Bài văn mẫu lớp 6: Phân tích truyền thuyết Sự tích hồ Gươm - Tuyển tập những bài văn mẫu hay nhất dành cho học sinh

Nhằm hỗ trợ các bạn học sinh trong quá trình học tập môn Ngữ văn lớp 6, EduTOPS trân trọng giới thiệu bài văn mẫu phân tích truyền thuyết Sự tích hồ Gươm.

Tài liệu này là tổng hợp từ những bài văn xuất sắc của học sinh trên cả nước, được trình bày một cách chi tiết và súc tích. Hy vọng rằng thông qua tài liệu này, các bạn sẽ có thêm nguồn tham khảo quý giá để nâng cao kỹ năng viết văn. Chúc các bạn đạt được nhiều thành công và học tập hiệu quả.

Dàn ý phân tích truyền thuyết Sự tích hồ Gươm

1. Vì sao Đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần?

- Giặc Minh đô hộ nước ta, gây ra bao cảnh tàn bạo, khiến nhân dân vô cùng căm phẫn. Nghĩa quân Lam Sơn đã nổi dậy chống lại, nhưng trong buổi đầu, thế lực còn non yếu, nhiều lần thất bại.

- Không muốn con cháu phải sống mãi dưới ách thống trị tàn bạo của kẻ thù, Đức Long Quân đã quyết định trao gươm thần cho nghĩa quân Lam Sơn để họ đánh đuổi giặc ngoại xâm.

2. Cách Lê Lợi nhận được gươm thần từ Đức Long Quân mang nhiều điều kỳ lạ:

Long Quân khiến lưỡi gươm mắc vào lưới của Lê Thận ba lần liên tiếp. Hai lần đầu, Thận chỉ coi đó là thanh sắt gỉ, ném xuống sông. Đến lần thứ ba, Lê Thận mới nhận ra đó là lưỡi gươm quý. Khi lưỡi gươm phát sáng trong căn lều tối, Lê Lợi phát hiện hai chữ "Thuận Thiên" nhưng vẫn chưa hiểu hết giá trị. Mãi đến khi thấy ánh sáng lạ trên ngọn cây đa, Lê Lợi mới tìm thấy chuôi gươm nạm ngọc và ghép vào lưỡi gươm một cách hoàn hảo.

- Cách trao gươm đặc biệt này mang nhiều ý nghĩa sâu sắc:

Đây là thanh gươm thần, được thần Long Quân ban tặng, nên không thể trao theo cách thông thường.

Cách trao gươm này nhằm thu hút sự chú ý, giúp Lê Lợi và nghĩa quân nhận ra giá trị linh thiêng và quý báu của gươm thần.

Hình ảnh lưỡi gươm dưới nước và chuôi gươm trên rừng gặp nhau tạo thành một thanh gươm hoàn chỉnh, tượng trưng cho sự đoàn kết giữa nhân dân miền đồng bằng và miền núi trong cuộc chiến chống ngoại xâm.

Lê Thận tìm thấy lưỡi gươm, Lê Lợi phát hiện chuôi gươm, thể hiện rằng Lê Lợi là người lãnh đạo, nhưng sức mạnh chiến đấu đến từ sự đóng góp của nhiều người, kể cả những người bình thường như Lê Thận.

3. Sức mạnh của gươm thần trong cuộc chiến của nghĩa quân Lam Sơn:

Gươm thần đã thổi bùng tinh thần đoàn kết và ý chí chiến đấu của nghĩa quân, giúp họ vững tin vào thắng lợi.

Mọi người càng thêm tin tưởng vào Lê Lợi, xem ông là minh chủ được Trời trao sứ mệnh cứu nước.

Nhuệ khí của nghĩa quân ngày càng tăng cao. Lưỡi gươm thần trong tay Lê Lợi tung hoành khắp chiến trường, khiến quân Minh khiếp sợ.

Gươm thần đã làm nên uy danh lẫy lừng của nghĩa quân, vang dội khắp nơi. Nó trở thành biểu tượng của niềm tin và sức mạnh, dẫn dắt quân ta đến những chiến thắng rực rỡ, hào hùng và oanh liệt.

4. Một năm sau khi đánh bại quân Minh, đất nước ta bước vào thời kỳ thanh bình, Long Quân quyết định đòi lại gươm thần.

Cảnh đòi gươm diễn ra đầy kỳ lạ. Khi vua Lê dạo thuyền rồng trên hồ Tả Vọng, bỗng nhiên một con rùa lớn nổi lên, cất tiếng nói: "Xin bệ hạ hoàn gươm lại cho Long Quân". Vua Lê nâng gươm hướng về phía Rùa Vàng. Rùa há miệng đớp lấy gươm và lặn xuống nước. Từ đó, người ta vẫn thấy ánh sáng le lói dưới mặt hồ xanh.

Đó là một cảnh tượng thiêng liêng, kỳ ảo và đẹp đẽ, mang đậm tính chất thần bí.

5. Hãy cùng thảo luận để khám phá ý nghĩa sâu sắc của truyện Sự tích Hồ Gươm qua những ý chính sau:

Truyện ca ngợi tính chính nghĩa và tinh thần nhân dân trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo. Đồng thời, truyện cũng giải thích nguồn gốc tên gọi Hồ Hoàn Kiếm, một danh thắng nổi tiếng giữa lòng Hà Nội, nơi có tháp Rùa. Tên hồ gắn liền với chiến thắng vẻ vang chống quân Minh, thể hiện khát vọng hòa bình của dân tộc.

6. Trong kho tàng truyện cổ Việt Nam, ngoài Sự tích Hồ Gươm, truyền thuyết An Dương Vương xây Loa Thành (hay Mị Châu - Trọng Thủy) cũng xuất hiện hình ảnh Rùa Vàng:

Thần Kim Quy (Rùa Vàng) đã giúp An Dương Vương trấn áp ma quỷ, hoàn thành Loa Thành, và trao cho nhà vua móng vuốt để chế tạo nỏ thần chống giặc. Khi lẫy nỏ bị Trọng Thủy đánh cắp, nhà vua thất trận, cùng con gái chạy ra biển. Thần Kim Quy hiện lên, chỉ rõ kẻ gây họa chính là người ngồi sau ngựa của nhà vua (Mị Châu, do ngây thơ và thiếu cảnh giác, đã dẫn đến cảnh nước mất nhà tan).

Trong truyền thuyết Việt Nam, Rùa Vàng là biểu tượng của sức mạnh vĩ đại, lẽ phải, công lý và ý chí quyết tâm chiến thắng của nhân dân ta.

Phân tích truyền thuyết Sự tích hồ Gươm - Mẫu 1

Đọc truyền thuyết "Sự tích Hồ Gươm", ta không chỉ được sống lại những năm tháng gian lao và anh dũng của ông cha ta thời "Bình Ngô" mà còn được bồi đắp thêm niềm tự hào dân tộc, chiêm ngưỡng những di tích lịch sử, văn hóa trên cố đô Thăng Long.

Lê Thận, một chàng trai làm nghề đánh cá, đã may mắn được Long Quân trao cho lưỡi gươm báu. Hai lần đầu, anh chỉ coi đó là một thanh sắt tầm thường mắc vào lưới. Đến lần thứ ba, khi đưa thanh sắt lại gần ngọn lửa, anh bất ngờ reo lên: "Ha ha! Một lưỡi gươm!". Thanh sắt ấy, lưỡi gươm ấy, dường như biết "bơi" trên sông, vì dù Lê Thận thay đổi nơi thả lưới, báu vật vẫn tìm đến anh. Chi tiết này mang màu sắc kỳ bí và linh thiêng.

Khi Lê Lợi và những người tùy tùng đến nhà Lê Thận, họ bất ngờ thấy thanh sắt phát sáng rực trong túp lều tối. Lê Lợi cầm lên xem và nhận ra hai chữ "Thuận Thiên" khắc trên lưỡi gươm, nhưng mọi người vẫn chưa nhận thức được đây là báu vật. Dường như Long Quân vẫn đang thử thách lòng người!

Chỉ đến khi nghĩa quân bị giặc Minh truy đuổi, Lê Lợi mới phát hiện ánh sáng lạ trên ngọn cây đa. Trèo lên xem, ông tìm thấy một chuôi gươm nạm ngọc. Ba ngày sau, khi tra lưỡi gươm vào chuôi, chúng khớp nhau một cách hoàn hảo.

Nhận được gươm thần, nghĩa quân Lam Sơn càng thêm tin tưởng và dũng khí. Lời của Lê Thận khi dâng gươm cho Lê Lợi vang lên như một lời thề thiêng liêng:

"Đây là ý Trời trao cho chúng ta sứ mệnh lớn. Chúng tôi nguyện đem xương máu của mình theo minh công, cùng thanh gươm thần này để báo đền Tổ quốc!".

Long Quân trao gươm thần cho nghĩa quân Lam Sơn, và Lê Lợi đã dùng nó để cổ vũ tinh thần chiến đấu. Trong tay ông, lưỡi gươm tung hoành khắp chiến trường, khiến quân Minh khiếp sợ. Nghĩa quân càng đánh càng mạnh, giành chiến thắng vang dội. Gươm thần như mang đến cho họ sức mạnh vô biên, đánh đuổi quân thù đến khi không còn bóng giặc trên đất nước.

Sau mười năm gian khổ và anh dũng chiến đấu, Lê Lợi và nghĩa quân Lam Sơn đã hoàn thành sứ mệnh cao cả mà Trời trao, nhờ thanh gươm thần của Long Quân.

Phân tích truyền thuyết Sự tích hồ Gươm - Mẫu 2

Trong kho tàng truyền thuyết Việt Nam, Sự tích Hồ Gươm là một câu chuyện ít mang tính kỳ ảo nhất. Khi đọc tác phẩm, ta như được sống lại những năm tháng hào hùng của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược. Qua đó, ta càng thêm kính yêu vị anh hùng Lê Lợi, người đã mang lại độc lập, tự do cho đất nước.

Giặc Minh lấy cớ phù Trần diệt Hồ để xâm chiếm nước ta, đẩy nhân dân vào cảnh lầm than, khổ cực. Trước tình cảnh đó, Lê Lợi đã dấy binh khởi nghĩa. Tuy nhiên, trong buổi đầu, nghĩa quân còn yếu, nhiều lần bị đánh lui. Thấy vậy, Long Quân quyết định cho Lê Lợi mượn gươm thần, nhưng cách trao gươm lại vô cùng đặc biệt, không hề dễ dàng mà phải trải qua nhiều thử thách.

Long Quân khiến lưỡi gươm mắc vào lưới đánh cá của Lê Thận ba lần. Dù Lê Thận hai lần vứt gươm trở lại sông, nhưng lần thứ ba, anh nhận ra sự kỳ lạ và mang gươm về. Chuôi gươm lại được Lê Lợi tìm thấy trên cây đa. Cách trao gươm này cho thấy đây không phải là thanh gươm bình thường mà là báu vật thần kỳ, chỉ có thể nhận được sau khi vượt qua thử thách. Hình ảnh lưỡi gươm dưới nước và chuôi gươm trên rừng còn tượng trưng cho sự đoàn kết giữa nhân dân miền xuôi và miền ngược, tạo nên sức mạnh to lớn để đánh đuổi kẻ thù. Chi tiết này gợi nhớ đến truyền thuyết Con rồng cháu Tiên, khi Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con lên rừng xuống biển, nhưng luôn đoàn kết khi cần.

Như vậy, lưỡi gươm phải được tìm thấy dưới nước, chuôi gươm phải được phát hiện trên rừng, và khi ghép lại, chúng khớp nhau một cách hoàn hảo. Điều này thể hiện sự đồng lòng, nhất trí của toàn dân. Ngoài ra, việc Lê Lợi tìm thấy chuôi gươm còn cho thấy vai trò quan trọng của người lãnh đạo anh minh, sáng suốt trong cuộc đấu tranh giành độc lập.

Khi có được gươm thần, sức mạnh của nghĩa quân ngày càng lớn mạnh, nhanh chóng đánh bại quân thù, buộc chúng phải rút lui. Sức mạnh của thanh gươm cũng là minh chứng cho sức mạnh của tinh thần đoàn kết. Dưới sự lãnh đạo tài tình của Lê Lợi và sự đồng lòng của toàn dân, mọi thử thách đều có thể vượt qua, mọi kẻ thù đều có thể đánh bại.

Sau khi quân Minh thảm bại, nhân dân ta được hưởng cuộc sống ấm no, yên bình. Một năm sau, Long Quân sai rùa vàng lên đòi lại gươm thần. Việc này không diễn ra ngay sau chiến thắng mà phải đợi đến khi đất nước ổn định, kinh tế và quân sự đã vững mạnh. Hình ảnh rùa vàng hiện lên giữa hồ, đớp lấy thanh gươm rồi lặn xuống, để lại ánh sáng le lói trên mặt hồ, là một chi tiết kỳ ảo, thiêng liêng. Đồng thời, chi tiết này cũng giải thích nguồn gốc tên gọi Hồ Hoàn Kiếm, góp phần thiêng liêng hóa một địa danh lịch sử.

Sự tích Hồ Gươm không chỉ đặc sắc về nội dung mà còn phong phú về nghệ thuật. Truyền thuyết này kết hợp hai câu chuyện: mượn gươm và trả gươm, vừa độc lập vừa bổ sung ý nghĩa cho nhau. Tác phẩm còn là sự hòa quyện giữa yếu tố thực và yếu tố kỳ ảo một cách hài hòa, hợp lý.

Với sự kết hợp tinh tế giữa yếu tố li kỳ, huyền bí và lịch sử, Sự tích Hồ Gươm không chỉ giải thích nguồn gốc tên gọi Hồ Gươm mà còn ca ngợi tính chính nghĩa và tinh thần nhân dân trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Tên hồ Hoàn Kiếm còn là dấu ấn của chiến thắng, thể hiện khát vọng hòa bình của dân tộc.

Phân tích truyền thuyết Sự tích hồ Gươm - Mẫu 3

Truyền thuyết dân gian là món ăn tinh thần quý giá của dân tộc, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Từ thuở ấu thơ, ta được nghe những câu chuyện kể từ bà, từ mẹ, và khi trưởng thành, ta lại kể lại những câu chuyện ấy cho con cháu. Những truyền thuyết như Tấm Cám, Sọ Dừa, Sơn Tinh Thủy Tinh, hay Thánh Gióng đều phản ánh khát vọng của nhân dân về một cuộc sống tốt đẹp, lương thiện, và tinh thần chống giặc ngoại xâm. Sự tích Hồ Gươm cũng là một truyền thuyết như vậy, kể về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống quân Minh, với sự trợ giúp của gươm thần từ Long Quân.

Lê Thận, một người đánh cá, đã vô tình tìm thấy lưỡi gươm thần sau ba lần thả lưới ở ba khúc sông khác nhau. Ban đầu, anh chỉ coi đó là một thanh sắt thông thường, nhưng sau khi nhận ra sự kỳ lạ, anh đã giữ lại. Khi Lê Lợi đến nhà Lê Thận, lưỡi gươm bỗng phát sáng, và Lê Lợi nhận ra hai chữ "Thuận Thiên" khắc trên đó. Điều này báo hiệu rằng cuộc khởi nghĩa của Lê Lợi là hợp ý trời, được thần linh ủng hộ.

Trong một lần chạy trốn quân Minh, Lê Lợi tình cờ phát hiện chuôi gươm nạm ngọc trên ngọn cây trong rừng. Ông liên tưởng ngay đến lưỡi gươm của Lê Thận và mang chuôi về. Khi ghép lưỡi gươm vào chuôi, chúng khớp nhau hoàn hảo. Điều này không chỉ thể hiện sự đoàn kết giữa chủ tướng và nghĩa quân mà còn là lời nhắc nhở từ Long Quân: muốn thành công, cần có sự phối hợp ăn ý giữa người lãnh đạo và lực lượng chiến đấu.

Từ khi có gươm thần, nghĩa quân Lam Sơn liên tục giành chiến thắng, đánh đuổi quân Minh khỏi đất nước. Gươm thần không chỉ mang lại sức mạnh mà còn cổ vũ tinh thần chiến đấu của nghĩa quân, giúp họ vượt qua mọi khó khăn.

Sau khi lên ngôi vua, Lê Lợi một lần du thuyền trên hồ Tả Vọng, Rùa Thần hiện lên đòi lại gươm. Việc này không chỉ thể hiện đạo lý "có mượn có trả" mà còn là lời nhắc nhở rằng sự hưng thịnh của đất nước phụ thuộc vào tài trị quốc của nhà vua, chứ không phải chỉ nhờ vào báu vật thần kỳ. Câu chuyện này cũng giải thích nguồn gốc tên gọi Hồ Gươm hay Hồ Hoàn Kiếm.

Sự tích Hồ Gươm không chỉ là câu chuyện về chiến thắng chính nghĩa mà còn thể hiện khát vọng hòa bình và tinh thần đoàn kết của dân tộc. Truyền thuyết này cũng nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của sự lãnh đạo sáng suốt và sức mạnh tập thể trong mọi cuộc chiến.