Soạn bài: Miền châu thổ sông Cửu Long - Từ sống chung lũ đến chào đón lũ trong sách Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 8 trang 83 tập 2

EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 8: Miền châu thổ sông Cửu Long - Hành trình từ sống chung lũ đến chào đón lũ, cung cấp hướng dẫn chi tiết để chuẩn bị bài học một cách hiệu quả.

Các em học sinh lớp 8 hãy cùng khám phá nội dung tài liệu được chia sẻ dưới đây. Hy vọng rằng tài liệu này sẽ trở thành người bạn đồng hành hữu ích, hỗ trợ các em trong quá trình học tập môn Ngữ văn.

Miền châu thổ sông Cửu Long: Hành trình chuyển đổi từ sống chung lũ đến chào đón lũ

Trước khi đọc

Câu 1. Hãy kể tên một tác phẩm dân gian nhắc đến hiện tượng lũ lụt. Theo bạn, trong tác phẩm đó, lũ lụt đã để lại ấn tượng gì nổi bật?

Gợi ý:

- Tác phẩm dân gian nói đến hiện tượng lũ lụt: Sơn Tinh, Thủy Tinh

- Ấn tượng nổi bật: lũ lụt gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản và mùa màng

Câu 2. Bạn hiểu như thế nào về ý nghĩa của thành ngữ 'sống chung với lũ'? Hãy thử suy đoán về nguồn gốc của thành ngữ này.

- 'Sống chung với lũ' có nghĩa là luôn sẵn sàng đối mặt với lũ lụt, chấp nhận những khó khăn và bất lợi mà nó mang lại, đồng thời tìm cách tận dụng những lợi ích từ nó.

- Nguồn gốc của thành ngữ: do Việt Nam thường xuyên đối mặt với lũ lụt, người dân đã học cách thích nghi và sống chung với nó thay vì tránh né.

Đọc văn bản

Câu 1. Phần sa-pô báo hiệu điều gì sẽ được triển khai trong văn bản?

Người dân Đồng bằng sông Cửu Long nhận ra rằng họ không thể “sống” thiếu lũ.

Câu 2. Tác giả giải thích như thế nào về quá trình kiến tạo đồng bằng nói chung?

Các vùng đồng bằng châu thổ thường được hình thành và phát triển nhờ các trận lũ hàng năm.

Câu 3. Những đặc điểm trong sự hình thành vùng châu thổ sông Cửu Long là gì?

- Có tuổi địa chất trẻ.

- Nằm ở cuối lưu vực sông rộng nhất Đông Nam Á, chảy qua nhiều vùng địa chất khác nhau.

Câu 4. Sự trù phú của vùng Đồng bằng sông Cửu Long được biểu hiện như thế nào?

- Lớp đất mặt giàu dinh dưỡng với thành phần chính là đất sét và đất thịt.

- Có nguồn nước dồi dào, hỗ trợ phát triển nông nghiệp và thủy sản với năng suất sinh học cao.

Câu 5. Vì sao lũ lớn lại được người dân miền sông nước mong đợi?

- Năm nào có lũ lớn là năm đó cá nhiều, chim nhiều, sản vật mùa lũ dồi dào,...

- Chắc chắn năm sau canh tác sẽ trúng mùa, sản lượng cao.

- Cuối mùa lũ cũng là thời điểm thu hoạch vụ mùa cuối năm, chim én tụ về thành từng đàn.

Câu 6. Hiện tượng ngập lụt đã tạo ra những kết nối quan trọng nào?

- Kết nối dòng chảy giữa thượng nguồn và hạ lưu trong quá trình vận chuyển nước, cá và phù sa.

- Kết nối giữa dòng sông và hai bên bờ.

- Sự kết nối thủy vực từ dòng sông và cửa sông ra vùng ven biển, thềm lục địa và biển cả.

Câu 7. Đoạn văn này có mối liên hệ như thế nào với nhan đề của văn bản?

Đoạn văn giải thích lý do tại sao miền châu thổ cần chuyển đổi từ sống chung lũ sang chào đón lũ, phù hợp với nhan đề của văn bản.

Sau khi đọc

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Thông điệp chính mà tác giả muốn truyền tải qua văn bản này là gì?

Thông điệp chính của tác giả: lợi ích của lũ lụt và sự cần thiết chuyển từ sống chung với lũ sang chào đón lũ.

Câu 2. Có thể xếp 'Miền châu thổ Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ' vào kiểu văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên không? Vì sao?

• Ý kiến: có thể xếp vào văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên
• Nguyên nhân: văn bản chỉ ra cơ chế hình thành lũ lụt, ưu điểm và nhược điểm của lũ.

Câu 3. Thông tin trong văn bản được trình bày theo trật tự hay quan hệ nào? Nêu nhận xét về hiệu quả của cách trình bày đó.

- Thông tin trong văn bản được trình bày theo quan hệ nguyên nhân - kết quả.

- Cách trình bày này giúp người đọc hiểu rõ giá trị mà lũ lụt mang lại cho con người.

Câu 4. Trong văn bản, hiện tượng lũ ở miền châu thổ sông Cửu Long đã được phân tích từ những góc nhìn nào? Sự kết hợp các góc nhìn này có ý nghĩa gì?

- Hiện tượng lũ được phân tích từ các góc nhìn: ưu điểm và nhược điểm.

- Sự kết hợp này cho thấy lũ lụt mang lại nhiều lợi ích hơn tác hại, cần biết cách khai thác để tận dụng tối đa lợi ích.

Câu 5. Vì sao trong văn bản, tác giả hầu như không đề cập đến tác hại của lũ, dù vẫn nhắc đến một số “trận lũ lớn lịch sử”?

Mục đích của tác giả là khẳng định rằng đồng bằng sông Cửu Long không thể tồn tại thiếu lũ, từ đó thuyết phục người đọc về sự cần thiết chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ.

Câu 6. Những thông tin trong văn bản có điểm gì mới so với điều bạn đã biết?

- Trước đây: lũ lụt được coi là một thiên tai, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng.

- Sau khi đọc văn bản: lũ lụt cũng mang lại nhiều lợi ích, cần được tận dụng một cách hiệu quả.

Câu 7. Theo bạn, những nhận định của tác giả về lũ ở miền châu thổ sông Cửu Long có thể áp dụng cho các lưu vực sông khác không? Vì sao?

- Ý kiến: không thể áp dụng

- Nguyên nhân: mỗi khu vực có điều kiện tự nhiên khác nhau, dẫn đến tác động của lũ lụt cũng khác biệt.

Viết kết nối với đọc

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) nêu những thu nhận bổ ích của bạn sau khi đọc văn bản 'Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ'.

Gợi ý:

Nhờ đọc văn bản 'Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ', tôi đã có thêm nhiều kiến thức bổ ích về lũ lụt. Không chỉ gây ra tác hại, lũ lụt còn mang lại những lợi ích đáng kể, đặc biệt đối với người dân miền châu thổ sông Cửu Long. Người dân nơi đây dần nhận ra rằng họ không thể 'sống' thiếu lũ. Họ mong chờ những trận lũ lớn vì năm nào có lũ lớn, năm đó cá nhiều, chim nhiều, và sản vật mùa lũ dồi dào. Hơn nữa, năm sau việc canh tác chắc chắn sẽ trúng mùa với sản lượng cao. Cuối mùa lũ cũng là thời điểm thu hoạch vụ mùa cuối năm, khi chim én tụ về thành từng đàn. Vì vậy, con người cần thay đổi tư duy từ sống chung lũ sang chào đón lũ.