Soạn bài Cây khế - Ngữ văn lớp 6 trang 32 sách Kết nối tri thức tập 2: Hướng dẫn chi tiết và sáng tạo

Cây khế, một câu chuyện cổ tích dân gian nổi tiếng, được EduTOPS giới thiệu qua tài liệu học tập Soạn văn 6: Cây khế, thuộc bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống. Tài liệu này không chỉ giúp học sinh hiểu sâu sắc về văn hóa dân gian mà còn khơi gợi sự sáng tạo và tư duy phản biện.

Tài liệu này sẽ hỗ trợ học sinh lớp 6 chuẩn bị bài học một cách nhanh chóng và đầy đủ nhất. Hãy cùng khám phá những giá trị văn hóa và bài học cuộc sống ẩn chứa trong câu chuyện Cây khế ngay sau đây.

Soạn bài Cây khế: Hướng dẫn chi tiết và sáng tạo cho học sinh lớp 6

Trước khi đọc: Khơi gợi trí tưởng tượng và sự tò mò

Nhiều em học sinh hẳn đã từng mơ ước được khám phá một hòn đảo xa xôi, nơi chưa ai đặt chân đến và ẩn chứa vô vàn điều kỳ diệu. Hãy để trí tưởng tượng của em bay xa và hình dung về những điều thú vị nơi đó.

Hãy tưởng tượng em đang ở trên hòn đảo đó. Em có thể kể cho các bạn nghe về những điều kỳ diệu mà em đã chứng kiến. Hãy chia sẻ những trải nghiệm độc đáo và đáng nhớ của mình.

Gợi ý:

Tôi đang đứng trên một hòn đảo xa xôi, cách biệt với đất liền. Hòn đảo này rộng lớn và bí ẩn. Càng đi sâu vào trong, tôi phát hiện ra vô số điều kỳ lạ và thú vị. Những loài cây với hình dáng độc đáo mà tôi chưa từng thấy bao giờ. Những sinh vật nhỏ bé nhưng vô cùng đáng yêu và kỳ lạ...

Đọc văn bản: Khám phá câu chuyện và ý nghĩa ẩn sâu

Câu 1. Thời gian và địa điểm xảy ra câu chuyện là gì?

• Thời gian: ngày xửa ngày xưa
• Địa điểm: ở một nhà kia

=> Thời gian và không gian được miêu tả một cách phiếm chỉ, không xác định rõ ràng.

Câu 2. Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo trong câu chuyện?

Chim ăn quá nhiều khế sẽ khiến quả khế cạn kiệt. Người vợ đứng chờ chim ăn xong, rồi khẩn khoản xin chim đừng ăn nữa.

Câu 3. Một hang động chứa đầy vàng, kim cương, thủy tinh, và hổ phách sẽ trông như thế nào?

Hãy tưởng tượng: Hang động rộng lớn, lấp lánh ánh sáng từ vàng, kim cương, và các loại đá quý khác.

Câu 4. Cái túi của vợ chồng người anh sẽ dẫn đến hậu quả gì?

Cái túi được may quá to so với yêu cầu của con chim. Người anh mang quá nhiều vàng bạc, kim cương khiến chim không thể bay nổi, rơi xuống biển.

Sau khi đọc: Khám phá ý nghĩa và bài học từ câu chuyện

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Cây khế kể về câu chuyện gì? Em thích nhất chi tiết nào trong truyện?

• Cây khế kể về sự đền ơn của chim thần khi ăn khế của gia đình người em, và hậu quả của lòng tham của người anh.
• Chi tiết thích nhất: Người anh tham lam mang quá nhiều vàng bạc, cuối cùng bị rơi xuống biển.

Câu 2. Hãy tóm tắt truyện Cây khế.

Mẫu 1

Ngày xửa ngày xưa, ở một nhà kia có hai anh em, cha mẹ mất sớm. Hai anh em chăm chỉ làm lụng nên cuộc sống cũng đủ đầy. Tuy nhiên, sau khi lấy vợ, người anh trở nên lười biếng. Vợ chồng người em vẫn cần cù làm việc. Lo sợ em tranh công, người anh bàn với vợ cho vợ chồng người em ra ở riêng, chỉ chia cho một căn nhà lụp xụp và cây khế ngọt trước cửa. Vợ chồng người em chăm sóc cây khế, đến mùa cây ra nhiều quả. Một hôm, chim thần đến ăn khế. Người vợ xin chim đừng ăn nữa, chim đáp: “Ăn một quả, trả cục vàng, may túi ba gang, mang đi mà đựng”. Người em làm theo, chim đưa ra đảo lấy vàng. Từ đó, người em trở nên giàu có. Người anh tham lam đổi hết gia sản lấy cây khế. Khi chim đến, người anh may túi to, nhặt quá nhiều vàng, khiến chim không bay nổi và rơi xuống biển.

Mẫu 2

Hai anh em sống cùng nhau sau khi cha mẹ qua đời. Người anh lấy vợ rồi trở nên lười biếng, đuổi em ra ở riêng với căn nhà lụp xụp và cây khế. Vợ chồng người em chăm sóc cây khế, đến mùa cây ra nhiều quả. Chim thần đến ăn khế, người em than thở, chim đáp: “Ăn một quả, trả cục vàng, may túi ba gang, mang đi mà đựng”. Người em làm theo, chim đưa ra đảo lấy vàng. Người em giàu có, giúp đỡ dân làng. Người anh tham lam đổi nhà lấy cây khế, chim đưa ra đảo, nhưng vì lòng tham, người anh nhặt quá nhiều vàng, chim không bay nổi và rơi xuống biển.

Câu 3. Truyện cổ tích thường mở đầu bằng những từ ngữ quen thuộc chỉ thời gian trong quá khứ, không gian không xác định. Em hãy tìm các từ ngữ đó trong truyện Cây khế.

• Từ ngữ chỉ thời gian: ngày xửa ngày xưa.
• Từ ngữ chỉ không gian: ở một nhà kia.

Câu 4. Con chim đưa hai anh em ra đảo hoang có phải là con vật kỳ ảo không? Vì sao?

• Con chim đưa hai anh em ra đảo hoang là con vật kỳ ảo.
• Nguyên nhân: Con chim có khả năng nói tiếng người và thân hình to lớn khác thường.

Câu 5. Trong lời kể của truyện cổ tích, tác giả dân gian thường xen vào những câu có dáng dấp ca dao, tục ngữ, lời có vần dễ thuộc, dễ nhớ. Trong truyện này, có câu nói nào như thế? Nhân vật nào đã nói câu nói đó?

• Câu nói: “Ăn một quả, trả cục vàng, may túi ba gang, mang đi mà đựng”
• Nhân vật nói câu đó: chim thần.

Câu 6. Đảo xa nơi con chim đưa người em đến có điều gì kỳ diệu? Điều kỳ diệu này đã giúp gì cho cuộc sống của người em sau đó?

• Điều kỳ diệu: Đảo được bao phủ bởi đá trắng, đá xanh, đá đỏ, và đá ngũ sắc. Chim bay quanh đảo rồi hạ cánh trước một hang động lấp lánh thủy tinh và hổ phách đủ màu sắc.
• Điều kỳ diệu này giúp người em trở nên giàu có và sống một cuộc đời sung túc.

Câu 7. Trong truyện, hai nhân vật người anh và người em luôn đối lập nhau về hành động. Hãy chỉ ra sự đối lập giữa họ và nêu nhận xét về đặc điểm của hai nhân vật này.

=> Người em hiền lành, chăm chỉ, trong khi người anh lười biếng và tham lam.

Câu 8. Từ những kết cục khác nhau đối với người anh và người em, tác giả dân gian muốn gửi gắm bài học gì trong truyện này?

• Tác giả dân gian muốn gửi gắm bài học:
• Chăm chỉ lao động sẽ mang lại thành quả xứng đáng.
• Người tốt bụng, hiền lành sẽ được đền đáp.
• Kẻ tham lam, lười biếng sẽ phải chịu hậu quả.

Viết kết nối với đọc

Tưởng tượng ra một kết thúc khác cho chuyện Cây khế. Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể về kết thúc đó.

Gợi ý:

Người anh được chim thần đưa đến hòn đảo. Khi nhìn thấy vàng bạc, kim cương, lòng tham của hắn trỗi dậy. Hắn nhặt đầy túi vàng bạc, bất chấp lời khuyên của chim. Trên đường về, chim gặp gió lớn, đuối sức và đâm bổ xuống biển. Người anh bị sóng cuốn trôi, kêu cứu nhưng không ai nghe thấy. Sau nhiều ngày lênh đênh, hắn được ngư dân cứu sống. Từ đó, người anh thay đổi tính nết, chăm chỉ làm ăn và sống hòa thuận với em trai.