Soạn Bài Cảnh Khuya - Ngữ Văn Lớp 8 (Trang 47, Sách Cánh Diều Tập 2)

Bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh là một tác phẩm xuất sắc trong chương trình Ngữ văn lớp 8. Tác phẩm không chỉ khắc họa bức tranh thiên nhiên hùng vĩ của núi rừng Việt Bắc mà còn thể hiện tình yêu sâu sắc của tác giả đối với thiên nhiên và đất nước.

EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 8: Cảnh khuya, cung cấp những kiến thức bổ ích và chi tiết. Học sinh có thể tham khảo ngay dưới đây để nắm vững nội dung bài học.

Hướng Dẫn Soạn Bài Cảnh Khuya Chi Tiết Và Sâu Sắc

1. Chuẩn Bị Đọc Hiểu Bài Thơ

Bài thơ được Bác Hồ sáng tác trong thời gian Người ở chiến khu Việt Bắc, giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 - 1954).

2. Hướng Dẫn Trả Lời Câu Hỏi

Câu 1. Xác định thể loại và các câu mang vần của bài thơ Cảnh khuya. Nêu chủ đề chính của tác phẩm.

- Bài thơ được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt.

- Các câu mang vần: Câu 1, 2 và 4 (xa - hoa - nhà).

- Chủ đề tác phẩm: Khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên núi rừng Việt Bắc và thể hiện tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước sâu sắc của tác giả.

Câu 2. Qua hai câu thơ đầu, cảnh khuya núi rừng Việt Bắc được miêu tả như thế nào? Điều này phản ánh điều gì trong tâm hồn nhà thơ?

- Hai câu thơ đầu vẽ nên một bức tranh thiên nhiên đầy lãng mạn và thơ mộng:

• Tiếng suối trong như tiếng hát xa: Tiếng suối được so sánh với tiếng hát, mang lại cảm giác nhẹ nhàng và trữ tình.
• Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa: Ánh trăng chiếu qua tán cây cổ thụ, tạo nên những hình ảnh lung linh như những bông hoa.

- Cảnh khuya ấy thể hiện tâm hồn thi sĩ đầy say mê trước vẻ đẹp của thiên nhiên.

Câu 3. Phân tích hai câu thơ cuối. Qua đó, em hiểu thêm gì về con người tác giả?

- Câu “Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ” có thể hiểu theo hai cách:

• Hình ảnh “cảnh khuya như vẽ” gợi lên một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, tựa như một tác phẩm nghệ thuật.
• Bác say mê ngắm nhìn khung cảnh đêm khuya, tạo nên sự hòa quyện giữa thiên nhiên và con người.

- Câu “Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà” thể hiện hai lý do khiến Người không ngủ:

• Vì vẻ đẹp của thiên nhiên khiến tâm hồn nghệ sĩ của Bác bâng khuâng, say đắm.
• Vì nỗi lo cho vận mệnh đất nước và sự nghiệp cách mạng. Đây mới là lý do chính khiến Người thao thức.

=> Qua hai câu thơ, người đọc thấy được hình ảnh một người nghệ sĩ đa cảm và một chiến sĩ kiên trung trong con người Bác Hồ.

Câu 4. Tìm và phân tích biện pháp tu từ so sánh trong bài thơ. Nêu tác dụng miêu tả và biểu cảm của biện pháp tu từ đó.

• Biện pháp tu từ so sánh: “Tiếng suối trong như tiếng hát xa”.
• Tác dụng: Miêu tả âm thanh tiếng suối trong trẻo, ngân vang, mang lại cảm giác gần gũi và trữ tình như tiếng hát của con người.

Câu 5. Viết một đoạn văn (khoảng 6 – 8 dòng) nêu cảm nghĩ của em về lý do Bác Hồ không ngủ được thể hiện trong bài thơ Cảnh khuya.

Gợi ý:

Bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh đã để lại trong tôi nhiều suy ngẫm sâu sắc, đặc biệt là hai câu thơ cuối. Hình ảnh Bác Hồ “chưa ngủ” gợi lên nhiều câu hỏi: Phải chăng Người thao thức vì vẻ đẹp thơ mộng của đêm khuya? Hay vì nỗi lo cho vận mệnh đất nước? Bác đã khéo léo sử dụng biện pháp điệp ngữ với cụm từ “chưa ngủ” được lặp lại hai lần, nhấn mạnh nỗi trăn trở của Người. Đó không chỉ là nỗi lo cho cách mạng, cho nhân dân trong thời kỳ đất nước bị xâm lược, mà còn là tình yêu thiên nhiên sâu sắc. Qua đó, ta càng thấm thía tấm lòng yêu nước, thương dân vô bờ bến của Bác. Bài thơ khiến tôi thêm kính phục và yêu mến vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.