Hướng dẫn Soạn bài Bạch tuộc - Ngữ văn lớp 7 trang 60 sách Cánh diều tập 1: Chi tiết và sáng tạo

Văn bản Bạch tuộc, trích từ kiệt tác Hai vạn dặm dưới đáy biển, mang đến một hành trình khám phá đầy kỳ thú dưới lòng đại dương. EduTOPS xin giới thiệu bài Soạn văn 7: Bạch tuộc, thuộc bộ sách Cánh diều, tập 1, giúp học sinh tiếp cận tác phẩm một cách sâu sắc và hiệu quả.

Tài liệu này được thiết kế nhằm hỗ trợ học sinh lớp 7 trong việc chuẩn bị bài học một cách kỹ lưỡng, giúp các em nắm vững kiến thức và tự tin hơn khi đến lớp.

1. Soạn bài Bạch tuộc ngắn gọn

Câu 1. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Đoạn trích Bạch tuộc tái hiện sự kiện nào? Theo bạn, tình huống nào trong văn bản được miêu tả một cách hấp dẫn và kịch tính nhất?

Hướng dẫn giải:

- Sự kiện: Cuộc đối đầu giữa thủy thủ đoàn trên tàu No-ti-lớt và con bạch tuộc khổng lồ.

- Tình huống hấp dẫn nhất: Khoảnh khắc Nét Len bị con bạch tuộc quật ngã, tạo nên sự căng thẳng và kịch tính.

Câu 2. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hãy chỉ ra một số chi tiết trong văn bản thể hiện trí tưởng tượng phong phú của tác giả khi miêu tả con bạch tuộc.

Hướng dẫn giải:

Một số chi tiết: Con bạch tuộc dài khoảng tám mét; nặng chừng hai mươi đến hai lăm tấn; những mũi lao và viên đạn xuyên qua thân nó như xuyên qua một khối thịt đông lạnh.

Câu 3. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Những chi tiết nào trong đoạn trích Bạch tuộc cho thấy tác giả đã dựa vào những thành tựu khoa học để xây dựng câu chuyện?

Hướng dẫn giải:

Chi tiết: Các loại vũ khí như súng bắn, tàu ngầm chạy bằng chân vịt, khả năng lặn sâu và chiến đấu của con tàu…

Câu 4. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Lòng dũng cảm, tình yêu thương và tinh thần đồng đội được thể hiện trong văn bản như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Lòng dũng cảm, tình yêu thương và tinh thần đồng đội được thể hiện qua: mọi người cùng nhau chiến đấu chống lại con bạch tuộc khổng lồ; thủy thủ bị bạch tuộc quấn chặt, Nê-mô không ngần ngại xông vào, chặt đứt chiếc vòi của nó; Nê-mô giải cứu Nét Len trong tích tắc; và giọt nước mắt của Nê-mô khi một thủy thủ mãi mãi nằm lại dưới lòng đại dương.

Câu 5. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Nhân vật nào trong đoạn trích Bạch tuộc để lại cho bạn ấn tượng sâu sắc nhất? Hãy miêu tả (khoảng 4 - 5 dòng) hoặc vẽ chân dung nhân vật này trên giấy.

Hướng dẫn giải:

- Nhân vật: thuyền trưởng Nê-mô, Nét Len,...

Câu 6. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Từ câu chuyện trên, bạn rút ra bài học gì khi đối mặt với những tình huống khó khăn và thử thách nguy hiểm trong cuộc sống?

Hướng dẫn giải:

Bài học: cần có lòng dũng cảm, tinh thần đoàn kết, và tình yêu thương để vượt qua mọi thử thách.

2. Hướng dẫn Soạn bài Bạch tuộc chi tiết và sâu sắc

2.1. Chuẩn bị

- Tác giả khắc họa cuộc chiến đầy kịch tính giữa thủy thủ đoàn trên tàu No-ti-lớt và con bạch tuộc khổng lồ.

- Những yếu tố trong văn bản thể hiện trí tưởng tượng phong phú về một tương lai xa xôi so với thời điểm tác phẩm ra đời: Tác phẩm được viết khi tàu ngầm vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm, và bạch tuộc khổng lồ chỉ là một sinh vật hiếm gặp.

- Những yếu tố cho thấy tác giả có kiến thức sâu rộng và dựa trên thành tựu khoa học, không có yếu tố thần kỳ hay siêu nhiên như trong truyền thuyết hay cổ tích:

• Tàu ngầm đang trong giai đoạn thử nghiệm, và bạch tuộc khổng lồ đã được phát hiện.
• Cuộc thám hiểm bằng tàu ngầm - một sản phẩm của khoa học và công nghệ hiện đại.
• Cuộc chiến với bạch tuộc được thực hiện bằng vũ khí và sức mạnh của con người, không dựa vào thế lực siêu nhiên.

2.2 Đọc hiểu

Câu 1. (trang 61 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Từ nhan đề Bạch tuộc, bạn hãy dự đoán nội dung chính của văn bản.

Hướng dẫn giải:

Dự đoán: Văn bản sẽ giới thiệu về loài bạch tuộc và kể lại cuộc chiến đầy kịch tính giữa con người và sinh vật biển khổng lồ này.

Câu 2. (trang 61 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Lời kể của nhân vật “tôi” trong văn bản có vai trò gì?

Hướng dẫn giải:

Lời kể của nhân vật “tôi” giúp giới thiệu và miêu tả sự xuất hiện đầy bất ngờ của con bạch tuộc khổng lồ.

Câu 3. (trang 62 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Sự cố gì đã xảy ra với con tàu?

Hướng dẫn giải:

Con tàu đang đứng yên tại vùng nước trong, không thể di chuyển, và chân vịt ngừng quay.

Câu 4. (trang 62 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hãy tìm hiểu nghĩa của từ “giáp chiến”.

Hướng dẫn giải:

Nghĩa của “giáp chiến”: tiếp cận và đối đầu trực tiếp trong một trận chiến.

Câu 5. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Cuộc giáp chiến kết thúc như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Cuộc giáp chiến kết thúc sau mười lăm phút kịch tính. Lũ bạch tuộc bị đánh bại, một số chết, số khác bị thương nặng, buộc phải rút lui và lặn sâu xuống đáy biển.

Câu 6. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Tại sao mắt Nê-mô lại ứa lệ?

Hướng dẫn giải:

Một người đồng hương của Nê-mô đã bị con bạch tuộc nuốt chửng, khiến ông vô cùng đau lòng và xúc động.

2.3 Trả lời câu hỏi

Câu 1. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Đoạn trích Bạch tuộc kể lại sự kiện gì? Theo bạn, tình huống nào trong văn bản được miêu tả một cách hấp dẫn nhất?

Hướng dẫn giải:

- Đoạn trích kể về cuộc chiến đầy kịch tính giữa thủy thủ đoàn trên tàu No-ti-lớt và con bạch tuộc khổng lồ.

- Tình huống hấp dẫn nhất: Khoảnh khắc Nét Len bị con bạch tuộc quật ngã, nhưng may mắn được thuyền trưởng Nê-mô kịp thời giải cứu.

Câu 2. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hãy nêu một số chi tiết trong văn bản thể hiện trí tưởng tượng phong phú của tác giả về con bạch tuộc.

Hướng dẫn giải:

Một số chi tiết trong văn bản cho thấy trí tưởng tượng đặc biệt của tác giả về con bạch tuộc:

• Bạch tuộc có chiều dài khoảng tám mét.
• Đôi mắt màu xanh xám, ánh nhìn lạnh lùng và bất động.
• Tám xúc tu mọc từ đầu, dài gấp đôi thân và luôn trong trạng thái uốn lượn.
• Hai hàm răng sắc nhọn, giống như mỏ của loài vẹt, được làm từ chất sừng cứng.
• Lưỡi của nó cũng bằng chất sừng, với những chiếc răng nhọn hoắt.
• Con bạch tuộc nặng khoảng hai mươi đến hai lăm tấn.
• Màu sắc da thay đổi nhanh chóng từ xám chì sang nâu đỏ.
• Những mũi lao và viên đạn xuyên qua thân nó dễ dàng như xuyên qua một khối thịt đông lạnh.

Câu 3. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Những chi tiết nào trong đoạn trích Bạch tuộc cho thấy tác giả đã dựa vào thành tựu khoa học để xây dựng câu chuyện?

Hướng dẫn giải:

Một số thiết bị và công nghệ được miêu tả trên tàu: các loại súng bắn, tàu ngầm chạy bằng chân vịt, khả năng lặn sâu và chiến đấu của con tàu…

Câu 4. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Lòng dũng cảm, tình yêu thương và tinh thần đồng đội được thể hiện như thế nào trong văn bản?

Hướng dẫn giải:

• Mọi người trên tàu cùng nhau chiến đấu chống lại con bạch tuộc khổng lồ.
• Khi một thủy thủ bị bạch tuộc quấn chặt, thuyền trưởng Nê-mô đã không ngần ngại xông vào, chặt đứt chiếc vòi của nó.
• Nê-mô giải cứu Nét Len trong tích tắc, thể hiện sự nhanh nhẹn và quyết đoán.
• Nê-mô đã rơi nước mắt khi chứng kiến một người đồng hương mãi mãi nằm lại dưới lòng đại dương.

Câu 5. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Nhân vật nào trong đoạn trích Bạch tuộc để lại cho bạn ấn tượng sâu sắc nhất? Hãy miêu tả (khoảng 4 - 5 dòng) hoặc vẽ chân dung nhân vật này.

Hướng dẫn giải:

- Thuyền trưởng Nê-mô: Nhân vật này để lại ấn tượng mạnh mẽ với tôi. Ông là một người dũng cảm, bản lĩnh và giàu kinh nghiệm. Trong tình huống nguy hiểm, ông luôn bình tĩnh và đưa ra quyết định sáng suốt. Đặc biệt, tình cảm của ông dành cho đồng đội được thể hiện qua hành động giải cứu Nét Len và giọt nước mắt xúc động khi chứng kiến sự hy sinh của một người bạn. Thuyền trưởng Nê-mô là hình mẫu lý tưởng của một người lãnh đạo tài ba và giàu lòng nhân ái.

- Giáo sư A-rôn-nác: Tôi rất ấn tượng với nhân vật này. Ông là một người uyên bác, hiểu biết sâu rộng về thế giới xung quanh. Với khuôn mặt thông minh và đôi kính cận, ông toát lên vẻ tri thức. Giáo sư thường cầm một cuốn sổ tay để ghi chép và luôn sẵn sàng chia sẻ kiến thức với mọi người. Tính cách thân thiện và sự khôn ngoan của ông đã giúp đỡ nhiều người trong những tình huống khó khăn.

Câu 6. (trang 64 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Từ câu chuyện trên, bạn rút ra bài học gì khi đối mặt với những tình huống khó khăn và thử thách nguy hiểm trong cuộc sống?

Hướng dẫn giải:

Khi đối mặt với những tình huống khó khăn và thử thách nguy hiểm, chúng ta cần rèn luyện lòng dũng cảm, tinh thần đoàn kết và sự sáng suốt để vượt qua mọi trở ngại. Đồng thời, tình yêu thương và sự đồng cảm sẽ giúp chúng ta kết nối và hỗ trợ lẫn nhau trong những thời điểm khó khăn nhất.