Hướng dẫn Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 12 - Ngữ văn lớp 8, sách Chân trời sáng tạo tập 2

EduTOPS xin giới thiệu đến bạn đọc tài liệu Soạn văn 8: Thực hành tiếng Việt trang 12, một nguồn tham khảo quý giá dành cho học sinh và giáo viên.

Tài liệu này sẽ mang đến cho các bạn học sinh lớp 8 những kiến thức bổ ích, giúp nâng cao kỹ năng ngôn ngữ và hỗ trợ đắc lực trong quá trình học tập.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 12

Câu 1. Xác định biện pháp tu từ đảo ngữ được sử dụng trong các trường hợp sau và nêu tác dụng của biện pháp này:

a. Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước

(Hồ Chí Minh, Lòng yêu nước của nhân dân ta)

b.

Đã tan tác những bóng thù hắc ám
Đã sáng lại trời thu tháng Tám.

(Tố Hữu, Ta đi tới)

Hướng dẫn giải:

a.

• Đảo ngữ: thay đổi vị trí từ “nồng nàn” trong cụm “lòng nồng nàn yêu nước” (cách nói thông thường lòng yêu nước nồng nàn)
• Tác dụng: Nhấn mạnh vào mức độ của lòng yêu nước, làm cho câu văn thêm sinh động, gợi cảm.

b.

• Đảo ngữ: thay đổi vị trí thành phần câu (vị ngữ - đã tan tác, đã sáng lại; chủ ngữ - những bóng thù hắc ám, trời thu tháng Tám).
• Tác dụng: nhấn mạnh vào sự thay đổi, làm cho câu thơ thêm sinh động, gợi cảm.

Câu 2. Đọc lại bài thơ Nam quốc sơn hà và thực hiện các yêu cầu sau:

a. Xác định câu hỏi tu từ có trong bài thơ này?

b. Nhận xét hiệu quả của câu hỏi tu từ ấy trong việc thể hiện nội dung của bài thơ.

Hướng dẫn giải:

a. Câu hỏi tu từ: Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm (Cớ sao lũ bay sang xâm phạm?)

b. Tác dụng: Nhấn mạnh vào hành động ngang nhiên, bạo ngược của giặc khi sang xâm phạm nước ta lúc bấy giờ.

Câu 3. Câu hỏi dưới đây có phải là câu hỏi tu từ không? Dựa vào đâu em khẳng định như vậy?

Có ai, một buổi sáng mùa thu, ngồi nhìn ra đường phố, thấy những cô gái làng Vòng gánh cốm đi bán mà không nghe thấy lòng rộn rã yêu đương?

(Vũ Bằng, Cốm Vòng)

Hướng dẫn giải:

Câu trên là câu hỏi tu từ, dựa vào mục đích câu hỏi không nhằm biết câu trả lời, mà khẳng định vẻ đẹp của hình ảnh những cô gái làng Vòng gánh cốm đi bán, từ đó thể hiện cảm xúc yêu mến, trân trọng và tự hào.

Câu 4. Viết đoạn văn (khoảng bốn đến năm câu) nêu cảm nhận của em về bài thơ Qua Đèo Ngang, trong đó có ít nhất một câu hỏi tu từ. Sau đó, cho biết câu hỏi ấy có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung của đoạn văn.

Hướng dẫn giải:

Bài thơ “Qua đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan đã gợi cho tôi nhiều cảm xúc:

“Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà”

Cụm từ “bóng xế tà” cho thấy đây là thời điểm kết thúc của một ngày, khi con người trở về nhà sau một ngày lao động vất vả. Vậy mà nhà thơ lại một mình tại nơi đèo Ngang, càng khiến cho nỗi cô đơn trở nên tột cùng. Khung cảnh đèo Ngang hiện lên qua câu thơ “Cỏ cây chen đá, lá chen hoa” là hình ảnh ước lệ, mang tính biểu tượng. Việc sử dụng điệp từ “chen” kết hợp với hình ảnh “đá, lá, hoa” thật tinh tế, gợi ra một thiên nhiên tuy hoang sơ nhưng tràn đầy sức sống. Trong cái nền thiên nhiên rộng lớn đẹp đẽ đó, con người cũng xuất hiện. Ở hai câu thơ tiếp, tác giả đã sử dụng cụm từ “lom khom - tiều vài chú” gợi ra hình ảnh dáng đứng lom khom dưới chân núi. Còn cụm từ “lác đác - chợ mấy nhà” gợi ra hình ảnh vài căn nhà nhỏ bé thưa thớt, lác đác bên sông. Nhà thơ đã thật khéo léo sử dụng biện pháp đảo ngữ để nhấn mạnh vào sự nhỏ bé của con người. Giữa vũ trụ bao la, con người chỉ là một chấm buồn lặng lẽ, nhỏ bé mà thôi. Từ đó, nhà thơ bộc lộ nỗi lòng của một con người yêu quê hương, đất nước:

“Nhớ nước, đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại trời, non, nước
Một mảnh tình riêng, ta với ta."

Ở đây, “con quốc quốc” và “cái gia gia” không chỉ là hình ảnh thực về hai loại chim (chim đỗ quyên, chim đa đa). Việc sử dụng thủ pháp lấy động tả tĩnh: tiếng kêu “quốc quốc”, “đa đa” để qua đó bộc lộ nỗi lòng nhớ thương của mình với đất nước, quê hương. Người đọc dường như có thể cảm nhận được tiếng kêu đến xé lòng. Câu thơ “Dừng chân đứng lại, trời, non, nước” khắc họa hình ảnh nhà thơ một mình đứng tại nơi Đèo Ngang, đưa mắt nhìn ra xa cũng chỉ thấy thiên nhiên rộng lớn phía trước (có bầu trời, có núi non, dòng sông). Sự cô đơn của nhà thơ: “một mảnh tình riêng” - tình cảm riêng tư của nhà thơ không có ai để chia sẻ. Bà Huyện Thanh Quan lại sử dụng cụm từ “ta với ta” ở đây đều chỉ nhà thơ, lúc này bà chỉ có một mình đối diện với chính mình. Từ đó, nhà thơ muốn nhấn mạnh nỗi nhớ về quê hương, cũng như tình yêu đất nước sâu nặng. Có thể khẳng định, “Qua Đèo Ngang” rất tiêu biểu cho phong cách thơ Bà Huyện Thanh Quan.