Nghị Luận Về Vấn Đề Trong Tác Phẩm Văn Học - Tuyển Tập Những Bài Văn Hay Lớp 11 Bộ Sách Cánh Diều

Viết bài nghị luận về một vấn đề đặt ra trong tác phẩm văn học mang đến 4 mẫu bài độc đáo, sâu sắc và ấn tượng nhất. Qua đó, các bạn học sinh sẽ có thêm nguồn tư liệu phong phú để học tập, rèn luyện kỹ năng viết và nắm vững cách triển khai bài nghị luận về vấn đề trong tác phẩm văn học lớp 11 một cách hiệu quả.

Nghị luận về một vấn đề đặt ra trong tác phẩm văn học là chủ đề quan trọng trong chương trình Ngữ văn 11 bộ sách Cánh Diều tập 1. Để viết bài nghị luận này, học sinh cần phân tích kỹ đề bài, xác định vấn đề có ý nghĩa sâu sắc được gợi ra từ tác phẩm, đồng thời đọc kỹ văn bản văn học được đề cập. Dưới đây là 4 bài văn mẫu chất lượng, giúp các em tham khảo và nâng cao kỹ năng viết của mình.

• Đề 1: Từ bài thơ Tôi yêu em của Puskin, hãy bàn về phẩm chất cao đẹp cần có trong tình yêu lứa đôi.
• Đề 2: Từ truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao, hãy phân tích sức mạnh của tình yêu thương giữa con người với con người trong cuộc sống.

Bàn luận về phẩm chất cao quý của con người trong tình yêu đôi lứa qua bài thơ Tôi yêu em

Bài làm mẫu 1

Puskin không chỉ là biểu tượng của nền thi ca Nga với tư cách một công dân mà còn là thi sĩ của tình yêu. Tình yêu và tình bạn luôn là những cảm xúc chi phối sâu sắc nhất cuộc đời ông, trở thành nguồn cội của cả hạnh phúc lẫn nỗi đau.

Bài thơ Tôi yêu em của Puskin đã chạm đến trái tim độc giả bởi những giá trị tinh thần phổ quát: sự chân thành, cao thượng và nhân ái trong tình yêu, được diễn đạt qua ngôn từ giản dị mà sâu sắc. Nhân vật “tôi” trong bài thơ không quá thân mật để xưng “anh” mà chọn cách xưng hô “tôi - em”, tạo nên một sắc thái trầm lắng, tự tin và đầy tinh tế.

Tôi yêu em - một lời tỏ bày chân thành xuất phát từ trái tim trung thực, báo hiệu một tình yêu đích thực. Câu thơ giản dị nhưng chứa đựng sức quyến rũ khó cưỡng:

Tôi yêu em đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai

Nhịp thơ chậm rãi, tình cảm được bộc lộ một cách kín đáo, thâm trầm. Sự dè dặt trong cách diễn đạt qua các từ “có thể”, “chưa hẳn” cho thấy một tình yêu âm thầm nhưng bền bỉ, dấu hiệu của một trái tim chung thủy và sâu sắc.

Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài

Câu thơ thể hiện sự điềm tĩnh của lí trí và sự kìm nén của cảm xúc. Lời thơ như một lời nhắc nhủ nhẹ nhàng, thể hiện sự trân trọng dành cho “hồn em”. Đằng sau sự điềm tĩnh ấy là nỗi đau thầm kín, sự chua xót của một tình yêu không trọn vẹn. Nhân vật trữ tình chấp nhận hy sinh hạnh phúc của mình để không làm người mình yêu phải phiền lòng, một hành động đầy cao thượng và dịu dàng.

Tôi yêu em âm thầm không hy vọng
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen

Nhịp thơ nhanh hơn, diễn tả sự biến đổi dồn dập của cảm xúc. Nhân vật trữ tình thẳng thắn bộc lộ tâm hồn mình: một tình yêu âm thầm, không hy vọng, đôi khi rụt rè, lúc lại đầy ghen tuông. Đó là những trạng thái tự nhiên của một trái tim đang yêu, dù bị dồn nén nhưng vẫn không thể kìm hãm hoàn toàn.

Nhân vật trữ tình không ngần ngại thừa nhận: Khi hậm hực lòng ghen, cho thấy tình yêu của “tôi” cũng mang đầy đủ những nỗi đau và sự phức tạp như bất kỳ ai khác.

Cầu em được người tình như tôi đã yêu em

Cảm xúc được giải phóng trong câu thơ cuối, thể hiện sự chân thành và cao thượng. Điệp khúc Tôi yêu em được lặp lại lần thứ ba, khẳng định bản chất của mối tình này: chân thành, đằm thắm và vị tha. Lời chúc cuối bài thơ là đỉnh cao của sự cao thượng, mong người mình yêu tìm được hạnh phúc với một tình yêu chân thành như “tôi” đã dành cho em.

Đó là tình yêu của một trái tim chân thật, độ lượng và nhân hậu. Dù bị cự tuyệt, nhân vật trữ tình vẫn giữ được sự cao thượng, thể hiện qua lời chúc đầy vị tha. Lời nhắn nhủ cuối cùng cũng là thông điệp về sự bao dung và tình yêu chân chính.

Tôi yêu em, bài thơ nổi tiếng của Puskin, đã khắc họa một tình yêu vô vọng nhưng đầy mãnh liệt và cao thượng. Ngôn ngữ thơ giản dị, trong sáng, không cần đến những biện pháp tu từ cầu kỳ. Chất thơ toát ra từ sự chân thành, từ những lời nói giản dị nhưng đầy thiết tha, tế nhị và sâu lắng.

Bài làm mẫu 2

Trong bài thơ Tôi yêu em, Puskin đã khắc họa một phẩm chất đặc biệt của con người trong tình yêu - lòng cao thượng. Qua đó, tác phẩm mang đến bài học sâu sắc về ý nghĩa của sự cao thượng trong tình yêu đôi lứa, không chỉ trên trang sách mà còn trong cuộc sống thực.

Nhân vật trữ tình trong bài thơ Tôi yêu em mang trong mình một tình yêu cháy bỏng và mãnh liệt. Puskin đã khéo léo diễn tả sức mạnh của tình yêu qua những cung bậc cảm xúc đa dạng: từ yêu thương, nhớ nhung đến ghen tuông và cả những khoảnh khắc tuyệt vọng:

Tôi yêu em âm thầm không hy vọng
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen

Dù là tình yêu đơn phương không được đáp lại, nhân vật trữ tình vẫn giữ vững sự thủy chung. Mỗi câu thơ đều toát lên sự chân thành và dịu dàng của một trái tim đang yêu. Nỗi đau lớn nhất trong tình yêu có lẽ là yêu mà không được đáp lại. Sự cô đơn, ghen tuông và tuyệt vọng có thể khiến con người trở nên tiêu cực, thậm chí làm tổn thương chính mình và người mình yêu. Thế nhưng, nhân vật trữ tình đã chọn cách yêu một cách lý trí và cao thượng:

Tôi yêu em đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài

Sự cao thượng được thể hiện rõ nét qua hành động kìm nén tình cảm của chàng trai. Anh ý thức được tình yêu mãnh liệt của mình nhưng quyết định không để nó trở thành gánh nặng cho người con gái. Tình yêu không chỉ là cảm xúc mãnh liệt mà còn cần sự tinh tế và đức hi sinh.

Đến khổ thơ cuối, sự cao thượng được nâng lên một tầm cao mới khi chàng trai dành cho người mình yêu lời chúc phúc chân thành:

Tôi yêu em, yêu chân thành đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em

Điệp khúc “Tôi yêu em” được lặp lại để nhấn mạnh tình yêu sâu sắc và vô bờ. Tuy nhiên, tình yêu sẽ trở nên vô nghĩa nếu nó chỉ là sự ích kỷ và trói buộc. Chàng trai đã chọn cách lùi bước, hy vọng người con gái tìm được hạnh phúc với một tình yêu chân thành như anh đã dành cho cô. Sự cao thượng ấy không chỉ thể hiện tình yêu sâu sắc mà còn là đức hi sinh và lòng tự trọng của con người trong tình yêu.

Không chỉ trong văn chương mà trong đời thực, lòng cao thượng cũng là phẩm chất không thể thiếu trong tình yêu đôi lứa. Nếu sự ngọt ngào và ghen tuông là gia vị của tình yêu, thì cao thượng chính là nền tảng tạo nên một tình yêu chân chính. Cao thượng thể hiện qua sự bao dung trước lỗi lầm của đối phương, thấu hiểu những khó khăn mà người kia phải trải qua, và không vì lợi ích cá nhân mà làm tổn thương người mình yêu. Hơn hết, cao thượng còn là niềm hạnh phúc khi thấy người mình yêu được hạnh phúc.

Lòng cao thượng mang lại nhiều giá trị thiết thực cho tình yêu. Nó dạy chúng ta cách sống và yêu một cách văn minh, đúng đắn. Nhờ có sự cao thượng, ta biết quan tâm, hi sinh vì người mình yêu, xóa bỏ sự ích kỷ của bản thân để gắn kết hai trái tim. Khi bước vào tình yêu với tâm thế cao thượng, ta sẽ giữ được lòng tự trọng và sự thanh thản trong tâm hồn. Ngược lại, thiếu đi sự cao thượng, tình yêu có nguy cơ trở nên nhỏ nhen, toan tính và đầy bi lụy.

Có thể nói, sự cao thượng chính là lời tuyên ngôn chân thành nhất mà mỗi người có thể dành cho tình yêu của mình. Đó không chỉ là cách trao đi yêu thương mà còn là cách để yêu thương chính bản thân mình trong cuộc sống.

Từ truyện ngắn Chí Phèo bàn về sức mạnh kỳ diệu của tình yêu thương giữa con người

Dàn ý chi tiết

1. Mở bài:

Dẫn dắt và giới thiệu vấn đề cần bàn luận: sức mạnh của tình yêu thương giữa con người trong tác phẩm Chí Phèo và ý nghĩa của nó trong đời sống.

2. Thân bài:

a. Tình yêu thương giữa người với người được thể hiện trong “Chí Phèo”

- Biểu hiện của tình yêu thương qua hành động của Thị Nở đối với Chí Phèo:

+ Thị Nở không hề sợ hãi trước vẻ ngoài hung dữ của Chí Phèo, thể hiện sự vô tư và chân thành.

+ Thị Nở đỡ Chí Phèo vào nhà và đắp cho hắn manh chiếu rách khi hắn bị cảm lạnh, một hành động nhỏ nhưng đầy tình người.

+ Thị Nở nấu cháo hành cho Chí. Bát cháo hành trở thành biểu tượng của tình yêu thương, sự đồng cảm và lòng thương xót.

- Ý nghĩa của tình yêu thương trong tác phẩm:

+ Chí Phèo cảm thấy bất ngờ khi Thị Nở không sợ hãi mình, điều mà hắn chưa từng gặp trong cuộc đời bị ruồng bỏ.

+ Lương tâm của Chí Phèo dần được đánh thức, hắn bắt đầu nhận ra giá trị của sự lương thiện.

+ Chí Phèo khao khát được trở lại làm người lương thiện, một khát vọng mãnh liệt được nhen nhóm từ tình yêu thương của Thị Nở.

b. Tình yêu thương giữa người với người trong đời sống hằng ngày

- Tình yêu thương là yếu tố không thể thiếu trong cuộc sống, giúp con người gắn kết và vượt qua khó khăn.

- Biểu hiện của tình yêu thương:

+ Quan tâm, chăm sóc những người xung quanh, dù là những việc nhỏ nhất.

+ Thấu hiểu và đồng cảm trước những khó khăn, bất hạnh mà người khác phải trải qua.

+ Yêu thương và trân trọng vẻ đẹp cả bên ngoài lẫn tâm hồn của người khác.

+…

- Ý nghĩa của tình yêu thương:

+ Mang lại ý nghĩa và giá trị cho cuộc sống của mỗi con người.

+ Gắn kết con người lại gần nhau hơn, tạo nên sự đoàn kết và yêu thương.

+ Truyền cảm hứng và niềm tin sống, giúp con người vượt qua nghịch cảnh.

+ Góp phần xây dựng một xã hội văn minh, nhân ái và giàu tình người.

+…

c. Bài học nhận thức và hành động:

- Bài học nhận thức:

Tình yêu thương là yếu tố không thể thiếu trong cuộc sống. Đôi khi, chỉ một hành động nhỏ bé cũng có thể tạo nên sức ảnh hưởng lớn lao đến cuộc đời của một con người.

- Bài học hành động:

Con người cần không ngừng trau dồi và lan tỏa tình yêu thương thông qua những hành động cụ thể, thiết thực trong cuộc sống hàng ngày.

3. Kết bài:

Khẳng định lại vai trò quan trọng của tình yêu thương trong việc kết nối con người và làm cho cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn.

Bài làm mẫu 1

Nhà giáo dục người Mỹ William Arthur Ward từng nhận định: "Yêu không chỉ là một danh từ - nó là một động từ; không chỉ là cảm xúc - mà còn là sự quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ và hi sinh". Quả thật, tình yêu thương chính là động lực giúp thế giới này phát triển bền vững và ngày càng tốt đẹp hơn. Điều này được thể hiện rõ nét qua truyện ngắn "Chí Phèo" của Nam Cao. Tác phẩm đã mang đến một thông điệp sâu sắc về sức mạnh của tình yêu thương trong việc cứu rỗi con người.

Trong "Chí Phèo", nhân vật chính hiện lên như một "con quỷ" của làng Vũ Đại. Hắn bị xã hội ruồng bỏ, tước đi quyền làm người. Nhưng chính trong lúc tưởng chừng đã tuyệt vọng, Thị Nở xuất hiện như một tia sáng rọi vào cuộc đời tăm tối của Chí. Người đàn bà xấu xí, bị coi là "dở hơi" ấy đã dành cho Chí sự thương cảm chân thành. Từ việc đỡ Chí vào lều, đến nồi cháo hành nóng hổi buổi sáng, tất cả đều thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc của Nam Cao. Qua chi tiết này, tác giả đã khẳng định sức mạnh kỳ diệu của tình yêu thương, thứ đã đánh thức lương tri và khát vọng lương thiện trong Chí Phèo. Những dòng miêu tả tâm trạng Chí: "rất ngạc nhiên", "thấy mắt hình như ươn ướt", "và một cái gì nữa giống như là ăn năn"... cho thấy sự thức tỉnh của một con người tưởng chừng đã bị tha hóa hoàn toàn.

Trong thực tế, tình yêu thương chính là sợi dây kết nối con người, giúp xã hội ngày càng văn minh và tiến bộ. Nó xua tan bóng tối của chiến tranh, tội ác và sự ích kỷ. Chúng ta có thể thấy điều này qua những hành động thiết thực như các đợt quyên góp ủng hộ đồng bào miền Trung sau thiên tai, những cây ATM gạo, oxy miễn phí trong đại dịch Covid-19, hay những chuyến từ thiện đến vùng cao giúp đỡ người nghèo. Tất cả đều là minh chứng cho sức mạnh của lòng nhân ái, giúp con người hoàn thiện nhân cách và cứu rỗi những mảnh đời bất hạnh.

Tuy nhiên, vẫn còn những cá nhân thờ ơ, vô cảm trước nỗi đau của người khác. Họ giống như người dân làng Vũ Đại, không những không giúp đỡ Chí Phèo mà còn xa lánh, ruồng bỏ anh ta. Thậm chí, có kẻ như cha con Bá Kiến còn lợi dụng sự khốn cùng của người khác để trục lợi. Những hành động ích kỷ đó đã gây ra biết bao đau khổ và bất công trong xã hội.

Để khắc phục những tiêu cực này, mỗi người cần tự rèn luyện bản thân, sẵn sàng lắng nghe, chia sẻ và giúp đỡ người khác. Hãy lan tỏa tình yêu thương bằng những hành động nhỏ nhất, đồng thời lên án thái độ thờ ơ, vô cảm. Chỉ khi biết yêu thương và quan tâm đến cộng đồng, chúng ta mới có thể hoàn thiện bản thân và xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.

Như vậy, qua truyện ngắn "Chí Phèo" và thực tế cuộc sống, có thể khẳng định tình yêu thương có sức mạnh to lớn trong việc cứu rỗi con người. Đó chính là nền tảng để xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ và tràn đầy hạnh phúc.

Bài văn mẫu 2

Tình yêu là một đề tài vô tận, dù thời gian có trôi qua bao lâu, con người vẫn không ngừng khám phá và thể hiện nó. Trong văn chương, tình yêu luôn là chủ đề được các nhà văn, nhà thơ ưu ái. Nam Cao, với tác phẩm Chí Phèo, đã không lý tưởng hóa tình yêu bằng sự lãng mạn, mà tập trung vào sự chân thực, ca ngợi sức mạnh của tình yêu thương giữa con người.

Tình yêu thương của Thị Nở dành cho Chí Phèo, thể hiện qua bát cháo hành nóng hổi, đã đánh thức lương tri và khát vọng sống lương thiện trong một con người tưởng chừng đã bị tha hóa. Chí Phèo, kẻ từng bị coi là "con quỷ" của làng Vũ Đại, đã khao khát được trở lại làm người lương thiện. Nhưng sự hắt hủi của xã hội đã một lần nữa đẩy hắn vào bước đường cùng. Nếu con người biết yêu thương, thấu hiểu và vị tha hơn, có lẽ Chí Phèo đã có thể tìm được hạnh phúc bên Thị Nở, và cuộc đời hắn đã không kết thúc trong bi kịch.

Trong xã hội hiện đại, tình yêu thương càng trở nên quý giá hơn bao giờ hết. Áp lực công việc, cơm áo gạo tiền, và sự bùng nổ của công nghệ khiến con người dễ xa cách nhau. Tình yêu thương chính là sợi dây gắn kết, giúp chúng ta đồng cảm, chia sẻ và vượt qua mọi khó khăn. Nó không chỉ mang lại sức mạnh tinh thần mà còn giúp hoàn thiện nhân cách, xây dựng một xã hội văn minh và tiến bộ hơn.

Tình yêu thương hiện diện trong mọi khía cạnh của cuộc sống, từ tình cảm gia đình, sự quan tâm giữa hàng xóm láng giềng, đến tình thầy trò. Những hành động nhỏ như giúp đỡ người gặp khó khăn, chia sẻ từng gói quà cứu trợ, hay đơn giản là lắng nghe nhau, đều thể hiện sức mạnh của lòng nhân ái. Chỉ cần có tình yêu thương, mọi thử thách đều có thể vượt qua.

Hiểu được giá trị của tình yêu thương, mỗi chúng ta cần trau dồi và lan tỏa đức tính này. Hãy yêu thương người khác một cách chân thành, bởi khi ta cho đi, ta cũng nhận lại được nhiều hơn thế. Trong xã hội hiện nay, nhiều tổ chức từ thiện được thành lập vì con người, vì nhân quyền, tất cả đều xuất phát từ tình yêu thương và lòng nhân ái.

Hãy biết yêu thương bản thân một cách đúng đắn, từ đó mở rộng trái tim để yêu thương người khác. Hãy giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc, như lời dạy của ông cha ta:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng.”