Bí quyết viết đoạn văn cảm nhận sâu sắc về câu thơ, đoạn thơ trong chương trình Văn mẫu lớp 6, 7

Chia sẻ

Hướng dẫn chi tiết cách viết đoạn văn cảm nhận về câu thơ, đoạn thơ qua 5 bước kết hợp lí luận văn học và hình ảnh so sánh sinh động. Bài viết được tổng hợp và biên soạn kỹ lưỡng, phục vụ nhu cầu tham khảo của thầy cô và học sinh.

1. Hướng dẫn chi tiết cách viết đoạn văn cảm nhận về một đoạn thơ hoặc bài thơ

Bước 1: Trích dẫn kiến thức lí luận văn học hoặc một nhận định liên quan đến lí luận văn học.

• Yêu cầu giữa kiến thức lí luận văn học và câu thơ cần phân tích phải có sự tương đồng về nội dung.

Bước 2: Thật vậy/Quả đúng như vậy, giải thích ngắn gọn về kiến thức lí luận vừa trích dẫn để dẫn dắt vào hai câu thơ cần phân tích; trích dẫn hai câu thơ và đặt trong ngoặc kép, căn giữa dòng.

Bước 3: Phân tích hai câu thơ: Chú ý đến hình ảnh thơ, từ ngữ và biện pháp tu từ để khám phá nội dung sâu sắc của câu thơ:

• Mỗi câu thơ luôn chứa đựng hai lớp nghĩa: nghĩa hiển ngôn liên quan đến đối tượng được miêu tả và nghĩa hàm ẩn thể hiện cảm xúc, tâm trạng của tác giả.

• Khi phân tích tác dụng của biện pháp tu từ, cần nêu rõ ba tác dụng chính (tham khảo kĩ năng đọc hiểu thơ).

• Để phân tích thơ một cách thấu đáo, người viết cần kết hợp kiến thức lí luận văn học về đặc trưng của thơ; đặt mình vào hoàn cảnh của nhân vật trữ tình để thấu hiểu tâm trạng; nắm bắt mạch cảm xúc; chỉ ra sự độc đáo, sáng tạo và chiều sâu của hình ảnh thơ, ý thơ.

• Để phân tích thơ dễ dàng, người viết có thể áp dụng nhiều cách bình, trong đó cách đơn giản nhất là lấy cảm nhận của bản thân để hiểu tác giả.

Bước 4: Liên hệ, mở rộng với câu thơ khác hoặc hình ảnh thơ trong bài thơ khác (có thể tương đồng hoặc tương phản).

• Nêu ngắn gọn về nội dung của câu thơ vừa trích dẫn, sau đó mở rộng và liên hệ.

• Từ hình ảnh hoặc cảm xúc của câu thơ mở rộng, quay trở lại phân tích sâu hơn về hai câu thơ ban đầu.

Bước 5: Tiểu kết:

• Tóm lại, hai câu thơ đã miêu tả/thể hiện/khắc họa...

• Câu thơ là...(sử dụng tính từ hoặc từ láy), là...(so sánh với một sự vật trong cuộc sống như: viên ngọc, đóa hoa, nốt nhạc, bản lề...).

2. Hướng dẫn cách viết đoạn văn cảm nhận về một đoạn thơ hoặc bài thơ

*Mở đoạn

Trong kho tàng văn học Việt Nam, có vô số bài thơ đặc sắc viết về ........... nhưng mỗi lần đọc bài thơ “...........” của tác giả ............., lòng em lại trào dâng bao cảm xúc khó tả.

*Thân đoạn:

- Bài thơ là lời của ai (nhân vật trữ tình) nói với ai (đối tượng trữ tình)? Bộc lộ cảm xúc về điều gì?

Ngô Thì Nhậm từng chia sẻ: “hay xúc động hồn thơ cho ngọn bút có thần”. Quả thật, khi đọc bài thơ “..............”, chúng ta được hòa mình vào cảm xúc (nỗi niềm) của ............. dành cho ............. về điều gì (trong hoàn cảnh nào).

Xác định thể thơ: 4 chữ hay 5 chữ? Đây là thể thơ thường xuất hiện trong các bài đồng dao, mang đến cảm giác gần gũi, thân thương vô cùng.

VD: Bài thơ trên thuộc thể thơ năm chữ, một thể thơ quen thuộc trong các bài đồng dao, giúp bài thơ trở nên gần gũi và dễ đi vào lòng người.

- Cảm nhận về vần: Vần chân, vần cách, vần lưng, vần liền.

+ Tác dụng:

Tạo sự kết nối giữa các câu thơ.
Mang lại âm hưởng du dương, giàu nhạc tính.

- Cảm nhận về nhịp:

Cách ngắt nhịp ........... khiến lời thơ trở nên nhịp nhàng, hài hòa, cân đối, như có giai điệu du dương của âm nhạc. Có lẽ vì thế mà câu thơ dễ nhớ, dễ thuộc.

VD: Cách ngắt nhịp 2/3 hoặc 3/2 khiến lời thơ nhịp nhàng, hài hòa, cân đối, như có giai điệu du dương của âm nhạc. Có lẽ vì thế mà câu thơ dễ nhớ, dễ thuộc.

- Ấn tượng (kèm theo các từ cảm xúc):

+ Từ ngữ đặc sắc (từ láy, từ ghép, tính từ,...).

+ Câu có cấu trúc đặc biệt, lặp lại hay không?

+ Biện pháp tu từ (chỉ ra và phân tích tác dụng).

- Cảm nhận từng khổ thơ:

* Lưu ý: Nếu khổ thơ không có điểm nổi bật về từ ngữ hoặc biện pháp tu từ, hãy diễn đạt ý thơ một cách mạch lạc.

+ Đến với khổ thơ đầu tiên, điều khiến em ấn tượng nhất là “.........”

+ Khổ thơ thứ hai tiếp nối mạch cảm xúc, ta lại bắt gặp hình ảnh “..........”

+ Khổ thơ thứ ba, điểm đáng chú ý là ..........

+ Khổ cuối cùng mang đến cảm xúc dâng trào với .............

* Kết đoạn: Nêu ý nghĩa và bài học rút ra từ bài thơ.

- Bài thơ đã chạm đến những tình cảm thiêng liêng ẩn sâu trong trái tim mỗi người.