Đề cương ôn tập hè môn Ngữ văn 6 sách Cánh diều: Hành trang vững vàng cho học sinh lớp 6 lên lớp 7

Bộ đề cương ôn tập hè Văn 6 Cánh diều không chỉ là tài liệu hữu ích dành cho học sinh mà còn là nguồn tham khảo quý giá để giáo viên xây dựng bài tập hè theo chương trình giáo dục mới. Ngoài ra, thầy cô và các em có thể tham khảo thêm đề cương môn Toán 6 để có sự chuẩn bị toàn diện. Mời quý thầy cô và các em cùng khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây:

Ôn tập hè lớp 6 lên 7 môn Ngữ Văn sách Cánh diều: Hành trang vững vàng cho năm học mới

PHẦN 1. KHÁI QUÁT KIẾN THỨC ĐÃ HỌC TRONG CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN 6

BÀI 1: KHÁI QUÁT KIẾN THỨC TRỌNG TÂM CÁC THỂ LOẠI ĐÃ HỌC

Các thể loại Ngữ Văn lớp 6 đã học

I. Truyện truyền thuyết và truyện cổ tích

II. Thơ

III. Truyện đồng thoại, Truyện của Puskin và An-đéc-xen

IV. Văn bản nghị luận

V. Văn bản thông tin

VI. Truyện ngắn

1. Ôn tập kiến thức chung về truyện ngắn

- Truyện ngắn là thể loại văn xuôi có quy mô nhỏ, ít nhân vật và sự kiện phức tạp. Ngôn ngữ và chi tiết trong truyện ngắn thường được chắt lọc, cô đọng và giàu ý nghĩa.

- Đặc điểm nhân vật: Nhân vật trong truyện ngắn thường được khắc họa qua ngoại hình, cử chỉ, hành động, ngôn ngữ và suy nghĩ, tạo nên những nét riêng biệt và đậm cá tính.

- Lời người kể chuyện: Đây là lời của người kể lại câu chuyện. Nếu kể theo ngôi thứ nhất, người kể xưng "tôi" và tham gia vào câu chuyện. Nếu kể theo ngôi thứ ba, người kể là người ngoài cuộc, không tham gia trực tiếp vào sự kiện.

- Lời nhân vật: Là lời thoại hoặc suy nghĩ của các nhân vật trong truyện, giúp thể hiện tính cách và tâm lý của họ.

2. Một số lưu ý khi đọc - hiểu văn bản truyện ngắn

- Đọc kỹ văn bản để nhận diện các yếu tố cấu thành truyện như ngôi kể, nhân vật, cốt truyện, lời người kể chuyện và lời nhân vật.

- Đọc kỹ và suy ngẫm về đề tài, chủ đề cũng như thông điệp mà truyện muốn truyền tải.

- Truyện mang đến cho người đọc những nhận thức và hiểu biết sâu sắc về cuộc sống, con người và các mối quan hệ xã hội.

- Truyện gửi gắm thông điệp ý nghĩa, giúp người đọc rút ra bài học quý giá về cách sống và ứng xử.

- Liên hệ bản thân để rút ra bài học và áp dụng vào thực tế cuộc sống (nếu có).

3. Ôn tập một số văn bản truyện ngắn đã được học

a. Truyện Bức tranh của em gái tôi:

- Ngôi kể: Ngôi thứ nhất, từ góc nhìn của người anh trai.

- Nhân vật chính: Kiều Phương (em gái) và người anh trai.

- Nội dung chính: Câu chuyện kể về Kiều Phương, một cô bé có tài năng hội họa. Trong khi cả gia đình vui mừng, người anh trai lại cảm thấy ghen tị và mặc cảm, dần xa cách em gái. Đến khi Kiều Phương đạt giải nhất với bức tranh vẽ chính mình, người anh mới nhận ra tấm lòng nhân hậu của em và cảm thấy xấu hổ, hối hận về thái độ của mình.

- Thông điệp: Truyện nhắc nhở chúng ta về cách ứng xử và thái độ trong các mối quan hệ gia đình và xã hội. Tình yêu thương, sự bao dung luôn cao đẹp hơn sự ghen ghét, đố kỵ. Chúng ta cần vượt qua những mặc cảm, tự ti để trân trọng và học hỏi từ người khác.

b. Truyện Điều không tính trước:

- Ngôi kể: Ngôi thứ nhất, từ góc nhìn của nhân vật chính.

- Nhân vật chính: Tôi, Nghị và Phước.

- Nội dung chính: Truyện kể về một tình huống bất ngờ khi tôi và Nghị xảy ra xích mích trong lúc đá bóng. Tưởng chừng sẽ có một cuộc tranh cãi lớn, nhưng thật bất ngờ, cả ba chúng tôi lại trò chuyện vui vẻ và trở thành những người bạn thân thiết.

- Bài học: Trước mọi tình huống, chúng ta cần giữ bình tĩnh để đánh giá sự việc một cách khách quan, tránh dùng bạo lực để giải quyết mâu thuẫn.

4. Thực hành một số đề đọc hiểu – ngữ liệu cùng thể loại

Đề số 1:

Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

“...Hiên là đứa con gái bên hàng xóm, bạn với Lan và Duyên. Sơn thấy chị gọi nó không lại, bước gần đến trông thấy con bé co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc có manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay. Chị Lan cũng đến hỏi:

- Sao áo của mày rách thế Hiên, áo lành đâu không mặc?

Con bé bịu xịu nói:

- Hết áo rồi, chỉ còn cái này.

- Sao không bảo u mày may cho?

Sơn bây giờ mới chợt nhớ ra là mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa. Sơn thấy động lòng thương, cũng như ban sáng Sơn đã nhớ thương đến em Duyên ngày trước vẫn cùng nói với Hiên đùa nghịch ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong trí, Sơn lại gần chị thì thầm:

- Hay là chúng ta đem cho nó cái áo bông cũ, chị ạ.

- Ừ, phải đấy. Để chị về lấy.

Với lòng ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan hăm hở chạy về nhà lấy áo. Sơn đứng lặng yên đợi, trong lòng tự nhiên thấy ấm áp vui vui”…

(Trích Gió lạnh đầu mùa, Thạch Lam)

Câu 1: Đoạn trích trên được kể theo ngôi thứ mấy? Dựa vào dấu hiệu nào để em biết điều đó?

Câu 2: Đoạn trích trên có những nhân vật chính nào?

Câu 3: Xác định lời nhân vật và lời của người kể chuyện trong đoạn văn sau:

“...Hiên là đứa con gái bên hàng xóm, bạn với Lan và Duyên. Sơn thấy chị gọi nó không lại, bước gần đến trông thấy con bé co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc có manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay. Chị Lan cũng đến hỏi:

- Sao áo của mày rách thế Hiên, áo lành đâu không mặc?

Câu 4: Xác định các thành phần chính trong câu: Với lòng ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan hăm hở chạy về nhà lấy áo.

Câu 5: Qua đoạn trích, em cảm nhận được nhân vật Sơn và chị Lan là người như thế nào?

GỢI Ý ĐÁP ÁN:

Câu 1: Đoạn trích trên được kể theo ngôi thứ ba. Dấu hiệu nhận biết điều đó: người kể giấu mình, gọi tên theo tên của nhân vật (Sơn, Lan, Hiên).

Câu 2: Đoạn trích trên có những nhân vật chính: Sơn, Lan, Hiên.

Câu 3:

Lời nhân vật: Sao áo của mày rách thế Hiên, áo lành đâu không mặc?

Lời của người kể chuyện:

Hiên là đứa con gái bên hàng xóm, bạn với Lan và Duyên. Sơn thấy chị gọi nó không lại, bước gần đến trông thấy con bé co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc có manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay. Chị Lan cũng đến hỏi:

Câu 4: Thành phần chính trong câu:

- Chủ ngữ: chị Lan

- Vị ngữ: hăm hở chạy về nhà lấy áo.

Câu 5: Qua đoạn trích, em cảm nhận được nhân vật Sơn và chị Lan là những người tốt bụng, trong sáng và giàu tình yêu thương.

.....

5. Một số bài tập trắc nghiệm

Câu 1. Nhân vật chính trong truyện Bức tranh của em gái tôi?

A. Người em gái
B. Người em gái, anh trai
C. Bé Quỳnh
D. Người anh trai

Câu 2. Lý do nào cho thấy anh trai là nhân vật trung tâm trong truyện Bức tranh của em gái tôi?

A. Người anh trai là người kể lại câu chuyện
B. Qua người anh để ca ngợi tài năng của cô em gái
C. Truyện tập trung miêu tả quá trình nhận thức ra thiếu sót của người anh
D. Truyện kể về người anh, cô em có tài hội họa

Câu 3. Truyện Bức tranh của em gái tôi, tác giả sử dụng chủ yếu phương thức biểu đạt gì?

A. Miêu tả
B. Tự sự
C. Biểu cảm
D. Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm

Câu 4. Truyện Bức tranh của em gái tôi sử dụng lời kể của ai?

A. Lời người anh, ngôi thứ nhất
B. Lời người em, ngôi thứ hai
C. Lời tác giả, ngôi thứ ba
D. Lời người dẫn truyện, ngôi thứ hai

Câu 5. Dòng nào diễn đạt đúng thái độ người anh khi thoạt đầu thấy cô em gái tự chế màu vẽ?

A. Bực bội, khó chịu vì em gái hay lục lọi
B. Kẻ cả, cho là em nghịch ngợm
C. Lấy làm lạ, bí mật theo dõi em
D. Ngăn cản không cho em nghịch

Câu 6. Khi tài năng của cô em được phát hiện, người anh có thái độ ra sao?

A. Chê bai, không thèm quan tâm tranh của em
B. Ghét bỏ, luôn luôn mắng em vô cớ
C. Buồn bã, khó chịu, gắt gỏng, không còn thân với em như trước
D. Vui mừng vì em có tài

Câu 7. Trình tự diễn biến tâm trạng của người anh khi xem bức tranh em gái vẽ mình?

A. Hãnh diện, tự hào, xấu hổ
B. Ngạc nhiên, xấu hổ, hãnh diện
C. Tức tối, xấu hổ, hãnh diện
D. Ngỡ ngàng, hãnh diện, xấu hổ

Câu 8. Vì sao người anh thấy xấu hổ khi nhìn thấy bức tranh em gái vẽ mình?

A. Em gái mình vẽ không đẹp
B. Em gái mình vẽ đẹp hơn bình thường
C. Em gái mình vẽ bằng tâm hồn trong sáng, nhân hậu
D. Em gái vẽ sai về mình

Câu 9. Nhận xét không đúng về nhân vật Kiều Phương?

A. Hồn nhiên, hiếu động
B. Tài hội họa hiếm có
C. Tình cảm trong sáng nhân hậu
D. Không quan tâm đến anh

Câu 10. Bài học rút ra từ truyện Bức tranh của em gái tôi?

A. Cần vượt qua lòng tự ti trước tài năng của người khác
B. Trân trọng và vui mừng trước những thành công của người khác
C. Nhân hậu và độ lượng sẽ giúp mình vượt qua được tính ích kỉ cá nhân
D. Cả ba đáp án trên.

Câu 11: Nguyên nhân dẫn đến sự việc: “Tôi chuẩn bị đánh nhau” trong văn bản Điều không tính trước là gì?

A. Xích mích trong gia đình
B. Xích mích vì bạn gái
C. Xích mích trong một trận bóng
D. Xích mích trong một trận đá cầu

Câu 12: Trong văn bản Điều không tính trước, nhân vật Nghĩa đã không công nhận bàn thắng của nhân vật “tôi”. Đúng hay sai?

A. Đúng
B. Sai

Câu 13: Văn bản Điều không tính trước thuộc thể loại truyện ngắn. Đúng hay sai?

A. Đúng
B. Sai

Câu 14: Văn bản Điều không tính trước của tác giả nào?

A. Thạch Lam
B. Nguyễn Khải
C. Nguyễn Nhật Ánh
D. Tô Hoài

Câu 15: Trong văn bản Điều không tính trước, nhân vật “tôi” đã bị kết vào lỗi gì trong trận đá bóng?

A. Chạm tay
B. Kéo người
C. Việt vị
D. Phạt đền

Câu 16: Nhân vật nào dưới đây không xuất hiện trong văn bản Điều không tính trước?

A. Nghĩa
B. Nghi
C. Lợi
D. Phước

Câu 17: Trong văn bản Điều không tính trước, nhân vật “tôi” đã có thái độ như thế nào khi không được công nhận bàn thắng?

A. Vui vẻ chấp nhận
B. Không quan tâm
C. Ức chế và giận tím mặt
D. Bình thản

Câu 18: Trong văn bản Điều không tính trước, nhân vật “tôi” đã chuẩn bị điều gì sau trận đánh bóng bị quy lỗi của mình?

Câu 19: Trong văn bản Điều không tính trước, nhân vật Nghi đã chuẩn bị “vũ khí” gì để đáp lại đám bạn?

A. Kềm
B. Roi
C. Cuốn luật bóng đá
D. Dây thun

Câu 20: Đâu là nhận xét đúng nhất về nhân vật “tôi” trong văn bản Điều không tính trước?

A. Là cậu bé nóng nảy, nông nổi
B. Là cậu bé thông minh, hài hước
C. Là cậu bé tốt bụng, điềm tĩnh
D. Là cậu bé vui vẻ, không chấp nhặt

....