Hướng dẫn Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 75 - Sách Cánh Diều 6 Tập 2

EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 6: Thực hành tiếng Việt (trang 75), nằm trong bộ sách Cánh Diều, tập 2, giúp học sinh nắm vững kiến thức một cách hiệu quả.

Tài liệu này là nguồn tham khảo quý giá dành cho học sinh lớp 6, mời bạn đọc khám phá nội dung chi tiết dưới đây.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt

Câu 1. Trong các câu dưới đây, cụm từ “ngày hôm nay” ở câu nào đóng vai trò là trạng ngữ? Giải thích tại sao.

a. Ngày hôm nay là ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. (Hồ Chí Minh)

b. Ngày hôm nay, nhân dịp tựu trường của các em, tôi chỉ muốn gửi lời chúc các em một năm học tràn đầy niềm vui và thành tích tốt đẹp. (Hồ Chí Minh)

Cụm từ “ngày hôm nay” trong câu b là trạng ngữ. Lý do là nó được ngăn cách với thành phần chính của câu bằng dấu phẩy và biểu thị ý nghĩa thời gian.

Câu 2. Hãy tìm ba trạng ngữ chỉ thời gian trong truyện “Bức tranh của em gái tôi” (Tạ Duy Anh). Nêu tác dụng liên kết câu của một trong các trạng ngữ đó.

- Các trạng ngữ chỉ thời gian:

• Một hôm, tôi bắt gặp nó nhào một thứ bột đen sì, trông rất đáng sợ, thỉnh thoảng lại bôi ra cổ tay.
• Lúc đó, tôi đang mải mê với chiếc diều nên không để ý đến chuyện gì xảy ra.
• Kể từ hôm đó, dù mọi thứ vẫn như cũ trong nhà, tôi luôn cảm thấy mình bất tài và bị đẩy ra ngoài.

- Tác dụng: Xác định thời gian và liên kết nội dung với câu văn phía trước.

Câu 3. Hãy thử bỏ các trạng ngữ (in đậm) trong các câu dưới đây và nhận xét xem nghĩa của câu bị ảnh hưởng như thế nào. Từ đó, rút ra kết luận về vai trò của trạng ngữ đối với nghĩa của câu.

a. Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê ngập tràn sắc vàng… (Tô Hoài)

b. Bố mẹ tôi kéo tôi chen qua đám đông để xem bức tranh của Kiều Phương đã được đóng khung, lồng kính. Trong tranh, một cậu bé đang ngồi nhìn ra ngoài cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh. (Tạ Duy Anh)

c. Con đường trải nhựa phẳng lì, không một bóng cây. Đã bao nhiêu năm tháng, mỗi ngày hai buổi, mẹ tôi đạp xe đi về trên con đường ấy. (Phong Thu)

Gợi ý:

- Thử lược bỏ:

a. Làng quê ngập tràn sắc vàng…

b. Bố mẹ tôi kéo tôi chen qua đám đông để xem bức tranh của Kiều Phương đã được đóng khung, lồng kính. Một cậu bé đang ngồi nhìn ra ngoài cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh.

c. Con đường trải nhựa phẳng lì, không một bóng cây. Mẹ tôi đạp xe đi về trên con đường ấy.

- So sánh: Khi lược bỏ các trạng ngữ, câu văn sẽ mất đi sự rõ ràng về thời gian (câu a, c) và địa điểm (câu b).

Câu 4. Hãy so sánh vị trí của trạng ngữ trong các cặp câu dưới đây và giải thích lý do tác giả chọn cách diễn đạt ở câu a1 và câu b1.

a1. Nghe chuyện, vua lấy làm mừng lắm. Nhưng, để biết chính xác hơn nữa, vua cho thử lại. (Em bé thông minh)

a2. Nghe chuyện, vua lấy làm mừng lắm. Nhưng, vua cho thử lại để biết chính xác hơn nữa.

b1. Đền Thượng nằm chót vót trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Trước đền, những khóm hải đường đâm bông rực đỏ, những cánh bướm nhiều màu sắc bay dập dờn như đang múa quạt xoè hoa. (Theo Đoàn Minh Tuấn)

b2. Đền Thượng nằm chót vót trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Những khóm hải đường đâm bông rực đỏ, những cánh bướm nhiều màu sắc bay dập dờn như đang múa quạt xoè hoa trước đền.

Tác giả chọn cách diễn đạt như câu a1 và b1 vì các trạng ngữ được đặt ở đầu câu, giúp bổ sung ý nghĩa và tạo điểm nhấn, làm câu văn trở nên sinh động và hấp dẫn hơn.

Câu 5. Chọn một trong hai đề sau:

a. Viết đoạn văn kể lại một đoạn truyện đã học hoặc đã đọc, trong đó sử dụng một số trạng ngữ chỉ thời gian để liên kết các câu trong đoạn.

b. Viết đoạn văn trình bày suy nghĩ của em về một tác phẩm đã học hoặc đã đọc, trong đó sử dụng một số trạng ngữ chỉ vị trí để liên kết các câu trong đoạn.

Gợi ý:

a.

Buổi sáng hôm ấy, Sơn thức dậy và cảm nhận rõ cái lạnh của mùa đông đã về. Chị và mẹ Sơn đều đã dậy, ngồi bên bếp lửa để pha nước chè. Ai nấy đều khoác lên mình những chiếc áo ấm. Sơn được mẹ mặc cho chiếc áo vệ sinh màu nâu sẫm và một chiếc áo dạ được khâu chỉ đỏ. Sau khi mặc xong, hai chị em chạy ra chợ chơi cùng lũ trẻ con trong làng. Chúng đều là những đứa trẻ nghèo, không có áo ấm để mặc. Khi thấy chị em Sơn trong bộ áo ấm, chúng liền chạy đến xuýt xoa khen ngợi. Hiên, một cô bé nhà nghèo, cũng không có áo ấm. Sơn thấy vậy động lòng thương, bàn với chị về nhà lấy chiếc áo bông cũ đem cho Hiên. Về đến nhà, hai chị em lo sợ mẹ biết chuyện, định sang nhà Hiên đòi lại áo nhưng không thấy cô bé đâu. Khi trở về, họ thấy mẹ Hiên đang ngồi nói chuyện với mẹ mình. Mẹ Sơn thấy cảnh nhà Hiên nghèo khó, liền cho mẹ Hiên mượn năm hào để may áo ấm cho con.

b.

“Đêm nay Bác không ngủ” là một trong những bài thơ xuất sắc nhất viết về Bác Hồ. Tác phẩm thể hiện tình yêu thương bao la, sâu sắc của Bác dành cho bộ đội và nhân dân, đồng thời khắc họa tình cảm kính yêu, ngưỡng mộ của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc. Hình ảnh trung tâm của bài thơ là Bác Hồ, được miêu tả qua góc nhìn và cảm xúc của người chiến sĩ, cùng những lời đối thoại giữa hai người. Mở đầu bài thơ, tác giả khắc họa hình ảnh anh đội viên tỉnh giấc và thấy Bác vẫn ngồi bên bếp lửa. Anh ngạc nhiên vì đêm đã khuya mà Bác vẫn trầm ngâm bên ngọn lửa. Từng cử chỉ của Bác như một người cha ân cần chăm sóc cho những đứa con của mình. Đêm càng khuya, Bác vẫn chưa ngủ khiến anh càng thêm lo lắng. Khi biết được lý do Bác thức, anh càng cảm động và khâm phục. Bác không ngủ vì lo cho bộ đội, dân công, và cả cuộc kháng chiến gian khổ của dân tộc để giành lại độc lập, tự do. Ở khổ thơ cuối, tác giả khẳng định một chân lý giản dị mà vĩ đại: Bác không ngủ vì một lý do cao cả - “Bác là Hồ Chí Minh”. Nói đến Bác là nói đến tình thương và trách nhiệm bao la. Khi đọc “Đêm nay Bác không ngủ”, người đọc không khỏi xúc động trước tình cảm của vị lãnh tụ dành cho chiến sĩ và nhân dân.