Đề cương ôn thi giữa học kì 2 môn Ngữ văn 6 sách Cánh diều - Tài liệu chuẩn bị cho kì thi giữa kì 2 năm học 2023 - 2024

Đề cương ôn tập giữa học kì 2 môn Ngữ văn 6 sách Cánh diều tập hợp những kiến thức trọng tâm và các dạng bài tập then chốt trong chương trình giữa kì 2 năm học 2023 - 2024, hỗ trợ giáo viên xây dựng đề cương ôn tập hiệu quả cho học sinh.

Qua đó, học sinh lớp 6 sẽ được làm quen với các dạng bài tập, từ đó ôn luyện và đạt kết quả cao trong kì thi giữa học kì 2. Bên cạnh đó, các em có thể tham khảo thêm đề cương môn Ngữ văn 6 sách Kết nối tri thức với cuộc sống. Mời quý thầy cô và các em học sinh cùng theo dõi bài viết dưới đây của EduTOPS để chuẩn bị tốt nhất cho kì thi giữa học kì 2 năm 2023 - 2024:

Nội dung đề cương giữa học kì 2 môn Ngữ văn 6 sách Cánh diều

I. PHẦN VĂN BẢN - ÔN TẬP CÁC KIẾN THỨC TRỌNG TÂM:

1. Văn bản truyện:

* Yêu cầu chung:

• Học sinh cần nắm vững:
• Khái niệm về truyện đồng thoại.
• Kỹ năng tóm tắt truyện.
• Nhận diện các yếu tố hình thức như chi tiết, cốt truyện, nhân vật, người kể chuyện ở ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba.
• Hiểu rõ nội dung bao gồm đề tài, chủ đề, ý nghĩa và thái độ của người kể.
• Phân tích và cảm nhận các chi tiết đặc sắc, nhân vật trong truyện.

2. Văn bản thơ:

* Yêu cầu chung:

Học sinh cần nắm vững:

Khái niệm về thơ có yếu tố tự sự và miêu tả.

• Thông tin về tác giả.
• Tác phẩm: bối cảnh sáng tác, đặc điểm hình thức như vần, nhịp, biện pháp tu từ, yếu tố tự sự và miêu tả.
• Thuộc lòng các bài thơ.
• Nắm vững nội dung và nghệ thuật chính của văn bản.
• Phân tích và cảm nhận các câu thơ, đoạn thơ đặc sắc.

II. PHẦN TIẾNG VIỆT - ÔN TẬP CÁC KIẾN THỨC:

- Mở rộng chủ ngữ; Biện pháp tu từ hoán dụ.

* Yêu cầu chung:

Học sinh cần nắm vững:

• Khái niệm, phân loại và tác dụng của các biện pháp tu từ.
• Ôn lại các bài tập trong sách giáo khoa.
• Vận dụng kiến thức vào việc đặt câu, viết đoạn văn và bài tập làm văn.

III. PHẦN TẬP LÀM VĂN - ÔN TẬP CÁC KIẾN THỨC TRỌNG TÂM:

1. Văn tự sự:

* Yêu cầu chung:

Học sinh cần nắm vững:

• Phương pháp làm bài văn tự sự.
• Kỹ năng kể lại một trải nghiệm đáng nhớ.
• Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ có yếu tố tự sự và miêu tả.

2. Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về bài thơ lục bát:

* Yêu cầu chung:

Học sinh cần nắm vững:

• Phương pháp làm bài.
• Kỹ năng viết đoạn văn thể hiện cảm xúc khi đọc một bài thơ lục bát.

3. Trình bày ý kiến về một vấn đề:

* Yêu cầu chung:

• Học sinh cần nắm vững:
• Phương pháp làm bài.
• Kỹ năng trình bày ý kiến về một vấn đề.
• Biết cách thể hiện quan điểm cá nhân một cách rõ ràng và thuyết phục.

Bài tập ôn thi giữa kì 2 môn Ngữ văn 6 sách Cánh diều

Bài 1: Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong từng trường hợp sau:

a. Một tiếng chim kêu sáng cả rừng.

b. Mồ hôi mà đổ xuống đồng

Lúa mọc trùng trùng sáng cả đồi nương.

c. Thân em vừa trắng lại vừa tròn Bảy nổi ba chìm với nước non.

d. Vì sao? Trái Đất nặng ân tình

Nhắc mãi tên Người: Hồ Chí Minh

Gợi ý:

a. Ẩn dụ: Tiếng chim kêu như một chiếc chuông, một chiếc đồng hồ báo thức đánh thức, gọi dậy vạn vật khiến cả khu rừng bừng sáng lên.

b. Hoán dụ: Hình ảnh “mồ hôi” được dùng để chỉ công sức, sự vất vả của người nông dân.

c. Ẩn dụ: Hình ảnh chiếc bánh trôi “vừa trắng lại vừa tròn” giống với vẻ đẹp ngoại hình của người phụ nữ; Cách luộc bánh trôi bảy phần nổi, ba phần chìm cũng giống như cuộc đời chìm nổi, phụ thuộc của người phụ nữ trong xã hội xưa.

d. Hoán dụ: Hình ảnh “Trái Đất” được dùng để chỉ toàn bộ nhân dân Việt Nam, và rộng lớn hơn là cả nhân loại.

Bài 2: Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:

Biết chị Cốc đi rồi, tôi mới mon men bò lên. Trông thấy tôi, Dế Choắt khóc thảm thiết.

Tôi hỏi một câu ngớ ngẩn:

- Sao? Sao? Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp. Thấy thế tôi hốt hoảng quỳ xuống, nâng đầu Choắt lên mà than rằng:

- Nào tôi đâu biết cơ sự lại ra nông nỗi này! Tôi hối lắm. Tôi hối hận lắm! Anh mà chết là chỉ vì cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ?

Tôi không ngờ Dế Choắt nói với tôi một câu như thế này:

- Thôi tôi ốm yếu quá rồi, chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm mắt, tôi khuyên anh: ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy.

Thế rồi Choắt tắt thở. Tôi thương lắm. Vừa thương vừa ăn năn tội mình. Giá tôi không trêu chị Cốc thì Choắt đâu đến nỗi. Cả tôi nữa, nếu không nhanh chạy vào hang thì tôi cũng chết toi rồi.

Tôi đem xác Dế Choắt đến chôn vào một vùng cỏ bùm tum. Tôi đắp thành nấm mồ to. Tôi đứng lặng giờ lâu, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.

1. Em hãy cho biết đoạn trích trên được kể bằng lời nhân vật nào? Kể theo ngôi thứ mấy?

2. Em hãy ghi lại lời nói của nhân vật Dế Mèn thể hiện tâm trạng ăn năn, hối hận khi chứng kiến cái chết của Dế Choắt.

3. Sau cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã nhận được “bài học đường đời đầu tiên”. Theo em, bài học đó là gì?

4. Nếu gặp một người bạn có đặc điểm như Dế Choắt (sức khỏe yếu, hình thể có khiếm khuyết, tính cách nhút nhát, yếu đuối,…) em sẽ đối xử với bạn như thế nào?

Gợi ý:

1. - Đoạn trích trên được kể bằng lời của nhân vật Dế Mèn, theo ngôi kể thứ nhất.

- Tác dụng của việc kể theo ngôi kể ấy:

• Tạo nên sự khách quan cho câu chuyện, làm cho câu chuyện trở nên gần gũi, chân thực hơn.
• Lột tả chính xác cảm xúc, tâm tư của nhân vật.

2. Lời nói của nhân vật Dế Mèn thể hiện tâm trạng ăn năn, hối hận khi chứng kiến cái chết của Dế Choắt.

- Nào tôi đâu biết cơ sự lại ra nông nỗi này! Tôi hối lắm! Tôi hối hận lắm! Anh mà chết là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ?

3. Sau cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã nhận được bài học: không nên kiêu ngạo, hung hăng, nghịch ngợm tai quái, vì những hành động đó có thể mang tai họa đến cho người khác và cả chính bản thân mình.

4. Nếu gặp một người bạn có đặc điểm như Dế Choắt:

• Em sẽ yêu thương và giúp đỡ bạn.
• Chia sẻ cùng bạn những công việc khó khăn.

Bài 3:

1. Tìm chủ ngữ là cụm danh từ trong những câu dưới đây. Xác định thành tố chính và các thành tố phụ trong mỗi cụm từ đó.

a. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.

b. Từ trong hốc đá, một mụ nhện cái to nhất cong chân nhảy ra.

c. Một cơn giông tố kinh khủng kéo đến, mặt biển nổi sóng ầm ầm.

d. Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong.

Gợi ý:

Bài 4: Chỉ ra phép hoán dụ trong những câu thơ, câu văn sau và cho biết mối quan hệ giữa các sự vật trong phép hoán dụ là gì

a. Cả nhà ăn cơm trong hương lúa đầu mùa từ đồng Chõ thoảng về;…

(Lao xao ngày hè – Duy Khán)

b. Kháng chiến ba ngàn ngày không nghỉ Bắp chân, đầu gối vẫn săn gân (Ta đi tới – Tố Hữu)

c. Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi

(Trích Lượm – Tố Hữu)

Gợi ý:

Câu 5: Hãy viết bài văn kể lại một chuyến đi đáng nhớ của em

1. Về hình thức:

• Đảm bảo bố cục của một bài văn: Mở bài – Thân bài – Kết bài
• Bài văn không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ, chính tả, ngữ pháp.

2. Về nội dung

a. Mở bài:

Nêu nhận xét khái quát về chuyến đi đáng nhớ mà em muốn kể.

(Gợi ý:

• Em đã được đi tham quan nhiều nơi nhưng chuyến đi dã ngoại cùng với lớp đến thăm Vườn Quốc gia Cúc Phương khiến em nhớ mãi.
• Chuyến đi khiến em hiểu thêm về vẻ đẹp của đất nước, hiểu thêm về các bạn trong lớp.)

b. Thân bài

- Nêu lí do có chuyến đi đáng nhớ.

(Gợi ý:

+ Chuyến đi này do trường em tổ chức nhằm giúp học sinh có trải nghiệm thực tế về hệ thực vật tại Vườn Quốc gia Cúc Phương và phục vụ cho việc hoàn thành dự án môn Sinh học.

* Kể lại hành trình chuyến đi: khởi hành, trên đường đi, điểm đến,… (Gợi ý:

- Trước chuyến đi:

• Cả lớp ai cũng háo hức, mong chờ.
• Cô giáo giao cho mỗi tổ chuẩn bị một vài món ăn tự làm để tham gia cuộc thi “Khéo tay hay làm”.
• Sau buổi tham quan, chúng em sẽ có cuộc thi hiểu biết về Vườn Quốc gia Cúc Phương nên ai cũng phấn khích.

- Trên đường đi:

• Em cảm nhận được không khí vui vẻ, náo nức của các bạn. Cả lớp cùng chơi trò chơi và ngắm nhìn cảnh đẹp hai bên đường.
• Em thấy Tổ quốc mình thật tươi đẹp, cây cối xanh tươi, đồng ruộng bát ngát, những dòng sông êm đềm uốn lượn quanh làng quê.
• Mỗi địa phương đi qua, cô giáo lại chia sẻ thêm về truyền thống lịch sử và nét đẹp nổi bật của nơi đó.

- Tới địa điểm tham quan: Chúng em vô cùng hạnh phúc khi được chiêm ngưỡng cảnh núi rừng hùng vĩ mà thơ mộng.

* Kể lại sự việc đáng nhớ hoặc miêu tả quang cảnh thiên nhiên, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh,… ở những nơi em đã đi qua.

(Gợi ý:

• Chúng em được tham quan động Người xưa, ngắm nhìn cây trò chỉ 100 tuổi cùng nhiều loài thực vật và động vật phong phú.
• Khi cắm trại, 4 tổ đã dựng lều rất nhanh và đẹp (do đã tập luyện từ trước).
• Các bạn trổ tài nấu nướng. Em rất ngạc nhiên khi thấy bạn Trang, vốn ít nói, lại rất khéo tay. Sau khi trò chuyện, chúng em mới biết gia đình bạn rất khó khăn, bạn cùng mẹ phải nấu và bán cơm bình dân để kiếm sống. Ai cũng thương bạn và nhận ra mình đã vô tâm.
• Khi thuyết trình về khu dã ngoại, em đã vượt qua sự nhút nhát để trình bày về hệ thực vật của rừng Cúc Phương (kiến thức này em đã học từ tài liệu của bố). Các bạn đã động viên em rất nhiều. Em được cô giáo khen ngợi và trao giải nhất. Lòng em tràn ngập niềm vui và hạnh phúc.
• Kết thúc buổi dã ngoại, chúng em thu dọn đồ đạc và lên xe trở về.)

c. Kết bài: Điều gì đáng nhớ nhất ở chuyến đi?

- Suy nghĩ về bài học rút ra từ chuyến đi hoặc mong ước về những chuyến đi bổ ích, thú vị tiếp theo.

Gợi ý:

• Chuyến tham quan giúp tập thể lớp hiểu nhau hơn, thêm gắn bó và yêu thương nhau.
• Em thêm tự tin để theo đuổi ước mơ trở thành nhà sinh vật học trong tương lai.