Soạn bài Mắc mưu Thị Hến - Ngữ văn lớp 10 trang 68 sách Cánh diều tập 1: Hướng dẫn chi tiết và sâu sắc

EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 10: Mắc mưu Thị Hến, hỗ trợ học sinh chuẩn bị bài học một cách hiệu quả và sâu sắc.

Tài liệu này là nguồn tham khảo quý giá dành cho học sinh lớp 10, giúp các em nắm vững kiến thức và chuẩn bị bài tốt hơn. Chi tiết nội dung được trình bày dưới đây.

1. Soạn bài Mắc mưu Thị Hến ngắn gọn

Câu 1. Xác định bối cảnh (không gian, thời gian) và các nhân vật tham gia câu chuyện trong đoạn trích Mắc mưu Thị Hến. Hãy tóm tắt nội dung đoạn trích.

Hướng dẫn giải:

- Bối cảnh: nhà Thị Hến vào buổi tối

- Nhân vật: Thị Hến, Nghêu, Huyện Trìa, Đề Hầu

- Tóm tắt: Nghêu, Huyện Trìa, Đề Hầu đều thích Thị Hến. Thị Hến hẹn Nghêu đến nhà, nhưng mời cả Huyện Trìa, Đề Hầu. Các nhân vật lần lượt tìm đến nhà, người trước phải trốn người sau. Thị Hến bày mưu để họ phải lộ diện.

Câu 2. Phân tích một số yếu tố tạo ra tiếng cười trong đoạn trích: tình huống, ngôn ngữ và hành động của các nhân vật,...

Hướng dẫn giải:

- Tình huống: Nghêu, Huyện Trìa, Đề Hầu cùng say mê Thị Hến. Thị Hến mời họ đến nhà, bày mưu cho cả ba người cùng lộ diện và bị một phen bẽ mặt.

- Ngôn ngữ và hành động: hành động của các nhân vật lén lút, sợ bị phát hiện,...

Câu 3. Chỉ ra và phân tích tác dụng của một số chỉ dẫn sân khấu có trong văn bản Mắc mưu Thị Hến.

Hướng dẫn giải:

• Chỉ dẫn: Tiếng Đề Hầu kêu cửa; Từ gầm giường bò ra; Huyện Trì tới, Đế Hầu trốn, ông Huyện vào; Từ gầm giường bò ra; Lồm cồm bò ra…
• Tác dụng: chỉ dẫn cho nhân vật

Câu 4. Trong văn bản, tác giả dân gian đã thể hiện thái độ như thế nào đối với các nhân vật?

Hướng dẫn giải:

Thái độ châm biếm, phê phán các nhân vật với thói giả dối, hèn nhát, đồng thời thể hiện sự đồng cảm và trân trọng trước trí thông minh cùng khao khát hạnh phúc của Thị Hến.

Câu 5. Em ấn tượng nhất với chi tiết, hình ảnh nào trong đoạn trích? Vì sao?

Hướng dẫn giải:

• Chi tiết, hình ảnh ấn tượng: Nghêu, Huyện Trìa, Đề Hầu cùng lộ diện
• Nguyên nhân: tạo tiếng cười châm biếm

Câu 6. Tiếng cười ở đoạn trích Mắc mưu Thị Hến còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay không? Vì sao?

Hướng dẫn giải:

• Ý kiến: có
• Nguyên nhân: tiếng cười phê phán thói giả dối, hèn nhát vẫn còn nguyên giá trị đến ngày hôm nay.

2. Hướng dẫn soạn bài Mắc mưu Thị Hến chi tiết và đầy đủ

2.1 Chuẩn bị

Mưu kế của Thị Hến: Khiến Nghêu, Huyện Trìa, Đề Hầu phải lộ diện và chịu bẽ mặt.

2.2 Đọc hiểu

Câu 1. Hãy hình dung cử chỉ, điệu bộ, thái độ và hành động của Nghêu khi biết Đề Hầu đang gõ cửa nhà Thị Hến.

Hướng dẫn giải:

Lo lắng và tìm chỗ trốn.

Câu 2. Đoán xem Thị Hến sẽ làm gì với Đề Hầu?

Hướng dẫn giải:

Thị Hến để Đề Hầu vào nhà.

Câu 3. Đoán xem Nghêu cảm thấy như thế nào khi nghe lời phán của Đề Hầu.

Hướng dẫn giải:

Hốt hoảng và sợ hãi.

Câu 4. Hãy hình dung gương mặt, cử chỉ, thái độ của Đề Hầu khi nghe tiếng quan huyện.

Hướng dẫn giải:

Ngạc nhiên, hoảng hốt.

Câu 5. Cả ba nhân vật đã ra khỏi nhà Thị Hến trong tâm trạng như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Xấu hổ, bẽ bàng và cảm giác hối hận khôn nguôi.

2.3 Trả lời câu hỏi

Câu 1. Xác định bối cảnh (không gian, thời gian) và các nhân vật tham gia câu chuyện trong đoạn trích Mắc mưu Thị Hến. Hãy tóm tắt nội dung đoạn trích.

Hướng dẫn giải:

- Bối cảnh:

• Không gian: Nhà Thị Hến
• Thời gian: Buổi tối

- Các nhân vật: Thị Hến, Nghêu, Huyện Trìa, Đề Hầu

- Tóm tắt: Nghêu, Huyện Trìa, Đề Hầu cùng say mê Thị Hến. Tối, Thị Hến hẹn Nghêu đến nhà, nhưng lại cho mời cả Huyện Trìa, Đề Hầu. Khi Nghêu đang tán tỉnh Thị Hến thì Đề Hầu gõ cửa. Nghêu phải chui vào gầm phản để trốn. Đề Hầu vào nhà chưa được ấm chỗ thì Huyện Trìa đến, Đề Hầu vội tìm chỗ trốn. Thị Hến bày mưu cho cả ba người cùng lộ diện và bị một phen bẽ mặt.

Câu 2. Phân tích một số yếu tố tạo ra tiếng cười trong đoạn trích: tình huống, ngôn ngữ và hành động của các nhân vật,...

Hướng dẫn giải:

- Tình huống: Nghêu, Huyện Trìa, Đề Hầu cùng say mê Thị Hến. Cả ba lần lượt đến nhà Thị Hến, nhưng khi người này đến thì người kia phải trốn đi. Thị Hến đã bày mưu cho cả ba người cùng lộ diện và bị một phen bẽ mặt.

- Ngôn ngữ và hành động:

• Nghêu đến nhà Thị Hến, chưa kịp làm gì thì Đề Hầu đến. Lúc đó, Nghêu trốn xuống gầm phản: “Trốn chỗ nào khác chỉ cho min!/Ra cửa có thầy Đề đứng đó!”.
• Khi nghe Huyện Trìa nói về việc “Phàm tu hành mà đã xuất gia/ Có phá giới đánh đòn phát lạc” thì Nghêu từ trong phản chui ra và thay đổi bộ mặt vui vẻ để nịnh nọt, khen lời Huyện Trì, vô tình để lộ việc Đề Hầu trốn trong thúng.

Câu 3. Chỉ ra và phân tích tác dụng của một số chỉ dẫn sân khấu có trong văn bản Mắc mưu Thị Hến.

Hướng dẫn giải:

• Một số chỉ dẫn sân khấu có trong văn bản Mắc mưu Thị Hến: Tiếng Đề Hầu kêu cửa; Từ gầm giường bò ra; Huyện Trì tới, Đế Hầu trốn, ông Huyện vào; Từ gầm giường bò ra; Lồm cồm bò ra…
• Tác dụng: Giúp cho vở kịch thêm sinh động, góp phần bộc lộ rõ bản chất của nhân vật.

Câu 4. Trong văn bản, tác giả dân gian đã thể hiện thái độ như thế nào đối với các nhân vật?

Hướng dẫn giải:

Tác giả dân gian đã thể hiện thái độ:

• Châm biếm, phê phán các nhân vật với thói giả dối, hèn nhát và những dục vọng tầm thường của tầng lớp cường hào ác bá phong kiến.
• Đồng cảm, trân trọng trước sự thông minh cũng như khát khao có được hạnh phúc của Thị Hến.

Câu 5. Em ấn tượng nhất với chi tiết, hình ảnh nào trong đoạn trích? Vì sao?

Hướng dẫn giải:

• Chi tiết, hình ảnh ấn tượng: Nghêu, Huyện Trìa, Đề Hầu cùng lộ diện và bị một phen bẽ mặt, phải ra về trong sự xấu hổ và hối hận.
• Nguyên nhân: Chi tiết tạo ra tiếng cười châm biếm, đồng thời ca ngợi trí thông minh của Thị Hến.

Câu 6. Tiếng cười ở đoạn trích Mắc mưu Thị Hến còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay không? Vì sao?

Hướng dẫn giải:

Tiếng cười ở đoạn trích Mắc mưu Thị Hến vẫn còn ý nghĩa với cuộc sống hôm nay. Bài học giá trị mà đoạn trích để lại, như việc phê phán thói giả dối và hèn nhát, vẫn còn nguyên giá trị trong xã hội hiện đại.