Soạn bài Đánh thức trầu - Ngữ văn lớp 6 trang 119 sách Chân trời sáng tạo tập 1: Hướng dẫn chi tiết và sáng tạo

Bài thơ Đánh thức trầu của Trần Đăng Khoa sẽ được khám phá trong chương trình Ngữ Văn lớp 6, thuộc bộ sách Chân trời sáng tạo, tập 1. Bài thơ mang đến những hình ảnh sống động và ý nghĩa sâu sắc, giúp học sinh cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên và con người.

EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 6: Đánh thức trầu. Hãy cùng khám phá chi tiết và sâu sắc ngay sau đây để hiểu rõ hơn về bài thơ đặc sắc này.

Soạn bài Đánh thức trầu - Mẫu 1: Hướng dẫn chi tiết và sáng tạo

Câu 1. Khi “đánh thức trầu”, cậu bé không chỉ tin rằng trầu có thể nghe được lời mình nói mà còn muốn trầu nhìn thấy mình. Những chi tiết nào trong bài thơ giúp em nhận ra điều đó?

Cậu bé đã nói với trầu bằng những lời tha thiết:

“Trầu ơi hãy tỉnh lại
Mở mắt xanh ra nào
Lá nào muốn cho tao
Thì mày chìa ra nhé”

Câu 2. Cách xưng hô “mày”, “tao” và việc lặp lại lời “đánh thức trầu” ở đầu mỗi đoạn thơ thể hiện tình cảm gì giữa cậu bé và cây trầu?

Cách xưng hô “mày”, “tao” và việc lặp lại lời “đánh thức trầu” ở đầu mỗi đoạn thơ cho thấy tình cảm gắn bó, thân thiết như những người bạn thân thiết giữa cậu bé và cây trầu.

Câu 3. Theo em, tại sao mỗi khi muốn hái trầu vào ban đêm, cậu bé cùng bà và mẹ phải gọi cho trầu tỉnh ngủ rồi mới xin “hái vài lá”? Điều này phản ánh cách đối xử của người dân quê với cây cối trong vườn như thế nào?

Việc cậu bé cùng bà và mẹ gọi cho trầu tỉnh ngủ trước khi hái lá thể hiện sự trân trọng, nâng niu của người dân quê đối với cây cối trong vườn, coi chúng như những sinh linh có tâm hồn.

Câu 4. Từ câu hát của người bà “Trẩu trẩu trầu trầu/Mày làm chúa tao/Tao làm chúa mày” và lời “đánh thức trầu” của cậu bé, em có suy nghĩ gì về quan niệm “con người là chúa tể của muôn loài”?

Quan niệm “con người là chúa tể của muôn loài” không hoàn toàn đúng. Mọi sinh vật trên trái đất đều có vai trò và giá trị riêng. Con người cần tôn trọng và sống hòa hợp với thiên nhiên, chứ không nên coi mình là kẻ thống trị.

Soạn bài Đánh thức trầu - Mẫu 2: Phân tích chi tiết và sâu sắc

Tác giả, tác phẩm

1. Tác giả

- Trần Đăng Khoa (sinh năm 1958), quê ở Ðiền Trì, xã Quốc Tuấn, huyện Nam Thanh, Hải Dương.

- Trần Đăng Khoa là một nhà thơ, nhà báo, và biên tập viên của Tạp chí Văn nghệ Quân đội, nổi tiếng với tài năng thiên bẩm từ nhỏ.

- Từ khi lên tám tuổi, thơ của ông đã được đăng báo, và ông được mệnh danh là thần đồng thơ văn.

- Năm 1968, khi mới mười tuổi, tập thơ đầu tay “Từ góc sân nhà em” đã được Nhà xuất bản Kim Đồng phát hành.

- Ông đã ba lần nhận giải thưởng thơ từ báo Thiếu niên tiền phong (1968, 1969, 1971), Giải nhất báo Văn nghệ (1982), và Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật (2000).

- Một số tác phẩm tiêu biểu của ông bao gồm: Từ góc sân nhà em (1968), Góc sân và khoảng trời (1968), Thơ Trần Ðăng Khoa (tập 1, 1970), Khúc hát người anh hùng (1974), Trường ca Giông bão (1983), và Chân dung và đối thoại (1998).

2. Tác phẩm

Bài thơ “Đánh thức trầu” được trích từ tập thơ Góc sân và khoảng trời, một tác phẩm nổi tiếng của Trần Đăng Khoa.

Đọc hiểu văn bản

1. Lời hát của người bà

- Cách xưng hô “tao - mày” thể hiện sự gần gũi, thân thiết giữa con người và thiên nhiên.

- Câu hát “Mày làm chúa tao/Tao làm chúa mày” phản ánh sự cân bằng và tôn trọng lẫn nhau giữa con người và thiên nhiên, coi thiên nhiên như một người bạn.

- “Tao không hái ngày/ Thì tao hái đêm”: Kinh nghiệm dân gian cho thấy việc hái trầu vào ban đêm thể hiện sự trân trọng và nâng niu đối với cây trầu.

2. Lời hát của em bé

- Tình cảm dành cho cây trầu:

• Cách xưng hô “tao - mày” thể hiện sự gần gũi, thân thiết như những người bạn.
• Câu hỏi “Đã ngủ rồi hả trầu?” cùng lời gọi “Trầu ơi, hãy tỉnh lại/Mở mắt xanh ra nào” cho thấy sự nhẹ nhàng và trân trọng khi đánh thức trầu.
• Việc hỏi ý kiến trầu “Lá nào muốn cho tao/Thì mày chìa ra nhé” thể hiện sự tôn trọng như đối với một người bạn.
• Lời hứa “Tay tao hái rất nhẹ/ Không làm mày đau đâu…” cho thấy sự nâng niu và bảo vệ.
• Mong muốn được hái trầu “Tao hái vài lá nhé” và hy vọng trầu sống mãi, tiếp tục phát triển: “Đừng lụi đi trầu ơi”.

=> Thể hiện tình yêu thương, sự hòa hợp với thiên nhiên và ý thức bảo vệ thiên nhiên.

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Khi “đánh thức trầu”, cậu bé không chỉ tin rằng trầu có thể nghe được lời mình nói mà còn muốn trầu nhìn thấy mình. Chi tiết nào trong bài thơ giúp em nhận ra điều đó?

Khi “đánh thức trầu”, cậu bé không chỉ tin rằng trầu có thể nghe được lời mình nói mà còn muốn trầu nhìn thấy mình. Chi tiết cậu bé nói: “Trầu ơi hãy tỉnh lại/Mở mắt xanh ra nào” đã thể hiện rõ điều này.

Câu 2. Cách xưng hô “mày”, “tao” và việc lặp lại lời “đánh thức trầu” ở đầu mỗi đoạn thơ thể hiện tình cảm gì giữa cậu bé và cây trầu?

Cách xưng hô “mày”, “tao” và việc lặp lại lời “đánh thức trầu” ở đầu mỗi đoạn thơ cho thấy mối quan hệ gắn bó, thân thiết giữa cậu bé và cây trầu, giống như hai người bạn thân thiết.

Câu 3. Theo em, tại sao mỗi khi muốn hái trầu vào ban đêm, cậu bé cùng bà và mẹ phải gọi cho trầu tỉnh ngủ rồi mới xin “hái vài lá”? Điều này phản ánh cách đối xử của người dân quê với cây cối trong vườn như thế nào?

• Mỗi khi muốn hái trầu vào ban đêm, cậu bé cùng bà và mẹ phải gọi cho trầu tỉnh ngủ rồi mới xin “hái vài lá” vì hái trầu vào ban đêm có thể khiến cây trầu bị tổn thương. Việc đánh thức và xin phép giống như một nghi thức thể hiện sự tôn trọng.
• Điều này cho thấy cách đối xử trân trọng và nâng niu của người dân quê đối với cây cối trong vườn.

Câu 4. Từ câu hát của người bà “Trẩu trẩu trầu trầu/Mày làm chúa tao/Tao làm chúa mày” và lời “đánh thức trầu” của cậu bé, em có suy nghĩ gì về quan niệm “con người là chúa tể của muôn loài”?

Quan niệm “con người là chúa tể của muôn loài” là không chính xác. Mọi sinh vật trên trái đất đều có vai trò và giá trị riêng. Con người cần tôn trọng và sống hòa hợp với thiên nhiên, chứ không nên coi mình là kẻ thống trị.

Soạn bài Đánh thức trầu - Mẫu 3: Phân tích chi tiết và sâu sắc

(1) Mở bài

Giới thiệu về tác giả Trần Đăng Khoa và bài thơ Đánh thức trầu, một tác phẩm nổi tiếng trong tập thơ Góc sân và khoảng trời.

(2) Thân bài

a. Lời hát của người bà

- Cách xưng hô “tao - mày” thể hiện sự gần gũi, thân thiết giữa con người và thiên nhiên.

- Câu hát “Mày làm chúa tao/Tao làm chúa mày” phản ánh sự cân bằng và tôn trọng lẫn nhau giữa con người và thiên nhiên, coi thiên nhiên như một người bạn.

- “Tao không hái ngày/ Thì tao hái đêm”: Kinh nghiệm dân gian cho thấy việc hái trầu vào ban đêm thể hiện sự trân trọng và nâng niu đối với cây trầu.

b. Lời hát của em bé

- Tình cảm dành cho cây trầu:

• Cách xưng hô “tao - mày” thể hiện sự gần gũi, thân thiết như những người bạn.
• Câu hỏi “Đã ngủ rồi hả trầu?” cùng lời gọi “Trầu ơi, hãy tỉnh lại/Mở mắt xanh ra nào” cho thấy sự nhẹ nhàng và trân trọng khi đánh thức trầu.
• Việc hỏi ý kiến trầu “Lá nào muốn cho tao/Thì mày chìa ra nhé” thể hiện sự tôn trọng như đối với một người bạn.
• Lời hứa “Tay tao hái rất nhẹ/ Không làm mày đau đâu…” cho thấy sự nâng niu và bảo vệ.
• Mong muốn được hái trầu “Tao hái vài lá nhé” và hy vọng trầu sống mãi, tiếp tục phát triển: “Đừng lụi đi trầu ơi”.

=> Thể hiện tình yêu thương, sự hòa hợp với thiên nhiên và ý thức bảo vệ thiên nhiên.

(3) Kết bài

Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ Đánh thức trầu, một tác phẩm giàu cảm xúc và ý nghĩa nhân văn.