng sâu sắc đến phong cách văn chương của ông.